Τεράστια ανησυχία για την εξάπλωση του στελέχους H5N1 της γρίπης των πτηνών σε άλλα είδη αλλά και στους ανθρώπους εξέφρασε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Όπως τονίστηκε σε συνέντευξη τύπου στη Γενεύη, ο ιός έχει εξαιρετικό ποσοστό θνησιμότητας σε ανθρώπους που μολύνθηκαν μετά από επαφή με άρρωστα ζώα. Από το 2003 ως την 1η Απριλίου 2024 ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι κατέγραψε σε 23 χώρες συνολικά 889 κρούσματα της γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους και 463 θανάτους, με το ποσοστό θνησιμότητας να αγγίζει το 52%.
"Παραμένει, πιστεύω, (αιτία) τεράστιας ανησυχίας", δήλωσε ο Τζέρεμι Φάραρ επικεφαλής
επιστήμονας του ΠΟΥ κατά διάρκεια της συνέντευξης τύπου. Προς το παρόν δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Η5Ν1 έχει μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Οι αγελάδες και οι κατσίκες εντάχθηκαν στον κατάλογο των ειδών που επλήγησαν τον περασμένο μήνα από την γρίπη των πτηνών, μια εξέλιξη που προκαλεί έκπληξη στους ειδικούς, επειδή δεν θεωρούνταν μέχρι τώρα ευάλωτα σε αυτό το είδος γρίπης. Οι αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών ανέφεραν αυτόν τον μήνα ότι ένα άτομο στο Τέξας ανάρρωνε από τη γρίπη των πτηνών μετά από έκθεση σε βοοειδή γαλακτοπαραγωγής. Την ίδια ώρα μολύνθηκαν 16 κοπάδια σε έξι αμερικανικές πολιτείες προφανώς μετά από επαφή με άγρια πτηνά.
«Η μεγάλη ανησυχία φυσικά είναι ότι μολύνοντας πάπιες και κοτόπουλα και στη συνέχεια όλο και περισσότερο θηλαστικά, αυτός ο ιός τώρα εξελίσσεται και αναπτύσσει την ικανότητα να μολύνει ανθρώπους και στη συνέχεια πιθανόν την ικανότητα να περνάει από άνθρωπο σε άνθρωπο», πρόσθεσε.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η γρίπη των πτηνών H5N1 εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά στις εκατοντάδες περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι έχουν μολυνθεί μέσω επαφής με ζώα τα τελευταία 20 χρόνια, «το ποσοστό θνησιμότητας είναι εξαιρετικά υψηλό», είπε ο Φάραρ, καθώς οι άνθρωποι δεν έχουν φυσική ανοσία στον ιό.
Από το 2003 έως το 2024, 889 κρούσματα και 463 θάνατοι που προκλήθηκαν από τον H5N1 έχουν αναφερθεί παγκοσμίως από 23 χώρες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ανεβάζοντας το ποσοστό θνησιμότητας στο 52%.
Το πρόσφατο κρούσμα ανθρώπινης μόλυνσης στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από επαφή με μολυσμένο θηλαστικό υπογραμμίζει τον αυξημένο κίνδυνο. Όταν «έρχεστε στον πληθυσμό των θηλαστικών, τότε πλησιάζετε πιο κοντά στους ανθρώπους», είπε ο ο επικεφαλής επιστήμονας της υπηρεσίας υγείας του ΟΗΕ, προειδοποιώντας ότι «αυτός ο ιός απλώς αναζητά νέους ξενιστές».
Πόσο ασφαλές είναι να καταναλώνουμε αυγά, γάλα και κρέας
Η γρίπη των πτηνών εντοπίστηκε σε δείγματα μη παστεριωμένου γάλακτος από άρρωστες αγελάδες τον περασμένο μήνα, αλλά ο FDA είπε ότι η εμπορική προμήθεια παστεριωμένου
γάλακτος παραμένει ασφαλής, σε αντίθεση με το νωπό ή μη παστεριωμένο γάλα. Το γάλα από άρρωστες αγελάδες καταστρέφεται ώστε να μην καταλήγει στα ράφια των καταστημάτων.
Επίσης, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα μέχρι στιγμής αφορούσαν σε αγελάδες γαλακτοπαραγωγής, όχι εκείνες που χρησιμοποιούνται για κρέας, και το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ δήλωσε ότι "είναι σίγουρο ότι η προμήθεια κρέατος είναι ασφαλής". Η πιθανότητα επίσης τα αυγά των μολυσμένων ζώων να περάσουν στην κατανάλωση είναι πολύ μικρή, ενώ η σύσταση είναι το καλό και προσεκτικό μαγείρεμα.
