Με τον υφυπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανο Γκίκα, να τονίζει ότι με την παραχώρηση του 67% των μετοχών στον ιδιώτη επενδυτή ο Λιμένας Ηρακλείου, μαζί με την κατασκευή του οδικού άξονα ΒΟΑΚ και με το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι θα είναι στοιχεία σημαντικής ανάπτυξης για όλη την Κρήτη και τα κόμματα της αντιπολίτευσης να ασκούν σφοδρή κριτική, ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο με το οποίο κυρώνεται η ιδιωτικοποίηση αναφορικά με τη χρήση και εκμετάλλευση ορισμένων χώρων και περιουσιακών στοιχείων εντός του Λιμένα Ηρακλείου.
Απαντώντας στα βασικά σημεία της κριτικής της Αντιπολίτευσης, η οποία σύσσωμη καταψήφισε το νομοσχέδιο, κάνοντας λόγο για "ξεπούλημα", για πολύ χαμηλό τίμημα, για ζημία του Δημοσίου, για κακές πρακτικές ανταγωνισμού και αδιαφάνεια. Ο κ. Γκίκας, τόνισε ότι από το 2021 το ΤΑΙΠΕΔ ενέκρινε την πρόταση για την πώληση του 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου μέσω διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα. Προεξάρχουσα θέση είχε ο προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο απεφάνθη υπέρ της νομιμότητας της διαδικασίας κι έτσι το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε στη σύμβαση αγοραπωλησίας μετοχών με τον προτιμώμενο επενδυτή. Πρόκειται για την εταιρεία GRIMALDI και Μινωικές Γραμμές Ανώνυμη Ναυτιλιακή. "Η εταιρεία αυτή μέσω της δραστηριοποίησής της από την εξαγορά των μινωικών γραμμών είναι γνωστή στην πόλη του Ηρακλείου και όσο και αν αρκετοί από την Αντιπολίτευση εκφράζουν επιφυλάξεις για τη συγκέντρωση στην ίδια εταιρεία των δύο αυτών ιδιοτήτων - τόσο δηλαδή της διαχειρίστριας του Λιμένος όσο και της εκμετάλλευσης βασικών ακτοπλοϊκών συνδέσεων - αποδεικνύεται ότι υπάρχουν οφέλη αυτής της σύμπτωσης, που δεν προέκυψε από κάποιον μυστικό ή προνομιακό τρόπο, αλλά κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας με την έγκριση όλων των αρμοδίων οργάνων και της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Η προσφορά του συγκεκριμένου επενδυτή ήταν η καλύτερη και για λόγους προάσπισης του δημοσίου συμφέροντος και μόνο, επελέγη αυτή κι όχι κάποια άλλη προσφορά. 'Αλλωστε, οι προσφορές είναι συγκεκριμένες και προκύπτουν από τους ειδικούς κανόνες της αγοράς και τις δικές της αποτιμήσεις. Και από τις κατατεθείσες και μόνο προσφορές, επιλέγεται η πλέον συμφέρουσα. Οτιδήποτε άλλο παραμένει στη σφαίρα του φανταστικού και δεν μπορεί να αξιολογηθεί" τόνισε ο αρμόδιος υφυπουργός.
Επιπλέον, ανέφερε ότι με τις συμβάσεις αυτές δεν υπάρχει καμία παραχώρηση κυριότητας, "οπότε, όπου ακούγονται αυτές οι κραυγές, οι υπερβολές περί ξεπουλήματος ή παραχώρησης γης ή κυριαρχικών μας δικαιωμάτων είναι ψευδείς", προσέθεσε και αναφέρθηκε στην συγκεκριμένη παραχώρηση που αφορά μόνον την παραχώρηση χρήσης και εκμετάλλευσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, σαράντα χρόνων, συγκεκριμένων και αποκλειστικά προσδιορισμένων εκτάσεων και εγκαταστάσεων του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου. Στο νέο Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου, που το 67% των μετοχών ανήκει στον ιδιώτη και το 33% παραμένει στο Δημόσιο, παραχωρείται συγκεκριμένη περιοχή παραχώρησης, ευρισκόμενη εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένα, όπως περιοριστικά περιγράφεται στη σύμβαση. Στην περιγραφόμενη περιοχή, ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου θα έχει δικαίωμα κατοχής, χρήσης, διαχείρισης, αλλά και συντήρησης, βελτίωσης και εκμετάλλευσης των στοιχείων της παραχώρησης και πραγματοποίησης έργων. "Για όλα τα τελευταία, με τις ειδικές εγγυήσεις της σύμβασης, το ενδιαφέρον του Δημοσίου και το όφελος που προκύπτει είναι προφανές, αφού οι απαιτούμενες επενδύσεις για την ως άνω συνεχή συντήρηση και βελτίωση των υποδομών ενός λιμένα αυτού του μεγέθους και μάλιστα με έντονη δραστηριοποίηση τόσο εμπορική όσο και στον τομέα της κρουαζιέρας, θα ήταν πολύ δύσκολη να γίνει από το κράτος, για να μην πω αδύνατη" σημείωσε ο κ. Γκίκας και προσέθεσε πως το ελληνικό δημόσιο, εξακολουθεί να επιβλέπει το σύνολο των δραστηριοτήτων εντός του Λιμένα Ηρακλείου, καθώς και της χερσαίας και της θαλάσσιας ζώνης αυτού.
