Με τσουνάμι προβλημάτων και πολλαπλές κρίσεις θα κληθεί να αναμετρηθεί το προσεχές διάστημα η αγορά της Θεσσαλονίκης που με νύχια και με δόντια κρατιέται όρθια. Ο φετινός Σεπτέμβριος και η ΔΕΘ που παραδοσιακά τον «συνοδεύει» σηματοδοτώντας την έναρξη της νέας σεζόν και για το επιχειρείν βρίσκουν τους μικρομεσαίους στριμωγμένους μεταξύ ανατιμήσεων και ενεργειακού βέρτιγκο, απόρροια των συνεχών αλμάτων στις τιμές του φυσικού αερίου.
Τα μηνύματα που εκπέμπονται από τους περισσότερους κλάδους προμηνύουν πρόωρη βαρυχειμωνιά. Η εικόνα αυτή μόνον αισιοδοξία δεν δημιουργεί, με τον κόσμο του λιανεμπορίου, αλλά και τους εκπροσώπους της εστίασης, του τουρισμού και της μεταποίησης να δηλώνουν άκρως ανήσυχοι για το πώς θα εξελιχθεί το δύσκολο φθινόπωρο και ο «σκληρός» όπως όλα δείχνουν χειμώνας.
Οι βιτρίνες των εμπορικών καταστημάτων και οι επιχειρήσεις εστίασης στη Θεσσαλονίκη είναι έτοιμες να υποδεχτούν τους επισκέπτες που θα κατακλύσουν την πόλη ενόψει ΔΕΘ «φορώντας τα καλά τους» για να δώσουν μία αισιόδοξη νότα αλλά η οικονομική στενότητα που επιφέρει η κατανάλωση με το σταγονόμετρο, απόρροια των συρρικνωμένων εισοδημάτων δημιουργούν στην τοπική οικονομία συνθήκες αφόρητης πίεσης συνθέτοντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ ανησυχίας και έντονου προβληματισμού για το τι τους ξημερώνει το επόμενο διάστημα.
Παράλληλα και ο πρωτογενής τομέας έχει μπει στην πρέσα της ακρίβειας με τους τριγμούς από την εκτίναξη ενεργειακού κόστους και τιμών των πρώτων υλών να δοκιμάζουν σκληρά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες προσπαθούν με όλες τους τις δυνάμεις να κρατήσουν το κεφάλι έξω από το νερό.
Ψωνίζουν... με το σταγονόμετρο
Υπό αυτό το πρίσμα, τον βηματισμό και τα πατήματά του παλεύει να βρει το λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης, μέσα σε ένα αβέβαιο και ναρκοθετημένο μεταπανδημικό περιβάλλον. Οι θερινές εκπτώσεις μπορεί να έδωσαν μικρές ανάσες αλλά δεν άλλαξαν ριζικά την γενική εικόνα. Η αγορά της πόλης προσπαθεί να ξαναβρεί τον παλμό της, επιχειρώντας να ανακτήσει τον βηματισμό της τη στιγμή που οι πολίτες ψωνίζουν... με το σταγονόμετρο. Ο εμπορικός κόσμος ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί με την κατάστασή του να είναι κρίσιμη αλλά σταθερή ενώ το τελευταίο διάστημα αν και είχε αποκατασταθεί μία κάποια κανονικότητα στη λειτουργία της αγοράς, αυτή απειλείται και πάλι να διασαλευτεί από τους υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις αλλά και οι καταναλωτές στους οποίους δεν περισσεύουν χρήματα για ψώνια. Πολλοί επαγγελματίες κρέμονται από μία κλωστή, καλούμενοι να ανταπεξέλθουν σε έναν σκληρό χειμώνα που θα παλέψουν για την επιβίωση.
«Δυστυχώς ούτε οι θερινές εκπτώσεις πήγαν καλά, η εικόνα στο λιανεμπόριο είναι απογοητευτική, περιμένουμε ένα πολύ δύσκολο φθινόπωρο. Ελπίζω να καθίσουμε στο τραπέζι με την κυβέρνηση για να βρούμε λύσεις. Δεν υπάρχει τζίρος καθώς οι καταναλωτές δεν έχουν χρήματα, αυτή είναι η αλήθεια, η ενεργειακή κρίση λειτουργεί σωρευτικά σε όλο αυτό, πρέπει να βρεθεί μία φόρμουλα για να μην έχουμε λουκέτα», σημειώνει ο πρόεδρος του ΕΣΘ, Παντελής Φιλιππίδης.
