Σήμερα ο πρωινός καφές έχει φιλοξενούμενο τον Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα. O Σεβασμιώτατος μας μίλησε για τα χρόνια στα Διαβατά όπου γεννήθηκε, τους στίχους του Ντίνου Χριστιανόπουλου και του Μάνου Ελευθερίου (Τα παραπονεμένα λόγια), αλλά για τα μπισκότα Παπαδοπούλου όπου έκανε τα πρώτα του εργασιακά βήματα. «Τιμή μου να έχω ένσημα του ΙΚΑ» σημείωσε. Για το ρόλο της Εκκλησίας ήταν σαφής: «Είναι βαθιά ένα κομμάτι του λαού, αγγίζει την πόλη και τον πολίτη στη βάση». Μιλήσαμε για τον ΠΑΟΚ, τα χόμπι του, αλλά και για το «Σασμό» που έβλεπε στην τηλεόραση όταν είχε χρόνο. Φυσικά και για τον μεγάλο του καημό, που είναι η ανάπτυξη της δυτικής Θεσσαλονίκης. «Η ιστορία γράφεται εκεί που είναι οι άνθρωποι και η συνέχειά της, είναι εκεί που είναι οι νέοι άνθρωποι. Δεν μπορεί να αγνοείται το πολυπληθέστερο και νεότερο κομμάτι της πόλης», τονίζει. Οσο για το τι πρέπει να γίνει μια φράση βγαίνει συχνά από το στόμα του: αξιοποίηση των στρατοπέδων. «Είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα, ένα ταμείο γης το οποίο πρέπει να το αξιοποιήσουμε».
Σεβασμιότατε, πότε πίνετε πρωινό καφέ;
Συνήθως στις 7. Εγερτήριο είναι στις 6. Παλιό τυπικό από τον μακαριστό γέροντα προκάτοχό μου, τον οποίον διακόνησα εδώ, τον Μητροπολίτη Διονύσιο. Εγερτήριο ήταν στις 6, πρωινός καφές στις 7 και σιγά-σιγά μπαίνουμε στο καθημερινό πρόγραμμα.
Τι καφέ προτιμάτε;
Ελληνικό σκέτο, χειμώνα καλοκαίρι το ίδιο. Εκτός από περιπτώσεις όπως σήμερα, που πίνουμε καφέ στις 12. Με φρέντο εσπρέσο…
Το πρόγραμμά σας μετά τον πρωινό καφέ πώς είναι;
Το πρόγραμμα της ημέρας είναι ανοιχτό, γιατί η Εκκλησία συναντά τα πράγματα της ιστορίας, τα διακονεί, τα ευλογεί, τα λειτουργεί και τα αγιάζει. Η καθημερινότητα είναι το γραφείο με τα προβλήματά του, τα ραντεβού που θα έρθουν, οι συναντήσεις με τους κληρικούς. Γιατί τα όρια της τοπικής Εκκλησίας συμπίπτουν με αυτό που λέμε Εσπερία ή δυτική Θεσσαλονίκη. Ξεκινούν από τον Βαρδάρη, επεκτείνονται στη δυτική είσοδο, περνούν στο Καλοχώρι, τη Σίνδο, την Πεντάλοφο, τη Νεοχωρούδα, το Ωραιόκαστρο, το Φίλυρο, το Ρετζίκι, το Ασβεστοχώρι, τον Χορτιάτη, τις Συκιές, τη Νεάπολη, τη Σταυρούπολη, τους Αμπελόκηπους, την Πολίχνη, τη βιομηχανική περιοχή, τα Διαβατά. Το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα όπως το χαρακτηρίζετε.
Πάμε λίγο στα πιο παλιά. Κατά κόσμον Μάρκος Τύρης και γεννημένος εδώ.
Μάρκος Τύρης. Ο τόπος που γεννήθηκα είναι τα Διαβατά της Θεσσαλονίκης, εκεί γεννήθηκα, εκεί έμαθα τα πρώτα γράμματα στο δημοτικό σχολείο, σε μια απλή ταπεινή μικρασιατική οικογένεια. Τότε η οικονομία ήταν οικιακή. Με τις αγελάδες, τα χωράφια, αλλά και τα εργοστάσια που χτίζονταν στην περιοχή μας.
Λεζάντα: Ως Μάρκος Τύρης και ως νονός σε ηλικία 16 χρονών στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου Διαβατών.
Φαντάζομαι ότι και τότε η περιοχή δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, έτσι;
Όχι δεν ήταν. Αρχίζετε σιγά-σιγά να το ομολογείτε και εσείς και να μιλάτε για την ανισόρροπη ανάπτυξη της πόλης. Το περιγράφετε πια εμφανώς, αλλά δεν αρκεί κάποιος να το περιγράφει ως παρατηρητής. Το θέμα είναι τι κάνεις για να το αλλάξεις. Φανταστείτε λοιπόν, την εποχή εκείνη όλα ήταν μετρημένα. Δεν μπορώ να πω ότι η γενιά μου και εγώ προσωπικά πεινάσαμε, ούτε να μιλήσω για την έννοια της στέρησης, αλλά ότι μεγαλώσαμε με την έννοια του μέτρου. Όλα ήταν μετρημένα: το χωράφι, το σπίτι, οι αγελάδες, το συμπλήρωμά μας. Και ότι δουλεύουμε από μικροί στα εργοστάσια της περιοχής.
