Σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ ανέρχεται κάθε χρόνο η άμεση συνεισφορά, στην οικονομία της Θεσσαλονίκης, του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), που υλοποιεί έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ταμείο Ανάκαμψης, το ύψος των οποίων αναμένεται να ανέλθει στα 34 εκατ. ευρώ (έργο «ΕΚΕΤΑ 2.0»). Το ερευνητικό έργο του ΕΚΕΤΑ -στο οποίο, σημειωτέον, λειτουργούν 23 εταιρείες «τεχνοβλαστοί» (spin-off) και επίκειται η ίδρυση άλλων δύο- δεν είναι ορατό μόνο εντός των συνόρων της Θεσσαλονίκης: επτά στα δέκα (70%) βιομηχανικά συμβόλαια που εκτελεί το Κέντρο προέρχονται από το εξωτερικό, με το χαρτοφυλάκιό του να περιλαμβάνει απαιτητικά ερευνητικά έργα για λογαριασμό εταιρειών του εξωτερικού.
Επιπλέον, το Κέντρο προετοιμάζει την παρουσία του στο υπό δημιουργία τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς ThessINTEC, εντός του οποίου θα αποκτήσει συγκρότημα τεσσάρων κτηρίων εμβαδού 11.000 τετραγωνικών, ενώ προωθεί τον Κόμβο Καινοτομίας Υδρογόνου στη δυτική Μακεδονία, όπου οι κατασκευαστικές εργασίες για την ανέγερση της απαιτούμενης ερευνητικής υποδομής αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα του 2026.
Τα παραπάνω προκύπτουν από συνέντευξη που έδωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, δρ Δημήτρης Τζοβάρας, σύμφωνα με τον οποίο, σε ό,τι αφορά το ThessINTEC, έχει υπογραφεί το προσύμφωνο για την απόκτηση δικαιώματος επιφανείας επί ορισμένου τμήματος του μεγαλύτερου ακινήτου του τεχνολογικού πάρκου και καταρτίζεται το οριστικό συμβόλαιο της μεταβίβασης. «Από μεριάς ΕΚΕΤΑ έχουν ολοκληρωθεί ήδη οι προμελέτες και τα τεύχη για τη δημοπράτηση του κατασκευαστικού έργου και αναμένεται η έκδοση των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας του τεχνολογικού πάρκου, προκειμένου να προχωρήσει η προκήρυξη του διαγωνισμού. Οι εγκαταστάσεις του ΕΚΕΤΑ στο ThessINTEC αναμένεται να είναι σε πλήρη λειτουργία με την έναρξη λειτουργίας των εγκαταστάσεων του ThessINTEC» διευκρινίζει.
Πώς εξελίσσεται μέχρι στιγμής το 2024 για το ΕΚΕΤΑ σε επίπεδο συμβολαίων και εσόδων από την έρευνα, σε σύγκριση και με το 2023; «Τα συνολικά έσοδα του ΕΚΕΤΑ το 2024 αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Τα έσοδα που διασφαλίζει το Κέντρο από τη σύναψη διμερών συμβολαίων παροχής υπηρεσιών προς τρίτους ανέρχονται στο 12% των συνολικών του εσόδων, βάσει του μέσου όρου της τελευταίας τριετίας. Στο ίδιο περίπου ποσοστό αναμένεται να κινηθούμε και το 2024» εκτιμά ο δρ Τζοβάρας, σύμφωνα με τον οποίο οι τεχνολογικές λύσεις που παρέχει το Κέντρο στους συνεργάτες του από τον ιδιωτικό τομέα αφορούν κατά κύριο λόγο τους κρίσιμους τομείς της «Βιομηχανίας 4.0» και της ενέργειας, καθώς και της υγείας και των μεταφορών.
Στα 61 εκατ. ευρώ το 2023 η άμεση συνεισφορά του ΕΚΕΤΑ στην οικονομία της Θεσσαλονίκης. Αύξηση εσόδων κατά 50% την τελευταία τριετία
Πώς αποτυπώνεται στην οικονομία της Θεσσαλονίκης η δραστηριότητα του ΕΚΕΤΑ; Κατά τον δρα Τζοβάρα, για κάθε ένα ευρώ επένδυσης από πλευράς της Πολιτείας, το ΕΚΕΤΑ «επέστρεψε» πέρυσι άλλα 13 ευρώ μέσα από εξαιρετικά ανταγωνιστικές διαδικασίες. Μάλιστα, «η αύξηση του συντελεστή αυτού την τελευταία οκταετία ξεπερνά τις 7 μονάδες» σημειώνει, ενώ προσθέτει πως μέσα στο 2023, με τον κύκλο εργασιών του ΕΚΕΤΑ να κυμαίνεται στα 65,8 εκατ. ευρώ και τη θεσμική κρατική επιχορήγηση να βρίσκεται στο 7,2% των συνολικών ετήσιων εσόδων του ΕΚΕΤΑ, η άμεση συνεισφορά του στην τοπική οικονομία υπολογίζεται σε περίπου 61 εκατ. ευρώ.