Η εστίαση έχει σφυγμό, αλλά…
Το βλέμμα στραμμένο στον «βαρύ» χειμώνα που πλησιάζει απειλητικά έχουν οι επαγγελματίες της εστίασης στη Θεσσαλονίκη οι οποίοι προσπαθούν να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνει η ενεργειακή κρίση και οι ανατιμήσεις. Βέβαια, βοηθούντος και του τουρισμού η εστίαση κινήθηκε το καλοκαίρι βάζοντας «καύσιμα στο ρεζερβουάρ της» για να βγει ο χειμώνας ενώ όπως κάθε χρόνο και οι επισκέπτες της ΔΕΘ αναμένεται να κατακλύσουν τα μαγαζιά της πόλης.
Στο πλαίσιο αυτό, πολλά μαγαζιά κρέμονται από μία κλωστή, καλούμενα να ανταπεξέλθουν σε ένα νεφελώδες τοπίο γεμάτο κινδύνους. Σε αυτό το δυσμενές κλίμα, περίπου 300 μαγαζιά στην πόλη έχουν βάλει λουκέτο από την αρχή του πανδημικού εφιάλτη, το 2020. Οι μαγαζάτορες φοβούνται πως έρχεται καταιγίδα λουκέτων καθώς τα έξοδα τρέχουν με την συνέχιση της λειτουργίας πολλών καταστημάτων να κρίνεται μη βιώσιμη και τα λουκέτα να πέφτουν βροχή.
Ας μην παραβλέπεται πως πέρα από τις επιχειρήσεις του κλάδου που έχουν κλείσει οριστικά μην αντέχοντας τα αλλεπάλληλα lockdown, μεγάλος αριθμός βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού μένοντας στη ζωή με την τεχνητή αναπνοή των κρατικών μέτρων στήριξης. Πρόκειται για μαγαζιά τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και σε περιοχές περιφερειακά, όπου το πρόβλημα είναι πιο οξύ με τον κλοιό να σφίγγει όλο και περισσότερο.
«Η εστίαση είναι ο μεγάλος ασθενής της οικονομίας, χάθηκε τζίρος 4,5 δισ. ευρώ στην πανδημία (η στήριξη που έλαβαν επαγγελματίες και εργαζόμενοι άγγιξε τα 2,3 δισ. ευρώ), ο οποίος δεν αναπληρώνεται, οι κρίσεις λειτουργούν σωρευτικά. Ο κλάδος είναι υπερχρεωμένος με υποχρεώσεις προς δημόσιο και προμηθευτές», τονίζει ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων.
Η ενεργειακή κρίση κάνει… check in
Βαθιές ανάσες πρόσφερε στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης η καλοκαιρινή σεζόν, ενώ την περίοδο της ΔΕΘ δεν υπάρχει δωμάτιο ούτε για δείγμα, επαναφέροντας προσωρινά τα χαμόγελα στους ξενοδόχους καθώς το ταμείο θα γίνει στο τέλος της χρονιάς, με τα λειτουργικά έξοδα να διογκώνονται μήνα με το μήνα.
Προβληματισμό πάντως προκαλεί η αδυναμία της Θεσσαλονίκης να καθιερωθεί σαν αυτόνομος τουριστικός προορισμός (το αεροδρόμιο της πόλης ήταν το μοναδικό από όσα διαχειρίζεται η Fraport που τον Ιούλιο εμφάνισε μειωμένη κίνηση) χωρίς να εξαρτάται από τους… διερχόμενους για Χαλκιδική.
«Ο Αύγουστος και ο Ιούλιος κύλησαν πολύ ικανοποιητικά με τις πληρότητες για τα ξενοδοχεία σε υψηλά επίπεδα ενώ και ο Σεπτέμβριος πέρα από την περίοδο της ΔΕΘ που θα είναι γεμάτα τα καταλύματα δείχνει πως θα πάει αρκετά καλά», σημειώνει στη «ΜτΚ» ο Ανδρέας Μανδρίνος, πρόεδρος των ξενοδόχων της Θεσσαλονίκης.
