Πενήντα χρόνια κλείνουν φέτος από την ίδρυση της ΝΔ και ένας από τους ανθρώπους της Θεσσαλονίκης που έζησε έντονα όλη αυτήν την περίοδο είναι σίγουρα ο Σωτήρης Κούβελας. Προσχώρησε στη ΝΔ ύστερα από τηλεφώνημα του Γεώργιου Ράλλη τις παραμονές των εκλογών του 1981 για να είναι υποψήφιος βουλευτής.
Λίγους μήνες αργότερα συναντήθηκε με τον Ευάγγελο Αβέρωφ που του πρότεινε για πρώτη φορά να είναι υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Μερικά χρόνια αργότερα ήταν ο πρώτος βουλευτής της ΝΔ που έβαλε την υπογραφή του για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη «ΜτΚ» θυμάται πολλά από το παρελθόν, ενώ τονίζει με νόημα ότι η ΝΔ είναι «ένα μεγάλο λαϊκό κόμμα με κοινωνικό προσανατολισμό», ανοικτό σε όλους «που δέχονται τις ιδέες της και θέλουν να έρθουν να βοηθήσουν».
Κύριε Κούβελα, η ΝΔ συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια ζωής. Εσείς πότε μπήκατε στο κόμμα;
Τον Αύγουστο του 1981, έναν μήνα πριν τις εκλογές.
Πώς έγινε η μεταγραφή; Γιατί ήσασταν μέλος της ΕΚ-ΝΔ…
Είχα διατελέσει υποψήφιος με την Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις το 1977, πήγα καλά, ήμουν δεύτερος πίσω από τον Παπαθεμελή, αλλά η προσπάθεια είχε μέσα της το σπέρμα της διάλυσης. Ήταν πολύ βαριά η ήττα που υπέστην το κόμμα το 1977, ο Μαύρος παραιτήθηκε αμέσως και ο Ζίγδης επειδή θεώρησε ότι ως αρχαιότερος είναι αρχηγός του κόμματος άρχισε με πολύ σκληρό τρόπο την προεδρεία του.
Για να φανταστείτε κάναμε μία συγκέντρωση με 200 στελέχη για να δούμε τι έφταιξε στις εκλογές και αυτός έβγαλε απόφαση πως όσοι ήταν στη συγκέντρωση διαγράφονται. Έτσι απομακρύνθηκα από το κόμμα και στράφηκα ξανά στον συνδικαλισμό του ΤΕΕ. Στο Επιμελητήριο δουλέψαμε πολύ εντατικά τότε και ήμασταν έτοιμοι στη συνέχεια και αντιμετωπίσαμε το σεισμό.
Μετά πολιτικά ήρθε για εσάς το ΚΟΔΗΣΟ…
Και ο Γιάγκος Πεσματζόγλου που ξεκίνησε μία κίνηση καινούρια. Με τη Βιργινία Τσουδερού, τον Κώστα Αλαβάνο, τον Θεόδωρο Αναγνωστόπουλο, τον Νίκο Αργυρόπουλο και άλλους.
Προσχωρήσαμε εκεί και στην αρχή θυμήθηκα την Κατοχή, όταν κάναμε όλες τις δουλειές. Από το να γράφουμε στους τοίχους, να κολλάμε αφίσες και να μοιράζουμε φυλλάδια μέχρι να ετοιμάζουμε συγκεντρώσεις. Τότε ήρθε η ώρα για την εκλογή του Καραμανλή στην Προεδρεία της Δημοκρατίας , μόνο που δεν είχε τους 180 στη Βουλή. Κάνει τότε μία διεύρυνση και παίρνει στη ΝΔ τον Μητσοτάκη και τον Παύλο Βαρδινογιάννη από την Κρήτη και τον Κανελλόπουλο από την Ένωσης Κέντρου και συμπλήρωσε έτσι τους 180 που χρειάζονταν.
Σιγά-σιγά άρχισε όμως να ξεφτίζεται το πουλόβερ του ΚΟΔΗΣΟ, με άλλους να πηγαίνουν στο ΠΑΣΟΚ και άλλους στη ΝΔ. Εγώ έμεινα μετέωρος. Οπότε δέχομαι ένα τηλεφώνημα από τον Ράλλη στα τέλη του Αυγούστου του 1981.Ημασταν στη Θάσο και με κάλεσε στην Αθήνα. Μου λέει: «Εσείς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα ως ΚΟΔΗΣΟ. Αν θέλεις να πας στο ΠΑΣΟΚ, εντάξει, αλλά εμείς θέλουμε να έρθεις μαζί μας». Του λέω: «Εγώ στο ΠΑΣΟΚ δεν πάω με τίποτα» και έτσι προσχώρησα στη ΝΔ.
Από εκεί και πέρα άρχισε μία πολύ γεμάτη θητεία που έληξε το 2004, αφού πρώτα περάσατε από πολλά βαριά υπουργεία. Η πιο καλή προσωπική στιγμή;
Σίγουρα η πρώτη μου υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές της Θεσσαλονίκης το 1982.
Μα δεν εκλεγήκατε…
Ναι, αλλά μαζί με μία ομάδα φίλων κάναμε έναν αγώνα τιτάνιο για να ξυπνήσουμε τη ΝΔ και να την βάλουμε μέσα στο στόχο από τον οποίο έλλειπε, δηλαδή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που ας μην ξεχνάμε είναι ένας φιλελεύθερος θεσμός.
