Να αλλάξει τη νοοτροπία των καταστηματαρχών της Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα να προστατέψει το αποχετευτικό της σύστημα φιλοδοξεί η ΕΥΑΘ, μέσα από ένα πιλοτικό πρόγραμμα το οποίο έχει ξεκινήσει να εφαρμόζει από τον Μάρτιο και αφορά τη διαχείριση λιπών που προέρχονται από τις κουζίνες καταστημάτων της πόλης.
Από το πρόγραμμα ωφελούνται και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες δεδομένου ότι η συλλογή των λιπών συνεπάγεται αποφυγή ζημιών και στις δικές τους αποχετεύσεις και κατ’ επέκταση λιγότερα έξοδα και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Ο Χρήστος Τραγανός είναι ο ειδικός σύμβουλος Αποχέτευσης στην ΕΥΑΘ και όπως περιγράφει στη «ΜτΚ» το πιλοτικό πρόγραμμα έχει βασικό στόχο την ενημέρωση -ώστε τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος να εκδώσουν άδειες αποχέτευσης- και φυσικά την προστασία του αποχετευτικού δικτύου της ΕΥΑΘ από τα λίπη «τα οποία πέφτουν ανεξέλεγκτα κυρίως από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος».
Τα βήματα ένταξης στο πρόγραμμα
Ποια είναι συνεπώς η διαδικασία που ακολουθούν τα καταστήματα; Με τη χρήση ειδικών μηχανημάτων τα μαγειρικά λίπη και έλαια διαχωρίζονται πριν εισέλθουν στο δίκτυο αποχέτευσης, όπως άλλωστε ορίζεται στον Ειδικό Κανονισμό Αποχέτευσης που εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια και αποτελεί νόμο του κράτους.
Έτσι, τα καταστήματα τοποθετούν κατάλληλους λιποσυλλέκτες που συγκρατούν τα έλαια και τα λίπη αφού αυτά δεν μπορούν να διαχωριστούν στην πηγή, δηλαδή μέσα στην κουζίνα. Επόμενο βήμα είναι η σύναψη σύμβασης με εταιρείες που ειδικεύονται στη συλλογή και επεξεργασία λιπών και ελαίων.
Οι επιχειρήσεις του πιλοτικού προγράμματος οφείλουν να τηρούν και ένα αρχείο της διαδικασίας καθαρισμού (με συμβάσεις, παραπεμπτικά κ.τ.λ.), ώστε να αποδεικνύουν τον τρόπο που λειτουργούν και να εξασφαλίζουν την υγιεινή αποθήκευση των λιπών και των ελαίων, προσθέτει ο κ. Τραγανός.
Οι λιποσυλλέκτες εγκαθίστανται στην κουζίνα μετά τη λάντζα, ώστε να κατακρατούν τα λίπη προτού αυτά διοχετευθούν στον σωλήνα της αποχέτευσης. «Όταν το αποχετευτικό δίκτυο γεμίζει με λίπη, έχουμε συχνά εμφράξεις. Όταν τα λίπη ψύχονται στο δίκτυο, παγώνουν και δημιουργούν στενώματα στη διατομή του αγωγού οπότε αναγκαζόμαστε και στέλνουμε βυτία για απόφραξη», εξηγεί ο κ. Τραγανός. Αναφέρει δε πως η ΕΥΑΘ έχει αρχείο άνω των 10 ετών στο οποίο καταγράφονται οι περιοχές όπου υπάρχει μεγαλύτερη επιβάρυνση από τα καταστήματα εστίασης.
Μετά την εγκατάσταση του λιποσυλλέκτη η ΕΥΑΘ προβαίνει ανά διαστήματα σε ελέγχους για να βεβαιώνει την καλή λειτουργία του συστήματος. Ο κ. Τραγανός τονίζει όμως πως οι καταστηματάρχες πρέπει να καθαρίζουν τον λιποσυλλέκτη για να λειτουργεί σωστά καθώς δεν είναι λίγα τα περιστατικά επιχειρήσεων που έχουν παρατήσει την υποδομή για μήνες.
Τα λίπη που συγκεντρώνονται από τον μηχανισμό καταλήγουν σε ειδικά βαρέλια τα οποία παρέχει η εταιρεία επεξεργασίας στη συνεργαζόμενη επιχείρηση εστίασης. Η ίδια εταιρεία παραλαμβάνει τα γεμάτα βαρέλια και ακολούθως προβαίνει στην επεξεργασία των λιπών και ελαίων. «Είναι επιχειρήσεις που έχουν την κατάλληλη αδειοδότηση για να τα επεξεργάζονται», επισημαίνει ο κ. Τραγανός.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΥΑΘ συνδράμει τις επιχειρήσεις που είτε συμμετέχουν είτε θέλουν να ενταχθούν στο πιλοτικό πρόγραμμα, παρέχοντας λίστες με τις εγκεκριμένες εταιρείες επεξεργασίας λιπών και ελαίων ενώ τις βοηθά και στην επιλογή του κατάλληλου λιποσυλλέκτη ώστε να λάβουν την απαραίτητη εκ του νόμου άδεια αποχέτευσης.
