Ένα σκάνδαλο χορήγησης αδειών παραμονής, που φτάνει μέχρι τα κυβερνητικά κλιμάκια, έβαλε φωτιά στην προεκλογική εκστρατεία για τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου στην Πολωνία, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση –η οποία έχει υιοθετήσει μια σκληρή αντιμεταναστευτική ρητορική– ότι φέρνει στη χώρα «εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες» από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του σκανδάλου αθέμιτης άσκησης επιρροής έναντι ανταλλάγματος, το οποίο χαρακτηρίστηκε «το μεγαλύτερο σκάνδαλο του 21ου αιώνα στην Πολωνία» από τον ηγέτη του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, τον Ντόναλντ Τουσκ.
Στα τέλη Αυγούστου, ένας υφυπουργός, ο Πιοτρ Βάβρτσικ, απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση, επισήμως λόγω «μη επαρκούς συνεργασίας». Σήμερα, ο ιδιωτικός ραδιοφωνικός σταθμός RMF FM μετέδωσε ότι ο Βάβρτσικ μεταφέρθηκε την Πέμπτη σε νοσοκομείο επειδή επιχείρησε να αυτοκτονήσει με μαχαίρι. Ο ενημερωτικός ιστότοπος Onet.pl, που επικαλείται ανώνυμες πηγές εντός του κυβερνώντος κόμματος, ανέφερε ότι ο υφυπουργός διώχθηκε επειδή «βοήθησε να οργανωθεί ένα κύκλωμα παράνομης μετανάστευσης από την Ασία και την Αφρική», μέσω προξενείων αλλά και εταιριών που αποζημιώνονταν για αυτή τη διακίνηση ανθρώπων.
Δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν ότι ο υφυπουργός και οι συνεργάτες του έστελναν στα προξενεία λίστες με εκατοντάδες ονόματα ανθρώπων στους οποίους θα έπρεπε να χορηγηθεί γρήγορα βίζα, συχνά χωρίς να τηρούνται οι διαδικασίες επαλήθευσης.
Ο Onet.pl ανέφερε χαρακτηριστικά περιπτώσεις Ινδών που εμφανίστηκαν ως αστέρες του Μπόλιγουντ και, με παρέμβαση του υφυπουργού αυτού έλαβαν βίζα για είσοδο στον χώρο Σένγκεν. Οι άδειες αυτές επιτρέπουν στον κάτοχό τους να μπαίνει και να βγαίνει από τον χώρο Σένγκεν όσες φορές το επιθυμεί, όσο είναι σε ισχύ. Ο ιστότοπος γράφει επίσης ότι οι πολωνικές αρχές ενημερώθηκαν για την υπόθεση από τις υπηρεσίες πληροφοριών άλλων χωρών, κάτι που η κυβέρνηση το διέψευσε.
Ο υφυπουργός φέρεται ότι ήταν ο συντάκτης ενός διατάγματος με το οποίο θα άνοιγε ο δρόμος για να χορηγηθούν τουλάχιστον 400.000 βίζες σε άτομα από χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Όταν αποκαλύφθηκε η υπόθεση από την αντιπολίτευση το σχέδιο αυτό απορρίφθηκε.
Το εθνικιστικό λαϊκιστικό κόμμα που κυβερνά την Πολωνία προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα. Στελέχη του είπαν ότι η υπόθεση αφορά μόνο «μερικές εκατοντάδες βίζες». Οι εισαγγελικές αρχές, που ερευνούν αυτήν την «αθέμιτη άσκηση επιρροής», είπαν ότι έχουν συλληφθεί επτά άτομα, όμως κανείς τους δεν είναι κρατικός λειτουργός.
Νωρίτερα σήμερα το υπουργείο Εξωτερικών παραδέχτηκε ότι «παρατηρήθηκαν παρατυπίες στη διαδικασία έκδοσης βίζας» και ανακοίνωσε ότι παραιτήθηκε ο επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας του.
Η υπόθεση αυτή είναι ιδιαίτερα επιζήμια για το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) που επί χρόνια προβάλλει την αντιμεταναστευτική ρητορική του. Πέρσι η Πολωνία ολοκλήρωσε την κατασκευή ενός ατσάλινου φράχτη κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία, με στόχο να αποτρέψει την είσοδο μεταναστών. Χιλιάδες στρατιώτες αναπτύχθηκαν για να προστατεύσουν αυτό το τείχος. Η Βαρσοβία κατηγορούσε το Μινσκ και τη Μόσχα ότι ενορχηστρώνουν αυτήν την «εισβολή» μεταναστών, σε μια «υβριδική επίθεση» που είχε στόχο την αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής, κάτι που η Λευκορωσία και η Ρωσία διαψεύδουν.
Στις 15 Οκτωβρίου, ταυτόχρονα με τις εκλογές, θα διεξαχθεί στην Πολωνία και ένα δημοψήφισμα για το μεταναστευτικό. Οι Πολωνοί καλούνται να δηλώνουν εάν θέλουν «να αφαιρεθεί το τείχος στα σύνορα με τη Λευκορωσία» και αν τάσσονται υπέρ «της εισόδου χιλιάδων παράνομων μεταναστών» στη χώρα τους, με βάση τον μηχανισμό μετεγκαταστάσεων της ΕΕ.
Αφού αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο, η αντιπολίτευση δεν μάσησε τα λόγια της και έκανε λόγο για «μαφία της βίζας». Σε ένα βίντεο που ανάρτησε στο διαδίκτυο, η φιλελεύθερη Πολιτική Πλατφόρμα κατηγορεί την κυβέρνηση ότι έφερε στη χώρα «250.000 μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική», προσθέτοντας: «Το δημοψήφισμα είναι απάτη».
«Πρώτα τους αποκάλεσαν (τους μετανάστες) απειλή, μετά αποφάσισαν να επωφεληθούν, παραβιάζοντας ξεδιάντροπα τον νόμο», έγραψε στην πλατφόρμα Χ η Αγκάτα Ντιντούσκο-Ζιγκλέφσκα, της Νέας Αριστεράς.