Στο σπίτι οι γονείς σας πώς ήταν;
Απλοί και ταπεινοί άνθρωποι, τους οποίους σέβομαι ιδιαίτερα και είμαι ευγνώμων για αυτά που μου έδωσαν. Ο πατέρας μου βρίσκεται στον ουρανό, η μητέρα μου ζει στο χωριό μας. Εκεί στην αυλή του σπιτιού μας, στο πατρικό μας, στα Διαβατά.
Θρησκευόμενοι ήταν;
Νοικοκυραίοι άνθρωποι, όχι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι, άνθρωποι καθημερινοί, αλλά με αίσθηση του δικαίου, αλλά και με εκκλησιαστικό φρόνημα στην ενορία του χωριού τους.
Αδέλφια άλλα;
Ένας ακόμη αδελφός, εγώ είμαι ο μικρότερος και έτσι με φωνάζει ακόμη η μητέρα μου. «Ο μικρός ήρθε;» (γελάει).
Σχολείο;
Σχολείο πήγα στο δημοτικό στα Διαβατά και από κει έφυγα και πήγα στην Εκκλησιαστική Σχολή της Λαμίας ως εσωτερικός. Εκεί έμαθα να ζω με πειθαρχία με τους ανθρώπους, με τους συμμαθητές μου, με ένα οργανωμένο πρόγραμμα. Και είμαι ευγνώμων γιατί ως εσωτερικός έμαθα σε αυτό το κοινό πρόγραμμα. Να ζεις δηλαδή με τους άλλους και να συνυπάρχεις μαζί τους.
Σε τι ηλικία πήγατε εκεί;
Από τη δευτέρα τάξη του γυμνασίου ήμουν εκεί. Όλα τα χρόνια έζησα, λοιπόν στη Ρούμελη, στη Λαμία (γελάει).
Τσιγγανόπουλα είχατε εκείνη την εποχή στα Διαβατά;
Όχι, δεν είχε. Ήταν ένα προσφυγικό χωριό.
Συνολικά πώς θυμάστε τα παιδικά σας χρόνια; Νοσταλγικά;
Τα σκέφτομαι όντως με νοσταλγία, γιατί οι περισσότεροι τα θυμόμαστε με νοσταλγία. Βλέπουμε μέσα από αυτά μέσα από τη μνήμη και τη θύμηση ανθρώπους που δεν υπάρχουν πια, αγαπημένα πρόσωπα που μας στήριξαν και μας βοήθησαν. Να μνημονεύσω εδώ, εκτός από τους γονείς μου, τους δασκάλους, τους συμμαθητές, τον παπά του χωριού. Ένας ολόκληρος κόσμος που υπάρχει στις μικρές απλές τοπικές κοινωνίες ενός χωριού.
Η τάση για προσφορά υπήρχε πάντοτε μέσα σας;
Έζησα από παιδί του δημοτικού σε έναν όμορφο ναό στο χωριό, σε έναν ιστορικό ναό της τουρκοκρατίας, σε έναν εκπληκτικό ναό, που ήταν διατηρητέος και συντηρήθηκε από την Ενορία. Οι εικόνες των Αγίων στο τέμπλο και η λειτουργική ζωή άρχισαν να με εμπνέουν. Και ο παπάς του χωριού, ο οποίος με είχε για πολλά χρόνια βοηθό του, στην αρχή στο Ιερό και στη συνέχεια στο αναλόγιο, ο πατήρ Συμεών. Αυτός με βοήθησε να πάω στην εκκλησιαστική σχολή για να συνεχίσω τις σπουδές.
Η συνέχεια;
Μετά τελείωσα την Παιδαγωγική Ακαδημία. Το πρώτο μου πτυχίο ήταν σε μια από τις παλιές Παιδαγωγικές Σχολές, που είχε τότε και η Λαμία. Είχα μάθει πια να ζω εκεί. Τότε διοριζόμασταν αμέσως άμα τη λήψη του πτυχίου. Γιατί το πτυχίο είχε μεγάλη ζήτηση.
Είχατε σκεφτεί να γίνετε δάσκαλος;
(Σκέφτεται). Όταν ήρθε διορισμός μου το σκέφτηκα, αλλά έκανα άλλη πορεία. Από τα χρόνια που ήμουν μαθητής δούλευα τα καλοκαίρια στα μπισκότα Παπαδοπούλου για να μπορέσω να έχω χρήματα για το χειμώνα και για τις σπουδές μου. Ε, εκεί έμαθα ασκητικό ήθος. Από τον ιδρυτή της επιχείρησης, τον Ευάγγελο Παπαδόπουλο, ο οποίος μου δίδαξε αυτό το ήθος το ασκητικό, την αγάπη για την εργασία, την παραγωγικότητα, την ανάπτυξη. Έτσι όταν η επιχείρηση με χρειάστηκε προτίμησα να συνεχίσω εκεί στον ιδιωτικό τομέα και όχι στο δημόσιο. Συνέχισα λοιπόν, εκεί όπου δούλευα από μαθητής, φορτώνοντας αυτοκίνητα στη ράμπα με μπισκότα. Εκεί έμεινα 6 με 7 χρόνια περίπου μέχρι που ο Μητροπολίτης Διονύσιος ήρθε μια μέρα στο εργοστάσιο και πολύ απλά μου είπε: «Νομίζω ότι έχει κλείσει ο κύκλος σου εδώ και θα πρέπει να συνεχίσεις αλλού».