Οι οδηγίες του ΠΟΥ
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, δεν υπάρχουν ειδικά εμβόλια για την πρόληψη της μόλυνσης από τον ιό της γρίπης H5N1 στον άνθρωπο. Υποψήφια εμβόλια για την πρόληψη της μόλυνσης από Η5 στους ανθρώπους έχουν αναπτυχθεί για σκοπούς ετοιμότητας πανδημίας.
Ο ΠΟΥ συμβουλεύει όσους ταξιδεύουν σε χώρες με επιβεβαιωμένα κρούσματα γρίπης των ζώων να αποφεύγουν τις φάρμες, την επαφή με ζώα σε αγορές ζώντων ζώων, την είσοδο σε περιοχές όπου μπορεί να σφάζονται ζώα ή την επαφή με οποιεσδήποτε επιφάνειες που φαίνεται να είναι μολυσμένες με περιττώματα ζώων. Οι ταξιδιώτες πρέπει επίσης να πλένουν συχνά τα χέρια τους με σαπούνι και νερό.
Τα συμπτώματα της γρίπης των πτηνών μπορεί να κυμαίνονται από ήπια, όπως ρινική καταρροή, πονόλαιμος, ερυθρότητα των ματιών και πονοκέφαλος, έως σοβαρή πνευμονία.
Τι πρέπει να ξέρουμε για τη γρίπη των πτηνών
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, οι άνθρωποι που έρχονται σε στενή επαφή με νοσούντα πτηνά/ πουλερικά ή ζώα, είναι δυνατόν να προσβληθούν από τους υπότυπους/γενότυπους του ιού οι οποίοι κυκλοφορούν στην εκάστοτε περιοχή και που προκαλούν ποικίλη βαρύτητα νόσου.
Όπως αναφέρει, η γρίπη των πτηνών και ιδιαίτερα ορισμένοι υπότυποι/γενότυποι μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή νόσο στον άνθρωπο όμως η μετάδοση απαιτεί στενή και χωρίς προφυλάξεις επαφή με πτηνά και ο ιός δεν μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Ωστόσο, όσο ο ιός παραμένει σε κυκλοφορία έχει την ικανότητα να εξελίσσεται και να αποκτά νέα χαρακτηριστικά. Αυτό που ανησυχεί τους επιστήμονες είναι ο κίνδυνος εμφάνισης νέου υπότυπου/γενότυπου του ιού με τη δυνατότητα να μεταδίδεται εύκολα από τα πτηνά στον άνθρωπο και μεταξύ των ανθρώπων ο οποίος θα μπορεί να προκαλεί σοβαρή νόσο καθώς θα πρόκειται για νέο ιό και ο ανθρώπινος πληθυσμός δεν θα προστατεύεται από κάποιο βαθμό ανοσίας.
Το 2022 ήταν και η πρώτη χρονιά που εντοπίστηκε ο ιός της γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους στην Ευρώπη. Τον Οκτώβριο του 2022 ανακοινώθηκε ότι ανιχνεύτηκε H5N1 σε 2 εργάτες που συμμετείχαν σε αντιμετώπιση εστίας γρίπης σε πουλερικά στην Ισπανία.
Εκτιμάται όμως ότι δεν επρόκειτο για συστηματική λοίμωξη αλλά πιθανόν για επιφανειακή επιμόλυνση των βλεννογόνων καθώς δεν εμφάνισαν συμπτώματα ούτε βρέθηκε ικανή ποσότητα ιού στα δείγματα. Το ίδιο θεωρείται ότι συνέβη και με την περίπτωση ατόμου στην Αγγλία που διατηρούσε πάπιες που εμφάνισαν σημαντική νοσηρότητα και θανάτους από H5N1.
Το διάστημα εκείνο (Ιανουάριος του 2022) βρέθηκε και ο ίδιος θετικός για H5N1 αλλά δεν νόσησε ούτε ανέπτυξε συμπτώματα. Αυτό συνάδει με την μέχρι τώρα γνώση ότι η μετάδοση του H5N1 στον άνθρωπο συμβαίνει δύσκολα επειδή απαιτεί στενή και χωρίς προφυλάξεις επαφή με τα νοσούντα πτηνά ή το μολυσμένο περιβάλλον όμως όταν ο ιός μεταδοθεί η νόσος μπορεί να είναι βαρύτατη.