Δεδομένου ότι ακούστηκε για ξεπούλημα των "φιλέτων" του κράτους, ο υφυπουργός Ναυτιλίας, αντιπαρέβαλλε το παράδειγμα του Λιμένος Θεσσαλονίκης το οποίο ιδιωτικοποιήθηκε πριν από μερικά χρόνια, και έχει αυξήσει δραστικά τον κύκλο εργασιών του με προφανή οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο, με νέες θέσεις εργασίας και για την πόλη της Θεσσαλονίκης, που επιστρέφει στο Δήμο Θεσσαλονίκης και στον Δήμο Μενεμένης 3.100.000 ευρώ περίπου τον χρόνο, σύμφωνα με αυτά τα οποία προβλέπουν οι συμβάσεις παραχώρησης.
Το 85% των εσόδων στον Δήμο Ηρακλείου
Στο σημείο αυτό, ο κ. Γκίκας, έφερε νομοτεχνική βελτίωση με βάση την οποία το 85% από τα συνολικά έσοδα του Δημοσίου θα αποδίδεται στον Δήμο Ηρακλείου. "Δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό. Θα ξεπεράσει, κατά την άποψή μας, τις 300.000 με 350.0000 ευρώ. Υπάρχουν άλλωστε τα παραδείγματα της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά" τόνισε σχετικώς.
Ακόμη, απέναντι στην κριτική περί "ευτελούς τιμήματος", είπε πως είναι "ανεδαφική¨, αφού το τίμημα αυτό είναι πολλαπλάσιο της αντίστοιχης αποτίμησης με βάση δείκτες, όπως το EBITDA, που αφορά στα κέρδη μιας επιχείρησης πριν αφαιρεθούν τόκοι, φόροι και απόσβεση. Οι οικονομικοί αναλυτές είπαν ότι τα 80 εκατομμύρια ευρώ είναι 31 φορές περισσότερα από αυτά που οι δείκτες αυτοί ζητούν, όπως επίσης ότι εάν πηγαίναμε με αντίστοιχους λιμένες σε αντίστοιχα εγχειρήματα, δεν θα έπαιρνε το Δημόσιο πάνω από 30 εκατομμύρια.
Αναφορικώς με την κριτική ότι δεν υπάρχει masterplan, το διέψευσε λέγοντας ότι ο ΟΛΗ έχει ένα masterplan, το οποίο, προβλέπει μέχρι το 2030 να έχει τις εγκαταστάσεις ηλεκτροφόρτισης πλοίων, επένδυση που θα ανέλθει σε 25 εκατομμύρια ευρώ. Επίσης, μέσα σε εννέα μήνες από την Κύρωση της Σύμβασης, ο επενδυτής οφείλει να παρουσιάσει το αναθεωρημένο masterplan για το Λιμάνι του Ηρακλείου, το οποίο θα περάσει από έλεγχο μέχρι που να πάρει την τελική έγκριση για την υλοποίηση.