Και στην εταιρία πάντως τα είχατε πάει καλά…
Δόξα το Θεό.
Σας βοήθησαν αυτά που μάθατε εκεί στη μετέπειτα πορεία σας εντός της Εκκλησίας;
Πρώτον είμαι περήφανος που έχω ένσημα του ΙΚΑ. Τα θεωρώ τιμή μου και το ότι δούλεψα στον ιδιωτικό τομέα. Με βοήθησε αυτό γιατί είδα τον μόχθο και τον αγώνα των ανθρώπων για τον άρτον τον επιούσιον. Ξέρω τι είναι βάρδια, ξέρω τι είναι να ξυπνά κανείς στις 6 το πρωί, ξέρω ότι πολλές φορές οι άνθρωποι έρχονται μεσάνυχτα σπίτι τους, ξέρω τι είναι ο τίμιος ιδρώτας που γίνεται αγιασμός, όπως συχνά λέω. Είναι πολύ σπουδαίο ο ποιμένας να γνωρίζει τον κόπο των παιδιών του. Θεωρώ για μένα ευλογία ως κληρικός και στη συνέχεια ως επίσκοπος να ευλογώ τον λαό μας και από κάτω να είναι παλιοί μου συνάδελφοι από το εργοστάσιο.
Μετά επιλέξατε τη Θεολογική σχολή Θεσσαλονίκης.
Αμέσως μετά έδωσα εξετάσεις και μπήκα στη Θεολογική σχολή, συνέχισα τις σπουδές μου και τελείωσα το ΑΠΘ.
Ακολουθώντας τη συμβουλή του προκατόχου σας…
Η συμβουλή ήταν πολύ απλά και όμορφα. «Νομίζω ότι έκλεισε ο κύκλος σου εδώ», εννοώντας την εργασία μου στα μπισκότα Παπαδοπούλου.
Έτσι το αισθανθήκατε και εσείς;
Του είπα «Θα μου δώσετε λίγο χρόνο για να παραδώσω γιατί έχω υπεύθυνη θέση, να συνεννοηθώ και θα είμαι στη διάθεσή σας».
Εκείνα τα χρόνια είχε και έντονη πολιτική ζωή στα πανεπιστήμια. Σας πήρε ποτέ την καρδιά σας η πολιτική;
Όχι, αλλά μπορώ να πω ότι στην Εκκλησία -το λέω πάντοτε αυτό- δεν μας νοιάζει ποιος κυβερνάει, αλλά πώς κυβερνάει. Το ποιος το αποφασίζει ο λαός.
Εκείνα τα χρόνια είχατε χόμπι; Βγαίνατε έξω;
Η αλήθεια είναι ότι αγαπούσα τη μουσική και το τραγούδι. Δεν είχαμε όμως πολλές ελεύθερες ώρες. Τα καλοκαίρια μου ήταν... ζεστά, μέσα στους φούρνους των μπισκότων Παπαδοπούλου, όπου δούλευα 2 βάρδιες. Ενώ όταν ήμουν πια φοιτητής και νέος διάκονος είχα και τα λειτουργικά μου καθήκοντα, είχα και τη δουλειά στο γραφείο και ήταν δύσκολα να υπάρχει ελεύθερος χρόνος. Μιλάμε βέβαια για μια εποχή και σε μια Μητρόπολη που ιδρύθηκε το 1974, όπου όλα χτίζονταν από την αρχή.
Τι εννοείτε;
Όλα αυτά τα χρόνια κτίστηκαν 30 εκκλησίες, χτίστηκε αυτός ο χώρος. Η Μητρόπολη εδώ δεν είχε καμία υποδομή, ήταν ένα φύλλο χαρτιού, ένα ιδρυτικό ΦΕΚ. Όλα αυτά λοιπόν, υποδομές, εκκλησίες, γραφεία, διοικητικό κέντρο, έγιναν με κόπο, με ιδρώτα και με ατελείωτες ώρες εργασίας.
Πολλά χρόνια κτισίματος, δηλαδή….