Η δε αύξηση των εσόδων του ΕΚΕΤΑ την τελευταία τριετία προσεγγίζει το 50%, «χάρη στις πολύ αποτελεσματικές προσπάθειες των ερευνητικών του ομάδων στη διεκδίκηση ανταγωνιστικών έργων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αποδεικνύουν και την έμμεση συνεισφορά του ΕΚΕΤΑ ως ενός Κέντρου που συμβάλλει στην αναχαίτιση διαρροής επιστημονικού δυναμικού της χώρας, προσφέροντας ελκυστικές θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης σε ένα ελκυστικό σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον» λέει ο δρ Τζοβάρας.
Οι εγκαταστάσεις του ΕΚΕΤΑ στο ThessINTEC και οι τελευταίες εξελίξεις σε ό,τι αφορά τον Κόμβο Υδρογόνου
Το ΕΚΕΤΑ συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία του Thess INTEC, έχοντας, κατά τον δρα Τζοβάρα, ηγετικό ρόλο στη διοίκηση των εκεί «μέγα-πρότζεκτ» της Τεχνητής Νοημοσύνης, της καθαρής ενέργειας και βιώσιμης βιομηχανίας και των έξυπνων logistics. «Την ίδια στιγμή, ένα μεγάλο μέρος του Κέντρου, συγκεκριμένα ένα συγκρότημα τεσσάρων κτηρίων, εμβαδού περίπου 11.000 τετραγωνικών, πρόκειται να αναπτυχθεί στο ThessINTEC, στο πλαίσιο του έργου "ΕΚΕΤΑ 2.0". Εκεί, εκατοντάδες ερευνητές θα εργάζονται πάνω στους επιστημονικούς άξονες και των πέντε Ινστιτούτων του ΕΚΕΤΑ. Το συνολικό ύψος της επένδυσης του έργου "ΕΚΕΤΑ 2.0" (όχι μόνο του ThessIntec), αναμένεται να ανέλθει περίπου στο ποσό των 34 εκατ. ευρώ, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» υπενθυμίζει ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ.
Αναλυτικότερα, τo συγκρότημα του «ΕΚΕΤΑ 2.0» στο ThessINTEC προβλέπεται να περιλαμβάνει τα εξής κτήρια: ένα του Ινστιτούτου Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών- ΙΠΤΗΛ, όπου θα δοκιμάζονται τεχνολογίες του «Industry 4.0», ένα του Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών- Ι.ΜΕΤ, με αντικείμενο τις τεχνολογίες μηδενικού αποτυπώματος («New Zero Footprint Building») και ένα του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών- ΙΝΕΒ («One Health Nucleus»), ενώ στο ισόγειο, τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο όροφο έτερου κτηρίου θα στεγάζονται εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Βιο-Οικονομίας και Αγρο-Τεχνολογίας- ΙΔΕΠ/ΙΒΟ («CPERI Innovation Cell» και «ΙΒΟ-Tech»). Επιπλέον, η κατασκευή του πιλοτικού αυτοκινητόδρομου «i - mile» θα ανήκει επίσης στο ινστιτούτο του ΙΜΕΤ.
Σε ό,τι αφορά τον «Κόμβο Καινοτομίας Υδρογόνου» («H2HUB») στη Δυτική Μακεδονία, ο δρ Τζοβάρας γνωστοποιεί ότι το έργο βρίσκεται στη φάση ολοκλήρωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάδειξη προσωρινού αναδόχου, αναφορικά με την ανέγερση της ερευνητικής υποδομής, που αποτελεί το βασικό μέρος του. Οι κατασκευαστικές εργασίες για την υποδομή αναμένεται να ξεκινήσουν στις αρχές του 2025 και να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα του 2026. «Από εκεί και έπειτα, η λειτουργία της υποδομής θα διασφαλίσει την επιτυχή εφαρμογή των τεχνολογιών και θα μπουν οι βάσεις για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα του υδρογόνου στην Ελλάδα» υπογραμμίζει.