Σε σχέση με τις ανησυχίες που έχουν εκφραστεί για τον κίνδυνο άσκησης μονοπωλιακών πολιτικών, ο κ. Γκίκας ανάφερε ότι δεν βλέπει να μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, αφού όλες οι πράξεις και οι διαδικασίες τελούν υπό τον διαρκή έλεγχο όλων των αρμόδιων αρχών, ανάμεσα στις οποίες είναι και η Αρχή Ανταγωνισμού. Δε, σε περίπτωση παραβίασης του νόμου, οι κυρώσεις θα είναι άμεσες και βαριές, ενώ προβλέπονται ποινικές ρήτρες της ίδιας της σύμβασης, σε περίπτωση παραβίασης των όρων. Ακόμη είπε ότι η ύπαρξη πληθώρας λιμένων, ακόμα και γειτονικών, εμποδίζει καταχρηστικές πολιτικές του ενός λιμένα σε βάρος των άλλων, αφού η ίδια η αγορά θα έκανε άμεσα τις ομαλοποιήσεις, οδηγώντας τον κύριο φόρτο εργασιών στο παραπλήσιο λιμάνι.
"Πραγματικά η σύμβαση αυτή εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον και έχει στόχους την ενθάρρυνση της βιώσιμης ανάπτυξης των λιμενικών εγκαταστάσεων, επενδύσεις σε νέες υποδομές, συντήρηση των υφιστάμενων, καθώς και υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών, όλα σε ευθυγράμμιση με τη βασική πολιτική προτεραιότητα του υπουργείου, ενίσχυση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος του Λιμένα Ηρακλείου σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, συντήρηση των δομών του Λιμένα Ηρακλείου και η επέκταση του χρόνου ζωής τους, ποσοτική και ποιοτική βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Λιμένα. Επίσης εξορθολογίζεται η χερσαία ζώνη του Λιμένα και διασφαλίζεται ότι οι υποδομές ιδιαίτερου και ευαίσθητου ενδιαφέροντος, όπως ο Ενετικός Λιμένας, διατηρούνται υπό κρατικό έλεγχο" υπογράμμισε τέλος ο υφυπουργός Ναυτιλίας.
Τα κόμματα
Έντονα επικριτικός για την επιλογή της κυβέρνησης της Ν.Δ. να παραχωρήσει το λιμάνι του Ηρακλείου σε ιδιώτες εμφανίστηκε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ Νίκος Παππάς, ο οποίος είπε ότι πουλάει «το λιμάνι για μισό καράβι». Επίσης υποστήριξε ότι «το 93% των λιμανιών παγκοσμίως είναι υπό δημόσιο έλεγχο» και ότι επισήμανε ότι δεν στέκει το επιχείρημα ότι το λιμάνι θα είναι ανοιχτό στον ανταγωνισμό, καθώς «τα λιμάνια είναι φυσικά μονοπώλια, δεν εμπίπτουν στους κανόνες ανταγωνισμού. Δίπλα στο λιμάνι του Ηρακλείου δεν θα χτιστεί άλλο λιμάνι για να πέσουν οι τιμές» ανέφερε.
«Στο ΠΑΣΟΚ διαχρονικά πιστεύουμε ότι υπάρχουν πάρα πολλές αρμοδιότητες - λειτουργίες, όπου το κράτος δεν μπορεί να είναι απλός διαχειριστής. Μία από αυτές είναι και τα λιμάνια. Προφανώς υπάρχουν τρόποι καλύτερης διαχείρισής τους και οι συμβάσεις παραχώρησης είναι ένας από αυτούς. Σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, έχουν βρεθεί ισορροπίες. Το κράτος κρατά την ιδιοκτησία παντού και παραχωρεί τη λειτουργία, την οποία εποπτεύει με συγκεκριμένο πλαίσιο. Εσείς, μπορεί επικοινωνιακά να το αρνείστε, αλλά αυτό που κάνετε αποτελεί ιδιωτικοποίηση» τόνισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Πάρις Κουκουλόπουλος. «Τι σημαίνει, άραγε, στην πράξη, όταν ο πάροχος υπηρεσιών ναυσιπλοΐας παίρνει και το λιμάνι; "Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει". Πως ακριβώς θα εξασφαλιστεί ο περιβόητος ανταγωνισμός, στον οποίο ομνύετε; Γεννάται ο κίνδυνος όχι μόνο ολιγοπωλιακών, αλλά μονοπωλιακών καταστάσεων» είπε επιπλέον απευθυνόμενος προς τα κυβερνητικά έδρανα.