Ακριβώς. Λέω πολλές φορές στους νεότερους κληρικούς ότι η Μητρόπολή μας έζησε την εποχή των κατακομβών. Δηλαδή έγιναν πρώτα τα υπόγεια των εκκλησιών και μπαίναμε σε αυτά για να εξυπηρετήσουμε τον λαό μας στις κατακόμβες και στη συνέχεια χτίζονταν οι ναοί μας. Οπότε ζήσαμε αυτή την εμπειρία των κατακομβών στη δυτική Θεσσαλονίκη, στη Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και είμαστε υπερήφανοι για αυτό. Διότι λαός και κλήρος έκαναν αυτή την προσπάθεια και σήμερα μπορούμε να πούμε ότι ο πολιτισμός, τα πνευματικά κέντρα, η φιλανθρωπία, όλα αυτά τα αγκάλιασε η τοπική εκκλησία. Και αυτό αποτελεί μια μαρτυρία ζωής σε αυτήν τη δύσκολη και ευλογημένη περιοχή. Ο δε λαός μάς άκουσε, αφουγκράστηκε και έγινε συνέκδημος και συνοδοιπόρος σε αυτήν την προσπάθεια. Διότι όλα αυτά έγιναν με τη συνδρομή και από το υστέρημα του απλού λαού, που με την ευλογία του Θεού γίνεται πλούτος και θησαυρός αδαπάνητος.
Δεν είναι εύκολος αυτός ο δρόμος της Εκκλησίας…
Κοιτάξτε, νομίζω ότι ο πειρασμός μας ακολουθεί όλους και παντού. Το ανθρώπινο σώμα ως στοιχείο ατελές ρέπει αν θέλετε προς το κακό ή έχει ατέλειες. Όπου λοιπόν και αν βρεθεί κανείς θα τον ακολουθήσει ο πειρασμός. Και η δοκιμασία είναι πώς απαντάς, πώς αγωνίζεσαι, πώς πέφτεις και πώς με την Ανάστασή σου σηκώνεσαι και δίνεις το παράδειγμα. Εδώ λοιπόν, δεν ήταν εύκολα. Όπως σας είπα ο πρώτος Επίσκοπος και ο πρώτος άγγελος της τοπικής μας εκκλησίας, ο Μητροπολίτης Διονύσιος ήταν και αυτός κατά ευλογημένη συγκυρία από τη Σίνδο. Και έτσι τα έφερε που και εγώ, ο ελάχιστος, έλαχε να κατάγομαι από τα Διαβατά, που ανήκουν πλέον στον ίδιο τώρα καλλικρατικό δήμο.
Λεζάντα: Δίπλα στο άγαλμα του προκατόχου του, μακαριστού Διονύσιου: «Όταν ξεκινήσαμε εδώ η Μητρόπολη δεν είχε καμία υποδομή. Ήταν ένα φύλλο χαρτιού, ένα ιδρυτικό ΦΕΚ».
Πόσο άλλαξε η δυτική Θεσσαλονίκη όλα αυτά τα χρόνια; Βελτιώθηκε ή χειροτέρεψε;
Θα σας πω ξεκινώντας από τον εκκλησιαστικό τρόπο διακονίας. Όπως σας είπα για πρώτη φορά έβλεπαν εδώ Επίσκοπο και Μητροπολίτη. Λέει κάτι όμορφο ο Ντίνος Χριστιανόπουλος σε ένα από τα ποιήματά του όταν άκουσε για πρώτη φορά τη φήμη για τον νέο Μητροπολίτη Διονύσιο. Γράφει λοιπόν ο Ντίνος Χριστιανόπουλος -ο Θεός να τον αναπαύει-: «Ψωριάρες φτωχογειτονιές που τάβρατε τόσο σπουδαία ομοιοτέλευτα;». Ήταν ένα γεγονός ότι η Εκκλησία των πτωχών και των αδυνάτων αποκτούσε για πρώτη φορά Επίσκοπο και Μητροπολίτη. Άρα λοιπόν, με τον καυστικό του τρόπο ο Ντίνος Χριστιανόπουλος περιγράφει την πραγματικότητα της περιοχής.
Ο πρώτος Επίσκοπος άρχισε να περιοδεύει τις γειτονιές, τους ανθρώπους, τους εργάτες, την προσφυγιά, να χτίζει, να δημιουργεί. Έγιναν πνευματικά κέντρα, 30 περίπου ναοί, συσσίτια, ενοριακές νεανικές εστίες για να μαζευτούν τα παιδιά. Έγινε μια πλήρης ανατροπή των δεδομένων γιατί η Εκκλησία αφουγκράζεται τον καημό, τα βάσανα, το παράπονο και τον αναστεναγμό του παιδιού της και αυτά όλα τα κάνει προσευχή και αγάπη. Κι έτσι η Εκκλησία ανάπαυσε τους ανθρώπους, τους παραμύθιασε, τους παρηγόρησε. Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Εκκλησία είναι βαθιά ένα κομμάτι του λαού, αγγίζει την πόλη και τον πολίτη στη βάση, είναι μια βαθιά λαϊκή πράξη. Είναι κομμάτι της βάσης του λαού μας και το έχει αποδείξει πολλές φορές αυτό. Και αυτό με τη χάρη του Θεού και τη συμπαράσταση των καλών κληρικών μας, οι οποίοι ανασκουμπώθηκαν και άρχισαν να είναι συνοδοιπόροι σε αυτόν τον βηματισμό του λαού μας, που ένιωθε αυτή τη μοναξιά για να φτάσουμε σε αυτό που λέει και ο ποιητής «το άδικο το ζούμε μέσα από την κούνια μας» και «τα παραπονεμένα λόγια που έχουν τα τραγούδια μας».