«Μας προβληματίζει έντονα η μείωση που καταγράφτηκε στο αεροδρόμιο Μακεδονία τον Ιούλιο, αν δεν υπάρχουν αεροπλάνα και πτήσεις θα μειώνεται η κίνηση, μετά τον κορονοϊό πολλές πτήσεις χάθηκαν και δεν αναπληρώθηκαν. Αν έχει ζήτηση ο προορισμός τότε θα υπάρχουν και πτήσεις, αν όχι δε θα υπάρχουν», επισημαίνει, κρούοντας ηχηρότατο καμπανάκι κινδύνου για το απογειωμένο ενεργειακό κόστος που συμπιέζει υπέρμετρα τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων του κλάδου.
Στα πρόθυρα λουκέτου 50.000 επιχειρήσεις
Το μαρτύριο της σταγόνας περνούν οι αγρίως δοκιμαζόμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης. Σε μία άνιση μάχη με τις ανατιμήσεις και το «χρυσό» ηλεκτρικό ρεύμα προσπαθούν να ανακτήσουν δυνάμεις και να καταστρώσουν τα πλάνα τους για την επόμενη μέρα, την ώρα που η ρευστότητα είναι είδος υπό εξαφάνιση και το Ταμείο Ανάκαμψης ακόμα δεν προσφέρει, για την ώρα τουλάχιστον, όσα περίμενε η αγορά.
Εκεί όπου χτυπά η «καρδιά» του επιχειρείν, στις βιοτεχνίες, ο κορονοϊός έπληξε καίρια την παραγωγική δραστηριότητα αλλά τα μέτρα στήριξης που ελήφθησαν βοήθησαν το επιχειρείν να αντέξει, μέχρι που πλάκωσε και η πληθωριστική κρίση δοκιμάζοντας την υπομονή των επαγγελματιών…
Οι δράσεις στήριξης της αγοράς από την πολιτεία μπορεί να αποσόβησαν ένα διαλυτικό κραχ στην παραγωγική δραστηριότητα αλλά όσο αυτές αποσύρονται, το μέλλον διαγράφεται αβέβαιο ενώ η ραγδαία αύξηση του κόστους ενέργειας και οι ανατιμήσεις στις τιμές των πρώτων υλών βάζουν το μαχαίρι στο λαιμό των επιχειρηματιών που μοχθούν για να κρατήσουν εν ζωή τις επιχειρήσεις τους.
«To πρώτο εξάμηνο του 2022 είχαμε μπει σε ένα στάδιο ανάκαμψης και σταθεροποίησης, το δεύτερο τρίμηνο του έτους την αγορά στήριξε και ο τουρισμός. Από εκεί και πέρα όπως προκύπτει από έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ μία στις δύο επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας ενώ η υπέρμετρη αύξηση σχεδόν κατά 76% του ενεργειακού κόστους και σχεδόν κατά 57% του κόστους καυσίμων πιέζουν τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αυξήσεις και στις τιμές των πρώτων υλών κοντά στο 50%», αναφέρει ο κ. Καββαθάς.
«Η ανασφάλεια κυριαρχεί για 4 στις 10 επιχειρήσεις την ώρα που περίπου 50.000 αντιμετωπίζουν το φάσμα του λουκέτου. Η ενεργειακή κρίση και οι υπέρμετρες αυξήσεις δεν τίθενται εύκολα υπό έλεγχο ακόμα και με τις επιδοτήσεις», καταλήγει.
«Τρέμουν» για το αύριο οι βιοτέχνες της Θεσσαλονίκης
Κάθε άλλο παρά ευχαριστημένοι εμφανίζονται οι βιοτέχνες της Θεσσαλονίκης με τις ενισχύσεις που δόθηκαν αναφορικά με το ρεύμα και τα καύσιμα (power και fuel pass) την ώρα μάλιστα πως δηλώνουν έντονα προβληματισμένοι από την άνοδο του πληθωρισμού εκφράζοντας παράλληλα φόβους για γενικότερη ύφεση, αλλά και ενδεχόμενα λουκέτα επιχειρήσεων.
Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από το δίμηνο οικονομικό βαρόμετρο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, το οποίο διενήργησε για λογαριασμό του η εταιρεία δημοσκοπήσεων Interview. Το βαρόμετρο πραγματοποιήθηκε μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου σε δείγμα 325 επιχειρήσεων-μελών του ΒΕΘ το διάστημα Ιουλίου-Αυγούστου. Το βαρόμετρο οικονομικής συγκυρίας του ΒΕΘ πραγματοποιείται σε δύο σκέλη, το πρώτο αφορά ερωτήσεις επικαιρότητας, ενώ το δεύτερο ερωτήσεις σχετικά με την πορεία των βιοτεχνιών.