Στόχος οι 600 επιχειρήσεις σε δύο χρόνια
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Μάρτιο, έχει διάρκεια ενός έτους και μπορεί να επεκταθεί για άλλον έναν χρόνο. Στόχος της ΕΥΑΘ είναι να ενταχθούν στο πρόγραμμα 500-600 επιχειρήσεις σε βάθος διετίας, τονίζει ο κ. Τραγανός.
Στο πλαίσιο του προγράμματος η ΕΥΑΘ συνεργάζεται με μία αγγλική εταιρεία που έχει εφαρμόσει τη συγκεκριμένη μεθοδολογία στην Αγγλία. Μάλιστα αυτή η τεχνογνωσία βρίσκει εφαρμογή για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παρατηρεί ο κ. Τραγανός και προσθέτει πως βούληση της ΕΥΑΘ είναι να προχωρήσει σε νέο διαγωνισμό για τη συνέχιση του προγράμματος και μετά το 2024.
Μέχρι σήμερα κλιμάκια της ΕΥΑΘ έχουν επισκεφθεί πάνω από 250 καταστήματα εκ των οποίων τα 70 έχουν συμφωνήσει ήδη να λάβουν μέρος και τα 10 έχουν εγκαταστήσει τα απαραίτητα συστήματα. Λαδάδικα, πλατεία Άθωνος και οδός Πλαστήρα στην Καλαμαριά είναι οι περιοχές στις οποίες έχει εστιάσει το ενδιαφέρον της η ΕΥΑΘ, λόγω του πλήθους επιχειρήσεων εστίασης.
Κυρώσεις
«Λίγοι είναι αυτοί που έχουν αρνηθεί και γι’ αυτούς ετοιμάζουμε διαδικασία κυρώσεων διότι είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν βάσει της νομοθεσίας», προειδοποιεί ο κ. Τραγανός. Σύμφωνα με τον ίδιο το ύψος των προστίμων που θα επιβάλλονται προκύπτουν μέσα από τον ΕΚΑ ανάλογα με τον όγκο λυμάτων που αντιστοιχούν σε κάθε κατάστημα. Παράλληλα «σκεφτόμαστε να κάνουμε ό,τι και στην Αγγλία, δηλαδή σε περιοχές που αρνούνται να ακολουθήσουν το σύστημα, βγάζουμε το κοστολόγιο από τον καθαρισμό και τη συντήρηση του δικτύου και προσπαθούμε να το μοιράζουμε σε αυτούς που δεν συμμορφώνονται».
Πέρα από αυτά ο ΕΚΑ προβλέπει ακόμη και τη διακοπή νερού σε καταστήματα που θα είναι υπότροπα και θα παρανομούν επί μακρόν.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, από τις επιχειρήσεις που έχει ελέγξει η ΕΥΑΘ, ελάχιστες είναι εκείνες που δεν υποχρεούνται να εναρμονιστούν με τον Ειδικό Κανονισμό Αποχέτευσης -κι αυτό διότι δεν διαθέτουν κουζίνα.
Στο πρόγραμμα νοσοκομεία και σούπερ μάρκετ
Πέρα από τα καταστήματα εστίασης η ΕΥΑΘ θέλει να εντάξει στην τρέχουσα φάση του προγράμματος νοσοκομεία και σούπερ μάρκετ όπου μαγειρεύεται και πωλείται φαγητό. Μάλιστα έχουν γίνει ήδη οι πρώτες αυτοψίες και συνεννοήσεις με το «Ιπποκράτειο» και το «Γ. Γεννηματάς».
Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των λιπών στα σπίτια ο κ. Τραγανός σημειώνει ότι δεν υπάρχουν εμφράξεις σε κατοικημένες περιοχές, παρότι η πλειονότητα των νοικοκυριών πετάει τα μαγειρικά λίπη στην αποχέτευση. Παρόλα αυτά, μόλις ολοκληρωθεί η διετία του πιλοτικού προγράμματος προβλέπεται η παρουσίαση των αποτελεσμάτων τόσο στους καταστηματάρχες όσο και τους κατοίκους.
Βέβαια, ο κ. Τραγανός υπενθυμίζει ότι ο ΕΚΑ αφορά και τους κατοίκους και συνεπώς θα πρέπει και αυτοί να συλλέγουν τα λίπη στα σπίτια τους. Μάλιστα πριν από πέντε χρόνια η ΕΥΑΘ είχε τοποθετήσει κάδους συλλογής λιπών σε διάφορα σημεία αλλά το εγχείρημα «δεν είχε μεγάλη επιτυχία», θυμάται ο κ. Τραγανός.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 05.11.2023