Αυτή την εγκατάλειψη τη βιώνουμε μέχρι σήμερα και περιγράφεται στα άρθρα σας ως ανισόρροπη ανάπτυξη της πόλης. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι πια το μεγαλύτερο κομμάτι της πόλης είναι στα δυτικά, ότι πια ο νεότερος πληθυσμός της Θεσσαλονίκης είναι στα δυτικά. Ο Εύοσμος έχει 107 σχολεία, 104 ο δήμος Παύλου Μελά. Η ιστορία γράφεται εκεί που είναι οι άνθρωποι και η συνέχειά της, είναι εκεί που είναι οι νέοι άνθρωποι. Άρα λοιπόν, δεν μπορεί να αγνοείται το πολυπληθέστερο και νεότερο κομμάτι της πόλης, Η πόλη έχει μια συνέχεια και δεν μπορεί να ζει με όραμα το δέκατο όγδοο αιώνα, κλεισμένη στα τείχη της διότι εκτός των τειχών της δημιουργήθηκε ένας ολόκληρος κόσμος.
Είστε από τους πιο φωνακλάδες υποστηρικτές της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Τι εννοείτε;
Ότι ζητάτε δυνατά και φωναχτά περισσότερη ανάπτυξη εδώ.
Δεν το περιγράφετε και εσείς στα άρθρα σας αυτό; Δεν το λέτε; Δεν πρέπει να γίνει;
Προφανώς. Τι πρέπει όμως να γίνει;
Αν συμφωνούμε λοιπόν ότι όλα αυτά τα χρόνια υπάρχει ανισορροπία στην ανάπτυξη τη Θεσσαλονίκη δεν αρκεί αυτό να το περιγράψουμε απλά ως Φινλανδοί παρατηρητές. Πρέπει και να πούμε τι πρέπει να γίνει. Άρα λοιπόν, η ζωή στη δυτική Θεσσαλονίκη ξεκινά με τον πόνο της προσφυγιάς. Γιατί όταν ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες έπρεπε κάπου να τοποθετηθούν. Δεν χωρούσαν μέσα στην πόλη και ήρθαν και έμειναν στη Νεάπολη, την Πολίχνη, τη Σταυρούπολη και τον Εύοσμο. Σε όλες αυτές τις φτωχογειτονιές. Μέσα σε σκηνές και σε παράγκες. Για δέστε τον άθλο αυτών των ανθρώπων. Είναι ολυμπιονίκες της καθημερινότητας. Πέρασαν από τα τσαντίρια στις παράγκες και από τις παράγκες στα σπιτικά, έχτισαν εκκλησίες, γέννησαν παιδιά, τα σπούδασαν, τα προίκισαν. Αν αυτοί δεν είναι ολυμπιονίκες της καθημερινότητας, ποιοι είναι; Όλοι αυτοί συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία με τον ιδρώτα τους, διότι ο κύριος όγκος των εργαζομένων είναι από εδώ. Δέστε την τελευταία απογραφή: όλοι οι δήμοι δημογραφικά υστερούν και η ανάπτυξη είναι στα δυτικά. Άρα οι άνθρωποι αυτοί συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία γύρω στο 16% του ΑΕΠ. Βάλτε τώρα και τα διυλιστήρια, το λιμάνι, τη βιομηχανική περιοχή, το κάμπους του Καλοχωρίου και κάντε τη σούμα της προσφοράς της περιοχής στην εθνική οικονομία. Άρα, λοιπόν για πρώτη φορά συμφωνούμε και πρέπει να προχωρήσουμε.
Λεζάντα: Στις εγκαταστάσεις του μετρό, μαζί με τον υφυπουργό Μακεδονίας-Θράκης Σταύρο Καλαφάτη και τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας: «Η επέκταση του μετρό στα δυτικά δεν είναι αυτονόητη;».
Πώς προχωράμε κατά τη γνώμη σας;
Η επέκταση του μετρό στα δυτικά. Δεν είναι αυτονόητη; Ο κύριος όγκος αυτού του πληθυσμού που μετακινείται συνεχώς είναι αυτοί που θα την χρηματοδοτήσουν. Ακόμη δεν έχει γίνει τίποτα για αυτό, γιατί πέραν μιας εξαγγελίας ουδέν. Από εξαγγελίες έχω ακούσει και έχω χορτάσει από τότε που ήμουν διάκος και τώρα είμαι δεσπότης και ετοιμάζομαι να φύγω για την αιωνιότητα…
Όμως θα πω και κάτι ακόμη. Για ένα άρθρο που διάβασα την Κυριακή. Μιλώ για το στρατόπεδο του Παύλου Μελά. Όλοι οι πολιτικοί και όλα τα κόμματα συμφώνησαν για την ανάπτυξή του και την απόδοσή του στο λαό. Ήταν ένα μοντέλο πολύ σπουδαίο αυτή η συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, της πολιτείας και όλων των πολιτών. Είναι ένα στρατόπεδο 300 τόσων στρεμμάτων μέσα στον κοινωνικό ιστό, επάνω στην οδό Κωνσταντινουπόλεως και Λαγκαδά, σε απόσταση τρεισήμισι λεπτών από το Βαρδάρη. Και βλέπετε να υπάρχει επίσημο άρθρο ότι τα αρχαία ανήκουν εντός του δήμου Θεσσαλονίκης.