Πιο συγκεκριμένα στην ερώτηση «θεωρείτε πως είναι ικανοποιητικά τα μέτρα που εξαγγέλλονται και οι επιδοτήσεις που δίνονται (powerpass, fuelpass κ.λπ.) το 77,8% των συμμετεχόντων στην έρευνα απάντησε «όχι», το 19,7% «ναι» και το 2,5% «δε γνωρίζω, δεν απαντώ».
Αναφορικά με την άνοδο του πληθωρισμού το 67,7% απάντησε πως εκτιμά πως θα οδηγήσει σε γενικότερη ύφεση, το 25,3% σε λουκέτα επιχειρήσεων, το 5,1% σε απολύσεις εργαζομένων, το 1,3% σε τίποτε από τα παραπάνω, ενώ το 0,6% δήλωσε «δε γνωρίζω, δεν απαντώ».
Στην ερώτηση «τα χρηματοδοτικά προγράμματα που «τρέχουν» ή θα «τρέξουν», όπως το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης κ.λπ. βοηθούν κατά την άποψη σας τη μικρομεσαία επιχείρηση;» το 50,4% απάντησε «ναι τη βοηθούν», το 26,2% «όχι δεν την βοηθούν» και ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης της 23,4% δήλωσε «δεν τα γνωρίζω, δεν μπορώ να τα αξιολογήσω».
Δυσκολίες προκειμένου να βρει προσωπικό αντιμετώπισε τους τελευταίους μήνες το 67,8% δηλώνοντας πως τελικά δεν βρήκε τους εργαζόμενους που αναζητούσε.
Το 23% απάντησε πως μετά από προσπάθεια βρήκε τους εργαζόμενους που χρειαζόταν, ενώ το 9,2% απάντησε πως δεν βρήκε τους εργαζόμενους που αναζητούσε.
Τι προτείνουν για την επιστρεπτέα προκαταβολή
Στην ερώτηση τι θα πρέπει να κάνει η κυβέρνηση αναφορικά με την αποπληρωμή της επιστρεπτέας προκαταβολής το 52,3% απάντησε πως θα πρέπει να συμψηφίζεται με τις εισφορές των επιχειρήσεων για προσλήψεις νέου προσωπικού, το 27,2% να διαγράφεται ως κίνητρο συγχώνευσης ΜμΕ, το 15,4% να γίνεται ποσοστιαίος συμψηφισμός της με μέρος της αξίας εγκατάστασης ΑΕΠ και το 5,1% απάντησε «δεν γνωρίζω/ δεν απαντώ».
Τι λένε για τις επιχειρήσεις τους
Ικανοποιητική κρίνει την κατάσταση της επιχείρησης του το 54,4%, το 25,3% κακή, ενώ το 20,3% καλή. Ίδια εκτιμά πως θα είναι η κατάσταση στην επιχείρηση του το επόμενο εξάμηνο το 48,1% των ερωτηθέντων, χειρότερη το 38% και μόλις το 13% αναμένει καλυτέρευση το εν λόγω διάστημα.
Για το δίμηνο που ακολουθεί το 45,6% σχεδιάζει να διατηρήσει το προσωπικό του, το 36,7% απαντά πως δεν απασχολεί προσωπικό, το 9,5% πως θα προσλάβει προσωπικό, ενώ το 8,2% πως θα απολύσει εργαζόμενους.
Μειωμένος είναι ο τζίρος του 46,8% των συμμετεχόντων στην έρευνα έναντι του προηγούμενου διμήνου. Για το 32,3% ο τζίρος παρέμεινε ο ίδιος ενώ το 20,9% λέει πως κατέγραψε αύξηση.
Κάνοντας πάντως την αναγωγή ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας από την έναρξη του πρώτου βαρόμετρου του ΒΕΘ που πραγματοποιήθηκε το διάστημα Μαρτίου-Απριλίου, μέχρι και το διάστημα Ιουλίου-Αυγούστου παρουσιάζει κάμψη.
Συγκεκριμένα το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου ο δείκτης είναι στο -14,7%, ενώ το διάστημα Μαρτίου-Απριλίου ήταν στο -13,5%. Βελτιωμένος, ωστόσο, επίσης, αρνητικός, ήταν το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου όποτε βρέθηκε στο -8,4%.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10-11.09.2022