Ισχυρούς περιφερειάρχες και δημάρχους, με το νικητή να τα… παίρνει όλα, αφού αν λάβει καθαρή εντολή την πρώτη Κυριακή, συγκεντρώνοντας το 43% + 1 ψήφο θα καταλάβει τα 3/5 των εδρών του περιφερειακού ή δημοτικού συμβουλίου, διασφαλίζει ο νέος νόμος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 8 Οκτωβρίου του 2023.
“Αγκάθι” ωστόσο στο νομοσχέδιο αποτελεί και για τους δύο βαθμούς της αυτοδιοίκησης η διάταξη που προβλέπει μεγάλη μείωση στον αριθμό των συμβούλων στα περιφερειακά και δημοτικά συμβούλια που θα συγκροτηθούν μετά τις εκλογές. Για παράδειγμα στην Κεντρική Μακεδονία, ο αριθμός των μελών του περιφερειακού συμβουλίου μειώνεται σε 51 μέλη από τα 71 που έχει σήμερα, ενώ αν η παράταξη της πλειοψηφίας συγκεντρώσει στις εκλογές του 2023, ποσοστό μεταξύ 43% και 60% από την πρώτη Κυριακή στο περιφερειακό συμβούλιο θα εκλέξει 31 μέλη και στο σύνολο της η αντιπολίτευση 20 μέλη.
Ψαλιδίζεται επίσης ο αριθμός των περιφερειακών συμβούλων ανά Περιφερειακή Ενότητα, καθώς ο ελάχιστος αριθμός είναι 2, ενώ μέχρι σήμερα είναι 3 μέλη και αυτό συνάδει με την εν γένει μείωση των μελών του περιφερειακού συμβουλίου.
Τις διατάξεις του νομοσχεδίου παρουσίασε σήμερα σε ειδική τηλε – συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας, ο νομικός σύμβουλος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.ΠΕ), Αργύρης Παπακωνσταντίνου, γνωστοποιώντας ότι το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών, αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση στις Μαρτίου και ολοκληρώνεται στις 18 Μαρτίου 2021.
“Σκοπός του νέου νομοσχεδίου είναι να επιτευχθεί η κυβερνησιμότητα των περιφερειών (και δήμων) και να επιλύσει μια σειρά ζητημάτων που ανάγονται στο νόμο του Κλεισθένη” τόνισε ο κ. Παπακωνσταντίνου στο πλαίσιο της σημερινής ενημερωτικής συζήτησης στο περιφερειακό συμβούλιο, προσθέτοντας ότι αποτέλεσμα της εφαρμογής του νόμου αυτού ήταν, εκλεγέντες περιφερειάρχες να μην έχουν την απαιτούμενη πλειοψηφία στο ανώτατο όργανο, το περιφερειακό συμβούλιο, και να μην μπορούν να εφαρμόσουν την πολιτική τους και να ασκήσουν διοίκηση.
Κρίσιμη αλλαγή που επέρχεται με την εφαρμογή του νομοσχεδίου είναι ότι δίνει τη δυνατότητα εκλογής από την πρώτη Κυριακή της παράταξης που συγκέντρωσε ποσοστό 43% +1 ψήφο και παράλληλα θεσπίζει πλαφόν της τάξης του 3% για την εισαγωγή μιας παράταξης στο περιφερειακό ή δημοτικό συμβούλιο.
«Είναι δυο κρίσιμες παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην κυβερνησιμότητα των περιφερειών και της άρσης του αδιεξόδου που δημιουργήθηκε» σχολίασε ο νομικός σύμβουλος.
Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές
Σύμφωνα με τον νομικό σύμβουλο της ΕΝ.ΠΕ βασικές αλλαγές είναι οι εξής:
*Μειώνεται, (με βάση το άρθρο 40) ο αριθμός των περιφερειακών συμβούλων ανάλογα με τον πληθυσμό. Σε περιπτώσεις δηλ. περιφερειακών συμβουλίων με 41 μέλη, με το νέο νόμο μειώνονται σε 31, ενώ σε περιπτώσεις συμβουλίων με 51 μέλη σήμερα, ο αριθμός μειώνεται στα 41.
*Σε περιπτώσεις όπου ο αριθμός των μελών φτάνει τα 71, όπως το συμβούλιο της Κεντρικής Μακεδονίας, ο αριθμός μειώνεται στα 51 μέλη
*Θεσπίζεται εκλογικό όριο 3% για την είσοδο ενός συνδυασμού στο περιφερειακό συμβούλιο
*Επανέρχεται η πενταετής θητεία που είχε εφαρμοστεί και με τον «Καλλικράτη»
*Η εγκατάσταση των νέων περιφερειακών αρχών θα γίνει τον Ιανουάριο του 2024, ενώ οι εκλογές θα διεξαχθούν Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023
*Εισάγεται και πάλι η διάταξη που προβλέπει ότι οι υπάλληλοι που δεν έχουν θέση ευθύνης, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα.