Εννοείτε το άρθρο του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη.
Δηλαδή δεν μπορούν τα αρχαία να βγουν εκτός των τειχών; Υφιστάμεθα μέχρι σήμερα ταξικό ρατσισμό. Αυτό είναι επικίνδυνο πράγμα. Δηλαδή η πόλη δεν μπορεί να βγει τρεισήμισι λεπτά από τα τείχη της, η πόλη είναι μόνον Θεσσαλονίκη και το παλιό ιστορικό κέντρο;
Τι άλλο πρέπει να γίνει; Έγινε μια εξαγγελία για το νέο ογκολογικό στο στρατόπεδο Καρατάσιου. Πώς το βλέπετε;
Το καινούργιο ογκολογικό νοσοκομείο είναι μια πολύ σπουδαία πρόταση γιατί έρχεται να απαντήσει στην αξιοποίηση των στρατοπέδων, που είναι ένα κοινό αίτημα όλων. Το Καρατάσιου εκτείνεται σε 750 στρέμματα, έχει μια στρατηγική, είναι επί της περιφερειακής οδού, έχει 2 μεγάλα νοσοκομεία δίπλα του, το Παπαγεωργίου και το 424, διαθέτει ελικοδρόμιο και δημιουργεί ένα πάρκο υγείας και έτσι αρχίζει να αξιοποιείται το στρατόπεδο.
Τι άλλο μπορεί να γίνει;
Το στρατόπεδο Ζιάκα που είναι επί της Μοναστηρίου, σχεδόν εφαπτόμενο στην σιδηροδρομική γραμμή και βρίσκεται στο Κορδελιό του δήμου Ευόσμου, έτσι πρέπει να μείνει; Ως πηγή μόλυνσης; Δεν πρέπει αυτό να αξιοποιηθεί; Ήδη τα στρατόπεδα είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα, ένα ταμείο γης το οποίο πρέπει να το αξιοποιήσουμε. Και νομίζω ότι η πολιτεία έχει τη δυνατότητα. Μπορεί!
Απλά είναι μια διαδικασία πολλές φορές πολύ μπερδεμένη και έχουμε καθυστερήσεις ενώ το θέμα συχνά είναι και να αποφασίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε.
Σε αυτό δυσκολεύεται η Θεσσαλονίκη. Να αποφασίσει τι θέλει και να συμφωνήσει. Αλλά για αυτό υπάρχει πολιτεία: να θέτει προτεραιότητες σωστές και να δίνει τον τόνο.
Είστε πολλά χρόνια στα δημόσια πράγματα, γνωρίσατε πρωθυπουργούς και πολιτικούς. Συναντήσατε ανοιχτά αυτιά για την Εκκλησία; Ποιον αισθανθήκατε πιο κοντά σας;
Η δουλειά της Εκκλησίας είναι να διακονεί τους ανθρώπους. Γι’ αυτό είπα ότι η Εκκλησία είναι μια βαθιά λαϊκή πράξη. Αγγίζει στη βάση την πόλη και τον πολίτη. Έτσι λοιπόν όσες φορές έχω την τύχη, την ευλογία και την τιμή να συναντήσω ανθρώπους, τους μεταφέρω τα βάσανα του κόσμου, την προσευχή του και τον πόνο του. Και νομίζω ότι αν αυτό το πούμε σωστά, οι άνθρωποι το καταλαβαίνουν. Έτσι λοιπόν, συναινετικά και αγαπητικά πρέπει να λύσουμε τα προβλήματα. Εγώ είμαι ευχαριστημένος. Γι’ αυτό μίλησα και για το Παύλου Μελά, που είναι ένα πολύ σπουδαίο έργο που ξεπερνά την πόλη της Θεσσαλονίκη, αλλά και τις κυβερνήσεις. Γι’ αυτό θλίβομαι όταν βλέπω τέτοια πράγματα. Και θέλω και τη βοήθειά σας σε αυτό. Όλοι πρέπει να βοηθήσουμε για να προχωρήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση ξεπερνώντας τα προσωπικά μας.
Μια δύσκολη στιγμή όλα αυτά τα χρόνια ποια ήταν;
(Σκέφτεται). Η αλήθεια ήταν πως με τη δοκιμασία του covid χάσαμε ανθρώπους πολλούς. Όταν ανέβαινα στα κοιμητήρια του Ευόσμου στη δυτική Θεσσαλονίκη έβλεπα τους αμέτρητους σταυρούς να πληθαίνουν κάθε μέρα. Όταν χάσαμε δίπλα μας ανθρώπους, όταν χάσαμε κληρικούς, ο πόνος στα αλήθεια είναι βαρύς. Η στέρηση της θέας αγαπημένων προσώπων γεννά τη θλίψη που μόνο με την ελπίδα της Ανάστασης μπορείς να την ξεπεράσεις.
Λεζάντα: Στις κατασκηνώσεις της Μητρόπολης Σταυρουπόλεως και Νεαπόλεως στο Ποσείδι της Χαλκιδικής.