Αλήθεια, πώς πείθεται μια ξένη εταιρεία να αγοράσει έρευνα από τη Θεσσαλονίκη;
«Η Θεσσαλονίκη αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια με σταθερά βήματα. Το οικοσύστημά της απαρτίζεται από ερευνητικές οντότητες, οι οποίες ως σύνολο εμφανίζουν ισχυρές δυνατότητες προσέλκυσης συμβολαίων έρευνας. Συγκεκριμένα στο ΕΚΕΤΑ, το "contract research", αποτελεί μία από τις βασικότερες παραμέτρους της δραστηριότητάς μας, κάτι που αποτυπώνεται στην τεχνογνωσία του δυναμικού μας αλλά και στο γεγονός ότι οι ερευνητές μας γνωρίζουν καλά τις συνθήκες και τα εμπόδια που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις στην πραγματική οικονομία. Έτσι, η εμπειρία μας σε συνδυασμό με τις υπερσύγχρονες υποδομές μας, και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών μας, αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά, που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε και έχουν οδηγήσει μέχρι στιγμής στη δημιουργία ενός ιδιαίτερα εκτεταμένου δικτύου συνεργατών. Όλα τα πρότζεκτ που μας ανατίθενται είναι απαιτητικά και δίνουν τεχνολογικές λύσεις στις προκλήσεις των καιρών μας» επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, στο οποίο, σημειωτέον, λειτουργούν σήμερα 23 εταιρίες - τεχνοβλαστοί, που πραγματοποίησαν, στο κλείσιμο του 2023, κύκλο εργασιών άνω των 3 εκατ. ευρώ.
Οι δραστηριότητές αυτών των spin-off αφορούν στους τομείς της Βιομηχανίας 4.0, της υποθαλάσσιας έρευνας, των υπηρεσιών - ρομπότ, της υγείας, της έξυπνης διαχείρισης ενέργειας, της ψηφιακή τραπεζικής, της προστασίας του περιβάλλοντος, των έξυπνων λύσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, των συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών, της διαχείρισης ενέργειας σε κτήρια βιομηχανικής χρήσης, της βιοπληροφορικής και της αγροτεχνολογίας. «Στο άμεσο μέλλον δρομολογείται η ίδρυση δύο ακόμη spin-off» γνωστοποιεί ο δρ Τζοβάρας.
Είναι το επιχειρηματικό πνεύμα κάτι που «μετράει» όταν γίνονται προσλήψεις στο ΕΚΕΤΑ;
«Χωρίς να είναι απαραίτητη προϋπόθεση, φυσικά και επιθυμούμε να έχουμε στο ερευνητικό μας κέντρο ανθρώπους που διαθέτουν επιχειρηματική αντίληψη και γνώση υπό την έννοια της ανάληψης ρίσκου και τη σωστής διαχείρισης μιας πιθανής αποτυχίας. Διαχρονικά πάντως, το ΕΚΕΤΑ καλλιεργεί στους ερευνητές του την κουλτούρα του λεγόμενου business mindset, γεγονός που έχει οδηγήσει έως σήμερα στην ίδρυση 23 spin-οff που καταγράφουν σημαντική οικονομική δραστηριότητα» επισημαίνει, ενώ στο ερώτημα ποιες αλλαγές θα απαιτούνταν, ενδεχομένως, για την πιο αποδοτική λειτουργία των ερευνητικών κέντρων στην Ελλάδα, απαντά: «Η απλοποίηση των θεσμών και η συνεπακόλουθη απελευθέρωση από δυσκίνητες γραφειοκρατικές διαδικασίες θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Παράλληλα, η θέσπιση ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου, που θα ενθαρρύνει την επένδυση των επιχειρήσεων στην καινοτομία και τη μεγαλύτερη διασύνδεση μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και της αγοράς, συνιστά μια εξίσου σημαντική πρωτοβουλία».
Μέχρι στιγμής φέτος το ΕΚΕΤΑ καταγράφει αύξηση του προσωπικού του συγκριτικά με το 2023, μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης. Το 2023 το Ερευνητικό Κέντρο απασχόλησε περισσότερους από 1600 εργαζομένους, ένας αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί στο κλείσιμο του 2024.