*Μειώνεται ο αριθμός των περιφερειακών συμβούλων ανά Περιφερειακή Ενότητα. Εκεί ο ελάχιστος αριθμός είναι 2, ενώ μέχρι σήμερα είναι 3 μέλη. Αυτό, όπως είπε ο κ. Παπακωνσταντίνου συνάδει με την εν γένει μείωση των μελών του περιφερειακού συμβουλίου.
*Με βάση το Άρθρο 50, ο αριθμός των περιφερειακών συμβουλίων μπορεί να είναι ίσος με τον αριθμό των εδρών της κάθε εκλογικής περιφέρειας με τη δυνατότητα προσαύξησης έως 150% ανά εκλογική ενότητα.
* Η ποσόστωση του φύλου, (άνδρες και γυναίκες) στο περιφερειακό συμβούλιο προβλέπεται στο 40%
*Βασική αλλαγή αποτελεί ο χρόνος δήλωσης του συνδυασμού που καθορίστηκε στις 31 Αυγούστου του 2023.
Κατανομή εδρών
Σημαντική παρέμβαση επέρχεται με το γεγονός ότι επιτυχών θεωρείται ο συνδυασμός, ο οποίος έχει λάβει που την Α΄ Κυριακή έλαβε 43% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων
Αν δεν επιτευχθεί αυτό το ποσοστό οι εκλογές θα γίνουν σε Β΄ γύρο, με μονομάχους τους υποψήφιοι περιφερειάρχες των δύο μεγάλων συνδυασμών. Νικητής θα είναι αυτός που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο ποσοστό, ενώ η κατανομή των εδρών του περιφερειακού συμβουλίου γίνεται την πρώτη Κυριακή.
Τζιτζικώστας: Σε σωστή κατεύθυνση, αλλά έχουμε ενστάσεις για τη μείωση των συμβούλων
Στην τοποθέτηση του ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, επισήμανε ότι η παράταξη της «Αλληλεγγύης» είναι θετική στους γενικούς άξονες του νομοσχεδίου, διότι, όπως είπε, είναι πολύ σημαντικό να επιτυγχάνεται η κυβερνησιμότητα των περιφερειών και των δήμων, κάτι που δεν έγινε με την απλή αναλογική σε πολλές περιπτώσεις.
«Τα συμβούλια της Αυτοδιοίκησης πρέπει να προσομοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο με τη Βουλή και την κυβέρνηση, ώστε σταδιακά να μεταβούμε από την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, στην τοπική και περιφερειακή διακυβέρνηση. Δεν μπορεί να εκλέγεται στη χώρα πρωθυπουργός με 39% και για να εκλεγεί περιφερειάρχης ή δήμαρχος να χρειάζεται ποσοστό άνω του 50%» δήλωσε ο περιφερειάρχης.
Ωστόσο τόνισε πως «έχουμε ενστάσεις για τη μείωση του αριθμού των μελών του περιφερειακού συμβουλίου, διότι αφενός δεν μας βρίσκει αντίθετους ο εξορθολογισμός τους, αλλά δεν θέλουμε να υποεκπροσωπείται κάποια περιφερειακή ενότητα στο περιφερειακό συμβούλιο».
Απόσυρση του νομοσχεδίου ζήτησε η αντιπολίτευση
Ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Χρήστος Γιαννούλης, υποστήριξε ότι το νέο σχέδιο νόμου θα δημιουργήσει μονοκράτορες που θα επιβάλλουν τις επιθυμίες ενός ποσοστού πολιτών και συγκεκριμένων κέντρων συμφερόντων.
Υπερασπίστηκε το νόμο της απλής αναλογικής και υπογράμμισε ότι με τις τελευταίες αποφάσεις του υπουργείου Εσωτερικών δίνεται η δυνατότητα λήψης κρίσιμων αποφάσεων στις περιφερειακές επιτροπές αντί του περιφερειακού συμβουλίου. Έκανε λόγο για «αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος» με το όριο του 43% για την αυτοδυναμία και το μπόνους στον πρώτο συνδυασμό.
Απόσυρση του νομοσχεδίου ζήτησε ο επικεφαλής της παράταξης «Πράξεις», Χρήστος Παπαστεργίου, τονίζοντας ότι «πριν εξετάσουμε το εκλογικό σύστημα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις αρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση. Αυτό οδηγεί σε μια σειρά από στρεβλώσεις. Ήδη υπάρχουν δείγματα αντιδημοκρατικότητας και αδυναμίας κυβερνησιμότητας, όπως στο δήμο Θεσσαλονίκης», τόνισε ο κ. Παπαστεργίου.