Λεζάντα: Στο «Φάρο του Κόσμου» με τον πατέρα Αθηναγόρα: «Ενας κληρικός, η ενορία, οι πατέρες και οι εθελοντές: σιγά σιγά αλλάζουν τα πράγματα στην περιοχή».
Μια καλή στιγμή ήταν σίγουρα η δημιουργία του Φάρου του κόσμου, έτσι;
Η Εκκλησία κατανοεί τα προβλήματα. Εκεί λοιπόν στο συνοικισμό του Αγίου Νεκταρίου, σε έναν συκοφαντημένο Άγιο που προστατεύει την περιοχή, όταν ο πατήρ Αθηναγόρας, ένας νέος κληρικός ήρθε να μου πει ότι έχει ενδιαφέρον για την ιεραποστολή στην Αφρική εγώ του είπα ότι υπάρχει και μια άλλη ιεραποστολή. Αυτός είναι από το Ελευθέριο-Κορδελιό, εκεί γεννήθηκε και εκεί διακονούσε. «Λίγο πιο πέρα από την ενορία σου είναι μια άλλη ζούγκλα. Τι θα έλεγες να είμαστε εκεί όλοι μαζί;». Και έτσι ήμασταν όλοι μαζί και αυτό με πολύ πόνο, με πολλή αγάπη από τον πατέρα Αθηναγόρα. Ένας κληρικός, η ενορία, οι πατέρες, οι εθελοντές: όλα αυτά σιγά-σιγά αλλάζουν τα πράγματα. Γιατί η Εκκλησία ωριμάζει τα πράγματα, με την αγάπη, την προσμονή και την προσευχή της. Να τώρα ο μικρός Θεοδωράκης πηγαίνει ως υπότροφος στο Harvard. Αυτές είναι οι χαρές μας. Ποιος άραγε το περίμενε. Γι’ αυτό η Εκκλησία σταθερά, ήρεμα, αργά και παρά και τις δικές μας αστοχίες και αμαρτίες όταν πορεύεται με την αλήθεια του Ευαγγελίου είναι μια πρόταση ζωής και ελευθερίας. Είναι μια πρόταση επαναστατική και ριζοσπαστική για την αγάπη και την ανατροπή της φιλαυτίας και του εγωισμού, που είναι η πηγή των κακών.
Ποιες είναι οι αστοχίες μιας και το αναφέρατε;
Δεν μπορεί όποιος διοικεί να μην κάνει λάθη. Είναι αστείο να το πιστεύει κανείς. Και λάθη οπωσδήποτε κάνω και θα κάνω. Αυτό που πρέπει όμως να διατηρώ ζωντανό μέσα μου είναι η αγάπη μου για τους ανθρώπους και να διασφαλίζω την ενότητα της τοπικής εκκλησίας με τους κληρικούς μου, για τους οποίους είμαι ευγνώμων, αλλά και με τους λαϊκούς μας συνεργάτες, που είναι αμέτρητοι. Οι μερίδες των συσσιτίων μας που κάποια στιγμή μνημονεύσατε περνούν ημερησίως τις 8.000. Πίσω από αυτό το συγκλονιστικό νούμερο είναι το δίλεπτο της χήρας, το υστέρημα του πτωχού αλλά και ο ιδρώτας αμέτρητων γυναικών, που ξεκουράζονται στην ορθοστασία, που αναπαύονται στην κούραση, που μαγειρεύουν, υπηρετούν και διακονούν.
Λεζάντα: Πάνω από 8.000 συσσίτια μοιράζονται καθημερινά από τη Μητρόπολη Σταυρουπόλεως και Νεαπόλεως: «Πίσω από όλα αυτά είναι ο ιδρώτας αμέτρητων γυναικών».
Λεζάντα: Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στο ενοριακό συσσίτιο του Ευόσμου: «Είμαι βέβαιος ότι με τον ενεργειακό πληθωρισμό που ζούμε ο κόσμος θα ζοριστεί».
Στην κρίση πόσα συσσίτια μοιράζατε;
Ήταν πιο κάτω. Το Δεκέμβριο του 2012 ήταν 6.500, τον Δεκέμβριο του 2017 έφτασαν τα 8.100 και σήμερα είμαστε στα 8.300.
Φοβάστε ότι με όλον αυτόν τον ενεργειακό πληθωρισμό ο κόσμος θα ζοριστεί;
Είμαι βέβαιος. Άρχισε ήδη και φαίνεται αυτή η τάση και αυτή η πίεση.
Λεζάντα: Με τον αείμνηστο Νίκο Παπαγεωργίου στα εγκαίνια της γηροκομείου «Εστία Παπαγεωργίου».
