Ύποπτος σε έναν κόσμο δογματικών και έρμαιο σε μία κοινωνία που κυβερνάται από τον φανατισμό και το τυφλό μίσος. Αυτή τη δυστοπία που κάποτε ήταν πραγματικότητα – ή ίσως ακόμα να είναι – περιγράφει ο Άρθουρ Μίλερ στις «Μάγισσες του Σάλεμ». Βασισμένο στην πραγματική ιστορία των 20 ανθρώπων που καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν στο χωριό Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692 με την κατηγορία της μαγείας, το αριστουργηματικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα γράφτηκε με σκοπό να καταγγείλει την αντικομμουνιστική υστερία που επικράτησε στις ΗΠΑ την εποχή του μακαρθισμού και οδήγησε στην φυσική και ηθική εξόντωση απλών πολιτών, ιδεολόγων και εκπροσώπων του πνευματικού κόσμου.
Το θρησκευτικό περίβλημα της ιστορίας είναι μονάχα η αφορμή για να δούμε πώς ένας διαφορετικός άνθρωπος μπορεί να βρεθεί στο στόχαστρο ενός συστήματος και πώς μία απλή κατηγορία αρκεί για να ξεκινήσει το «κυνήγι μαγισσών».
«Ο θρησκευτικός χαρακτήρας του έργου είναι ένα μέσο δραματικής αφήγησης για εμάς. Δεν μας ενδιαφέρει να μιλήσουμε για το θρησκευτικό κομμάτι αλλά για το πώς μπορεί ένας άνθρωπος να εξοντωθεί από την εξουσία αν θεωρηθεί αντιδραστικός », εξηγεί στη «Μτκ» η Ρένια Λουιζίδου, η οποία πρωταγωνιστεί στην παράσταση που υπογράφει σκηνοθετικά ο Νικορέστης Χανιωτάκης ενσαρκώνοντας την Ελισάβετ Πρόκτρορ.
Από την εποχή που ο Μίλερ έκανε αυτή τη σπουδαία καλλιτεχνική κατάθεση, πόσο μάλλον από την εποχή που έζησαν οι πραγματικές «Μάγισσες του Σάλεμ», θα έλεγε κανείς πως η ανθρωπότητα έχει αποκηρύξει τον φανατισμό που σκοτώνει το διαφορετικό ή που κάνει τους ανθρώπους να καταφεύγουν σε ακρότητες προκειμένου να «πάρουν το χωράφι του διπλανού τους». Την ώρα όμως που θα το λέγαμε αυτό, ένας πόλεμος συμβαίνει δίπλα μας.
«Δεν αλλάζει ο πυρήνας των ανθρώπων και των πραγμάτων με τις εποχές. Αυτό που συνέβαινε τότε στο επίπεδο ενός χωριού τώρα γίνεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γιατί το χωριό έγινε παγκόσμιο. Δεν ξέρω γιατί προτιμούμε να πολεμάμε τον διπλανό μας από το να κοιτάξουμε μέσα μας. Ίσως γιατί είναι πιο εύκολο. Στην περίπτωση του Σάλεμ οι άνθρωποι έλυσαν τα προβλήματά τους μέσω του νόμου που έλεγε πως όποιος ανακατευόταν με τη μαγεία θα δημεύονταν τα κτήματά του. Έτσι όποιος ήθελε το χωράφι του διπλανού του δεν είχε παρά να τον κατηγορήσει για μάγο. Το θρησκευτικό κομμάτι ήταν η αφορμή λοιπόν. Οι φανατισμοί χρησιμοποιούν τον πυρήνα της πίστης κάποιου και τον κάνουν πιόνι τους για πράγματα άσχετα με το αρχικό ιδεολόγημα.
Πρέπει να ελπίζουμε ότι ο κόσμος πάει μπροστά αλλά δεν ξέρω αν δικαιούμαστε να λέμε πως οι εποχές αυτές είναι πίσω μας», τονίζει η ηθοποιός.
Για τη Λουιζίδου «ένα σύγχρονο κυνήγι μαγισσών μπορεί να γίνει μέσω των social media¨ μιας και όπως λέει «υπάρχει ακρότητα στο τρόπο που εκφράζονται οι άνθρωποι στα social». Η ίδια έχει επιλέξει να απέχει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα οποία παρομοιάζει με «ένα νέο παιχνίδι που παίζουμε με μανία για να δούμε που θα το φτάσουμε».
«Προσωπικά δεν τα χρησιμοποιώ. Θα ήθελα πολύ να ήταν πιο ψύχραιμα τα πράγματα και να τα χρησιμοποιούσα αλλά δεν είναι. Τα λιγουρεύομαι δηλαδή αλλά συνειδητά έχω επιλέξει να απέχω γιατί δεν ξέρω αν θα μπορώ να μην επηρεάζομαι από όσα θα βλέπω. Νομίζω ότι ακόμα είναι κάτι καινούριο για όλους μας και του κάνουμε κατάχρηση. Θέλω να ελπίζω ότι αυτό κάποια στιγμή θα εκτονωθεί και θα γίνει ένα μέρος της ζωής μας και όχι η ίδια η ζωή μας», αναφέρει.