«Η συζήτηση για το εκλογικό σύστημα οδηγεί σε συγκρούσεις, όταν το ζητούμενο είναι οι συναινέσεις. Απευθύνω έκκληση να ζητήσουμε από την κυβέρνηση να αποσυρθεί το νομοσχέδιο και να πάμε σε μια συζήτηση για το τι περιφέρειες και δήμους θέλουμε και ακολούθως να επιλέξουμε το εκλογικό σύστημα», τόνισε χαρακτηριστικά.
Συμφώνησε ωστόσο με την τοποθέτηση του κ. Τζιτζικώστα ότι πρέπει να γίνει η μετάβαση από την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση στην περιφερειακή και τοπική διακυβέρνηση.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, Σωτήρης Αβραμόπουλος, επισήμανε ότι η κυβερνησιμότητα είναι πρόσχημα και χαρακτήρισε αντιδημοκρατικό το νομοσχέδιο. Η μείωση του αριθμού των περιφερειακών συμβούλων θα οδηγήσει σε αδυναμία εκπροσώπησης και αδυναμία στενής παρακολούθησης των αποφάσεων της διοίκησης. «Στηρίζουμε την απλή ανόθευτη αναλογική με αφετηρία την ισοτιμία της λαϊκής ψήφου. Είμαστε αντίθετοι στο πλαφόν και στον εκβιαστικό δεύτερο γύρο» ανάφερε ο ίδιος. Ζήτησε μάλιστα να περιληφθεί διάταξη στο νομοσχέδιο, που να αποκλείει συνδυασμούς και μέλη της Χρυσής Αυγής από τη συμμετοχή στις εκλογές.
Ο περιφερειακός σύμβουλος της Ελληνικής Αυγής, Απόστολος Αρβανίτης, δήλωσε αντίθετος στη μείωση του αριθμού των περιφερειακών συμβούλων, ενώ ο επικεφαλής της «Οικολόγιας – Πράσινης Λύσης», Φίλιππος Γκανούλης, είπε ότι το νομοσχέδιο είναι έντονα αντιδημοκρατικό. «Το 43% είναι αυθαίρετο και υπάρχει ζήτημα σε περίπτωση που η δεύτερη παράταξη είναι πολύ κοντά σε ποσοστά» σημείωσε, ενώ έκανε λόγο για πισωγύρισμα και δήλωσε υπέρ της απλής αναλογικής και της ισοτιμίας της ψήφου. Χαρακτήρισε δε απαράδεκτο τον «κόφτη» του 3%, από τη στιγμή που ήδη υπάρχει κατώτατο όριο περίπου στο 1,6%.
Ο επικεφαλής της «Πρώτης Δύναμης για τη Μακεδονία», Γαβριήλ Αβραμίδης, σημείωσε ότι το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί και να βελτιωθεί, ενώ η επικεφαλής της «Ανυπότακτης Δημοκρατικής Μακεδονίας», Δέσποινα Χαραλαμπίδου, είπε ότι το νομοσχέδιο στοχεύει στον αποκλεισμό των αριστερών, των μικρότερων παρατάξεων και των κινήσεων πολιτών. «Τα παράβολα αυξήθηκαν προκλητικά αποκλείοντας άνεργους, φοιτητές, εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, γυναικών κτλ. ενώ δημιουργούνται προϋποθέσεις για να περάσουν οι αντιλαϊκές πολιτικές της κυβέρνησης και στην Αυτοδιοίκηση, χρησιμοποιώντας αυταρχικό τρόπο όπως και στις κυβερνητικές πολιτικές. «Η κυβερνησιμότητα και η αποτελεσματικότητα ως επιχειρήματα χτίστηκαν μαζί με τα συνθήματα για ισχυρούς δήμους και περιφέρειες και το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί», δήλωσε.
Ο επικεφαλής της «ΑΝΤΑΡΣΙΑ», Θανάσης Αγαπητός, τοποθετήθηκε ενάντια στο νομοσχέδιο και τόνισε ότι οι λόγοι που το υπαγορεύουν έχουν να κάνουν με την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών και άλλων συμφερόντων (αστικών κυβερνήσεων και ΕΕ) απέναντι στα λαϊκά συμφέροντα. «Με το νομοσχέδιο ακρωτηριάζονται όσα ψήγματα δημοκρατικής και αντιπροσωπευτικής εκπροσώπησης είχαν απομείνει», είπε χαρακτηριστικά.
Ο επικεφαλής της παράταξης «Βάνης Εγγύηση», Δημήτρης Βάνης, σημείωσε ότι πρόκειται για νόμο της ολιγαρχίας και αποτρέπει τη συμμετοχή των πολιτών στην Αυτοδιοίκηση.