Πάμε λίγο στα μελλοντικά. Έχετε ένα όραμα για ένα νέο γηροκομείο στο Φίλυρο. Πού βρίσκεται το εγχείρημα;
Χτες είχαμε το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο του κυρίου Παπαγεωργίου. Ήρθε λοιπόν κάποια στιγμή ο παππούς και με βρήκε και ξεκίνησε πληρώνοντας τις μελέτες για το γηροκομείο που υπήρχε στον Εύοσμο, τη λεγόμενη «Εστία Παπαγεωργίου». Ο παππούς λοιπόν ήρθε και μου πρότεινε εγγράφως να διαθέσει 2 εκατομμύρια δολάρια. «Θέλω να γίνει ένα γηροκομείο, αλλά θέλω να συνεργαστώ μαζί σας. Σας γνώρισα στο νοσοκομείο, εμπιστεύομαι την Εκκλησία», μου είπε και έτσι ξεκίνησε ο διάλογος. Πλήρωσε όλες τις μελέτες και το εντάξαμε στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. ‘Όταν ήρθε ο παππούς και το είδε, τον γλύκανε και το χάρηκε να λειτουργεί και ξανά έρχεται και μου λέει: «Θα πληρώσω και ένα άλλο γηροκομείο να το κάνουμε πιο μεγάλο στο Φίλυρο». Του απάντησα: «Κύριε Παπαγεωργίου, νομίζω ότι κουραστήκαμε όλοι πολύ για να τελειώσει το πρώτο. Υπηρεσίες γραφειοκρατία, όλα αυτά». Μου απαντά με πολλή διακριτικότητα, αλλά και με εμμονή: «Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω». Ε, δεν άντεξα να του πω όχι. Πλήρωσαν τις μελέτες εργασιών για 2 γηροκομεία. Το δεύτερο στο Φίλυρο χτίζεται, τώρα εντάσσουμε τις μελέτες του περιβάλλοντος χώρου και ο κύριος περιφερειάρχης, ο Απόστολος Τζιτζικώστας το αγκάλιασε με την αγάπη του. Το ένα το ονομάσαμε «Εστία Παπαγεωργίου» και το άλλο «Φροντίδα Παπαγεωργίου».
Θα τελειώσουμε λίγο πιο χαλαρά. Ποδόσφαιρο βλέπετε;
Δεν έχω τον χρόνο, αλλά επειδή μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη και είναι προσφυγικό σωματείο παλιό πρέπει να είμαι ΠΑΟΚ. Τα αθλητικά σωματεία είναι σπουδαία γιατί μαθαίνουν στους ανθρώπους την άσκηση. Είναι πολύ σπουδαίο να αθλείσαι, είναι σπουδαία η συνεργατικότητα. Και εγώ όταν μου λένε «τι είσαι;» λέω πρέπει να πω ότι είμαι ΠΑΟΚ, παλιός πρόσφυγας, προσφυγάκι και εγώ, προσφυγική ομάδα της πόλης μας ο ΠΑΟΚ.
Κάποιο σήριαλ στην τηλεόραση βλέπετε; Έχετε χρόνο;
Όσο μπορούσα έβλεπα λίγο τον «Σασμό». Έβλεπα τον παπά, αλλά δεν τα καταφέρνουμε πάντα να παρακολουθούμε τα σίριαλ.
Λεζάντα: Στο προαύλιο της Μητρόπολης μπροστά σε μία τοιχογραφία για τη Μικρά Ασία. «Η ζωή στη δυτική Θεσσαλονίκη ξεκινά με τον πόνο της προσφυγιάς».
Χόμπι; Υπάρχει κάτι όταν έχετε το χρόνο;
Θα διαβάσουμε. Το διάβασμα είναι πολύ σπουδαίο. Θα πάμε λίγο στην κατασκήνωση να χαρούμε τα παιδιά ή στο Άγιο Όρος να ζήσουμε την εμπειρία της λειτουργικής λατρευτικής ζωή.
Για το τέλος μια ευχή σας για το φετινό φθινόπωρο. Πολλοί προβλέπουν ότι θα είναι δύσκολο. Βγαίνουμε από μια δύσκολη περίοδο με τον κορονοϊό, προσπαθούμε να μπούμε σε μια κανονικότητα και έχουμε μπροστά μας έναν πόλεμο που δεν είχε ξαναζήσει η Ευρώπη. Ποιο είναι το μήνυμά σας;
Η προσευχή μου και η αγάπη μου για την τοπική εκκλησία, η ευγνωμοσύνη μου για τους κληρικούς και τους λαϊκούς συνεργάτες, για την τοπική αυτοδιοίκηση που στηρίζει αυτή την προσπάθεια είναι διαρκής παρακαταθήκη. Το μήνυμά μου είναι αυτή η προσευχή για την ενότητα της τοπικής εκκλησίας. Είναι αλήθεια ότι αυτό το φθινόπωρο αγωνιζόμαστε να μπούμε σε μια κανονικότητα. Δεν ξέρουμε πώς η πανδημία του κορονοϊού θα μας βασανίσει, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Μνημονεύσατε τον πόλεμο. Δεν υπάρχουν κακοί και καλοί πόλεμοι. Ο πόλεμος είναι η εμφανής παρουσίαση του κακού στην ιστορία γιατί πόλεμος σημαίνει θάνατος και ο θάνατος είναι το πρόσωπο εκείνο που ταλαιπωρεί και βασανίζει την ιστορία του κόσμου. Γι’ αυτό πρέπει να αγωνιζόμαστε πάντοτε για την ειρήνη και την ενότητα.
