Η Θεσσαλονίκη δεν έχει την αποκλειστικότητα -σε όλη την Ελλάδα, πολίτες που έχουν έννομο συμφέρον ή διαπιστώνουν πλημμέλειες, παραλείψεις, αστοχίες ή κακό σχεδιασμό κάποιου έργου έχουν το συνταγματικό δικαίωμα να προσφύγουν στο ΣτΕ. Πολύ συχνά καταφεύγουν στο ΣτΕ και οι ίδιες οι κατασκευαστικές εταιρείες που συμμετείχαν σε έναν διαγωνισμό για κάποιο έργο και θεώρησαν ότι αδικήθηκαν (ή απλώς για λόγους τακτικής έναντι των ανταγωνιστών). Βέβαια οι εργολάβοι δεν κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν ως παλαιοχριστιανοί, να λοιδορηθούν ως γραφικοί, ούτε να κατηγορηθούν για σκοτεινά κίνητρα. Αντιθέτως οι πολίτες σχεδόν πάντα αντιμετωπίζονται με καχυποψία, κατηγορούνται ότι είναι πολιτικά υποκινούμενοι και ότι δεν θέλουν την πρόοδο. Αυτό το είδαμε να συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη.
Παλαιότερα οι πολίτες κατηγορήθηκαν για τις καθυστερήσεις στην κατασκευή της υποθαλάσσιας, ένα κακά σχεδιασμένο έργο από το οποίο αποχώρησε τελικά η ανάδοχος κοινοπραξία και εισέπραξε ως αποζημίωση περί τα 80 εκατ. ευρω. Στην περίπτωση του μετρό η επιλογή για τη συγκεκριμένη χάραξη, όπου ήταν δεδομένο ότι θα βρισκόταν μεγάλος όγκος αρχαιοτήτων, ήταν «εγγύηση» για τις μελλοντικές καθυστερήσεις. Το έργο δημοπρατήθηκε στο πόδι, χωρίς οριστικές μελέτες, ενώ στην πορεία προέκυψε και η αδυναμία της πρώτης αναδόχου κοινοπραξίας να χρηματοδοτήσει το εγχείρημα. Όμως τελικά τις καθυστερήσεις τις χρεώθηκαν σχεδόν αποκλειστικά οι πολίτες που προσέφυγαν για τα αρχαία της Βενιζέλου. Το επόμενο διάστημα ακολουθούν οι προσφυγές για το Flyover και την ανάπλαση της ΔΕΘ, που συμπωματικά θα εξεταστούν την ίδια ημέρα, στις 22 Μάϊου, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αν δεν δοθεί νέα αναβολή. Στην υπόθεση της ΔΕΘ η τριετής καθυστέρηση στην υλοποίηση του σχεδίου ανάπλασης δεν οφείλεται στις προσφυγές των πολιτών αλλά στο ότι το σχέδιο μεγάλωσε τόσο πολύ που... τα νούμερα δεν βγαίνουν.
Όσο για το Flyover, όταν σχεδιάστηκε, στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, κάποιοι πολίτες προσέφυγαν και δικαιώθηκαν, γιατί το έργο θα περνούσε από μια έκταση χαρακτηρισμένη ως δασική. Έφταιγαν οι πολίτες, έφταιγε το ΣτΕ ή μήπως έφταιγαν όσοι-ουπς- ξέχασαν αυτήν την όχι και τόσο μικρή λεπτομέρεια; Αφού προχώρησε ο αποχαρακτηρισμός της δασικής έκτασης, το έργο δρομολογήθηκε και πάλι. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι και πάλι κάποιοι ξεχάστηκαν, καθώς από το φάκελο του έργου έλειπαν κάποιες μελέτες... όχι και τόσο ασήμαντες. Και φτάσαμε στην προσωρινή διαταγή αναστολής των εργασιών που αποφάσισε το ΣτΕ. Την Τρίτη 16 Απριλίου 2024 το ΣτΕ θα εξετάσει την αίτηση αναστολής και μένει να φανεί αν θα συνεχιστεί το πάγωμα των εργασιών, μέχρι την εξέταση της κύριας προσφυγής, τον Μάιο. Για την ύπαρξη αυτής της προσφυγής «φταίει» το δημόσιο που άφησε κενά στην προετοιμασία του έργου, με αποτέλεσμα οι πολίτες να εγείρουν αιτιάσεις. Κι αν το ΣτΕ τελικά κάνει δεκτή την αίτηση ακύρωσης σημαίνει ότι υπήρχε κάποια παράλειψη στο σχεδιασμό του έργου, για την οποία προφανώς δεν θα ευθύνονται οι προσφεύγοντες.
Πάντως, μέχρι σήμερα οι καθυστερήσεις οφείλονται αποκλειστικά στο ελληνικό δημόσιο. Η έναρξη των εργασιών καθυστέρησε έξι μήνες. Αυτό έγινε γνωστό κατόπιν εορτής και χωρίς ποτέ να δοθούν εξηγήσεις. Οι συνειρμοί βέβαια είναι αναπόφευκτοι: οι εργασίες επρόκειτο να αρχίσουν 16 Ιουνίου 2023, στις 25 Ιουνίου είχαμε εθνικές εκλογές και τον Οκτώβριο αυτοδιοικητικές. Ποιος θα ήθελε να συμπέσει το μπάχαλο της έναρξης των εργασιών με τις εκλογές; Όμως για κάποιους το κόστος θα ήταν σε ψήφους, έτσι προτίμησαν να το πληρώσουμε όλοι σε χρήμα. Οι καθυστερήσεις όμως δεν σταματούν εδώ. Η καθυστέρηση υποβολής του φακέλου από πλευράς δημοσίου ήταν... πολύ βολική, καθώς στο μεσοδιάστημα δημιουργήθηκαν τετελεσμένα και το έργο πλέον χαρακτηρίζεται «μη αναστρέψιμο».
Αν μη τι άλλο ο αρμόδιος υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας αναγνώρισε ότι σέβεται απολύτως το συνταγματικό δικαίωμα που έχουν οι πολίτες να προσφεύγουν. Αναφερόμενος στην απόφαση για προσωρινή αναστολή των εργασιών είπε ότι χρειάζεται να προετοιμαστεί καλύτερα ο φάκελος του έργου «καλύπτοντας ως πολιτεία τις αγωνίες και τους προβληματισμούς που εκφράζει η απόφαση του ΣτΕ».