Εκ μέρους του ΚΚΕ, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, Νίκος Καραθανασόπουλος, είπε ότι όλες οι παραχωρήσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις και οι συμπράξεις, που έγιναν από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ότι επρόκειτο για συμβάσεις λεόντειες και προς όφελος των λεγόμενων «επενδυτών», φέρνοντας ως παράδειγμα την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων στη «FRAPORT» επί ΣΥΡΙΖΑ ή τις σκανδαλώδη σύμβαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με την «Ferrovie dello Stato». Εν προκειμένω ανέφερε ότι τώρα ο όμιλος Grimaldi, ο οποίος δραστηριοποιείται και στην ακτοπλοΐα, θα είναι σε καλύτερη θέση, έχοντας και την διαχείριση του Λιμανιού του Ηρακλείου, από ανταγωνιστές επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ακτοπλοϊκών μεταφορών. Υποστήριξε, ότι η ιδιωτικοποίηση του Λιμένα Ηρακλείου θα έχει αρνητική επίδραση, δηλαδή πιο ακριβά τα μεταφερόμενα αγροτικά εμπορεύματα από την Κρήτη και αυξήσεις των υπηρεσιών και των παροχών.
Από την Ελληνική Λύση, ο Κ. Μπούμπας, τόνισε ότι το κόμμα του είναι αντίθετο σε ό,τι αφορά υψίστης γεωστρατηγικής σημασίας, για εθνικούς λόγους, εκχώρηση και πώληση για τόσα πολλά χρόνια, με αυτό το τίμημα, λιμανιών. Εξέφρασε προβληματισμό για το τίμημα των 80 εκατ. ευρώ, ενώ τόνισε ότι δεν διασφαλίζεται η ποιότητα εργασιακών σχέσεων, δεν παίζει ενεργό ρόλο η τοπική αυτοδιοίκηση, άρα δεν μπορεί να επιβάλλει δημοτικά τέλη, ενώ η παραχώρηση στον συγκεκριμένο όμιλο που δραστηριοποιείται στην ακτοπλοϊα δεν είναι τίποτα άλλο από το «Γιάννης πίνει, Γιάννης κερνάει».
Για μία ιδεολογική εμμονή της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στις ιδιωτικοποιήσεις και στην παραίτηση του κράτους - στην απόσυρση - από οποιοδήποτε σχεδιασμό υποδομής, μίλησε η Πέτη Πέρκα, από την Νέα Αριστερά, προσθέτοντας: "Αυτό είναι η ιδιωτικοποίηση. Θεωρούν θα πάνε όλα καλύτερα αν πάψουμε να ασχολούμαστε μαζί τους και αν τα αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας. Σωθήκαμε". "Με το σκεπτικό ότι θα έρθουν επιπλέον πόροι δίνετε το 67% ενός λιμένα στρατηγικής σημασίας, κομβικής σημασίας - είναι και η θέση του είναι και τα εμπορευματοκιβώτια, αλλά και οι επιβατικές μεταφορές πολύ κρίσιμες - με ένα τίμημα 80 εκατομμυρίων ευρώ" είπε.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Πλεύσης Ελευθερίας, Αλέξανδρος Καζαμίας, τόνισε ότι το μοντέλο που παρουσιάζει η Σύμβαση Παραχώρησης διέπεται από μία βασική προτεραιότητα και μόνο από αυτήν: από την παραχώρηση με κάθε τρόπο των πλουτοπαραγωγικών αυτών κόμβων της χώρας σε ιδιώτες επιχειρηματίες με σκοπό να ιδιωτικοποιηθούν και να βγει όποιο κέρδος μπορεί να αποσπάσει το κράτος μέσα από αυτή τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης. "Αυτό το μοντέλο, είναι καταστροφικό και οδηγεί, δυστυχώς, στην εκποίηση της περιουσίας της χώρας για τα συμφέροντα ιδιωτών, οι οποίοι δεν μεριμνούν επαρκώς ούτε για τους εργαζόμενους ούτε για το περιβάλλον, ούτε για τις τοπικές κοινωνίες και οι όποιες παραχωρήσεις δεν εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον" προσέθεσε, εξειδικεύοντας την κριτική του στο θέμα της κρατικής εποπτείας στην Σύμβαση και του ανεξάρτητου μηχανικού, ο οποίος θα έχει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά χωρίς έλεγχο.