«Με πόσο κόσμιο λεξιλόγιο πετάει στο δρόμο μία μάνα τον σύντροφό της που παρενοχλεί την κόρη της;»
Έχοντας μία αδιάλειπτη τηλεοπτική παρουσία από νεαρή ηλικία η Ρένια έχει ζήσει τις χρυσές αλλά και τις… «επιχρυσωμένες» εποχές της ελληνικής τηλεόρασης και έχει δει τη φούσκα της αφθονίας να σκάει μετατρέποντας το άλλοτε πλούσιο τηλεοπτικό τοπίο σε… κρανίου τόπο. Τα τελευταία δύο χρόνια η ελληνική μυθοπλασία έχει επιστρέψει στους δέκτες μας δημιουργώντας την αίσθηση πως «οι δουλείες άνοιξαν». Ίσως όμως τα πράγματα να μην είναι ακριβώς έτσι.
«Μέχρι και τις αρχές του 2000 είχαμε μία τεράστια τηλεοπτική παραγωγή ως χώρα και αυτή η φούσκα έσκασε με την οικονομική κρίση και το τηλεοπτικό τοπίο ερήμωσε. Τα πράγματα ηρέμησαν σταδιακά και τώρα γίνονται περισσότερες δουλειές.
Όμως αυτές οι δουλειές γίνονται με πολύ πιο δύσκολες συνθήκες για εμάς. Προσπαθούμε να κάνουμε αυτά που κάναμε με τα μισά ή και λιγότερα χρήματα και με ξεχειλωμένα ωράρια. Όσοι δουλεύουμε στο χώρο βάζουμε πλάτη για να υπάρξει σήμερα ένα άνοιγμα στην τηλεόραση ελπίζοντας ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί. Οι συνθήκες στις οποίες παράγονται οι δουλείες είναι πολύ προβληματικές. Ένα επεισόδιο που κάποτε ήθελε πέντε μέρες για να γίνει τώρα θα παραχθεί βιαίως στις δύο μέρες», επισημαίνει η ηθοποιός.
Στο μικροσκόπιο θα πρέπει βέβαια να μπει και το κομμάτι του περιεχομένου, καθώς όπως διαπιστώνει η Λουιζίδου, η τηλεόραση του σήμερα είναι πιο συντηρητική από εκείνη του ’90. Αντίστοιχα η ίδια διαπιστώνει πως πολλά πράγματα από παλαιότερες δεκαετίες έμειναν εκεί που έπρεπε: στο παρελθόν.
«Η τηλεόραση σήμερα είναι πολύ πιο συντηρητική από τη δεκαετία του ‘90 και του 2000. Oι “Απαράδεκτοι” δεν ξέρω αν θα περνούσαν σε ένα κανάλι σήμερα και λόγω της πολιτικής ορθότητας η οποία φυσικά και πρέπει να υπάρχει για να σεβόμαστε με κάθε τρόπο τον κάθε άνθρωπο αλλά όχι για να γινόμαστε πιο συντηρητικοί. Αυτή τη στιγμή δεν είμαστε σε σωστή ισορροπία. Αντίστοιχα πολλά πράγματα από τους “Απαράδεκτους” δεν θα στέκονταν σήμερα και δικαίως. Από μόνοι μας δεν θα επιλέγαμε να τα διατυπώσουμε όπως τότε ή και καθόλου.
Αντίθετα, πολλά που κάποτε μπορούσαμε να πούμε σήμερα δεν επιτρέπονται. Είμαστε σε μεταβατικό στάδιο. Για παράδειγμα φυσικά και πρέπει να υπάρχει σήμανση για το τι θα δει ένα παιδί στην τηλεόραση αλλά εμείς λόγω αυτών των σημάνσεων δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και κάποια κακή λέξη αν η σκηνή το σηκώνει. Στο καινούριο “Kαφέ της Χαράς” υπήρχε σκηνή που έβρισκα τον σύντροφό μου να παρενοχλεί την κόρη μου και έπρεπε να τον πετάξω έξω από το σπίτι. Με πόσο κόσμιο λεξιλόγιο πετάει στο δρόμο μία μάνα τον σύντροφό της που παρενοχλεί την κόρη της; Είχαμε προβληματιστεί πολύ για να βγει στοιχειωδώς ρεαλιστική η σκηνή. Έπρεπε να είχαμε σήμανση για μετά τις 23:00 για να βγει όπως θα γινόταν στην πραγματικότητα», καταλήγει.
INFO
Οι Μάγισσες του Σάλεμ
Aπό 8 έως και 17 Απριλίου
RadioCity Theater
Βασ. Όλγας 11 & Παρασκευοπούλου 9, Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνο: 2310 856660
email: radiocity@people.gr
Προπώληση: viva.gr