Εκεί πετύχαμε μία μεγάλη νίκη για τα δεδομένα της ΝΔ εκείνης της εποχής. Είχε λάβει 32% στις εθνικές εκλογές και εμείς στη Θεσσαλονίκη πήραμε στον πρώτο γύρο 41% και στο δεύτερο γύρο 46%. Από εκεί και πέρα ξεκινά για μένα μία τετραετία κατά την οποία ως βουλευτής πλέον γύρισα όλη την Ελλάδα, καθώς είχα προσκλήσεις από παντού. Και από τότε η ΝΔ είναι πάντα πολύ ψηλά.
Η πιο δύσκολη στιγμή για τη ΝΔ;
Ήταν οι εκλογές του 1993, όπου ο ελληνικός λαός προτίμησε να ξαναφέρει τον Παπανδρέου πίσω. Γιατί αυτό; Γιατί η ΝΔ είπε την αλήθεια και προσπάθησε να φέρει μία υπεύθυνη πολιτική σε ένα λαό που δεν ήταν έτοιμος για κάτι τέτοιο.
Ζήσατε από κοντά πολλούς προέδρους της ΝΔ. Ποιον θα ξεχωρίζατε;
Να το πάμε χρονολογικά. Πρώτα για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Θυμάμαι όταν ανέβηκε για την 28η Οκτωβρίου και ενώ είχαν προηγηθεί οι δημοτικές του ’82. Τότε είδε στη Θεσσαλονίκη ένα γενικό ξεσηκωμό. Με κάλεσε να συζητήσουμε και έκτοτε με τίμησε με την εκτίμησή του.
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ;
Τον εκτίμησα. Πρώτον διότι πρόσφερε από τον εαυτό του. Βρήκε ένα κόμμα χρεωκοπημένο και έδωσε δικά του χρήματα για να χρηματοδοτήσει το ταμείο της ΝΔ. Δεύτερον γιατί είχε χορτάσει από τους παλιούς και είχε καταλάβει ότι η ΝΔ είχε ανάγκη από νεολαία.
Εκεί συμπορεύτηκα μαζί του για όσο διάστημα ήταν αρχηγός με στόχο την ενίσχυση της νεολαίας. Αυτός πρώτος μού είχε προτείνει το 1981 για τις δημοτικές εκλογές να είμαι υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Του λέω «Κύριε πρόεδρε, ακόμη είναι πολύ μακριά». Επίσης τον εκτίμησα που παρέδωσε την αρχηγεία και δεν κόλλησε στην καρέκλα.
Με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη πώς πήγε η σχέση;
Με τον Μητσοτάκη δεν γνωριζόμασταν. Είχαμε βρεθεί μία φορά με τον σεισμό της Θεσσαλονίκης. Αυτός ως υπουργός Συντονισμού και εγώ ως πρόεδρος του ΤΕΕ. Κουβεντιάσαμε και ως εκεί. Μετά στη Βουλή αυτός ήταν Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος και εγώ πολύ τακτικός στις συνεδριάσεις βουλευτής.
Ήθελα να τη ζήσω τη Βουλή και να εκπαιδευτώ. Είχα εκτιμήσει τον Μητσοτάκη γιατί ήταν μέσα σε όλα τα θέματα και τα ήξερε σε βάθος. Μετά υπέγραψα για την υποψηφιότητά του για πρόεδρος της ΝΔ το 1984 και επειδή ήμουν ο πρώτος βουλευτής και από τους νέους που έβαλε την υπογραφή του γράφτηκε στις εφημερίδες της εποχής ότι αυτός ήταν ο άνθρωπος του Μητσοτάκη.
Πώς τον αξιολογείτε σήμερα και έχοντας πια μία χρονική απόσταση από τη διακυβέρνησή του;
Πρώτον ως χαρακτήρα θα σας πω το εξής: Δεν τον είδα ποτέ θυμωμένο, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές. Δεν μπορώ να καταλάβω πως το κατάφερνε αυτό. Ίσως επειδή είχε ζήσει πολύ δύσκολες καταστάσεις, με Κατοχή, φυλακίσεις και τι εξορίες. Μπορεί να ήταν και στο DNA του. Δεύτερον ήταν ενήμερος για όλα τα θέματα και δεν του ήταν δύσκολο να πάρει τις αποφάσεις.
Ο Μητσοτάκης άκουγε, δέχονταν τις εισηγήσεις. Εγώ δε δυσκολεύτηκα ποτέ, όταν είχα κάτι το οποίο το είχα σκεφτεί και ήταν λογικό, να το πω και να το αποδεχτεί.
Ήταν ίσως πιο μπροστά από την εποχή του σε ό,τι φορά στην πολιτική;
Ως τότε η πολιτική είχε διαμορφωθεί στο «δώσε» ή στο «δούναι και λαβείν» με το ΠΑΣΟΚ που προηγήθηκε. Και το κράτος ήταν παραφορτωμένο και ξεχαρβαλωμένο. Όταν ήρθε η ΝΔ το ταμείο ήταν φαλιρισμένο.
Ακόμη και πριν από τον Μητσοτάκη: Όταν ο Ζολώτας απευθύνθηκε στον Ντελόρ για χρήματα αυτός μας απάντησε ως εξής: «Δεν μπορούμε να σας δώσουμε χρήματα γιατί όσα σας δώσαμε δεν τα χρησιμοποιήσατε για τους σκοπούς που σας τα δώσαμε». Αυτό το ταμείο και αυτή τη δημόσια διοίκηση παρέλαβε ο Μητσοτάκης.
Ένα χαρακτηριστικό που είπατε για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ισχύει και τον γιο του και σημερινό πρωθυπουργό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι doer και γνώστης των πραγμάτων. Συμφωνείτε;
Ομολογουμένως. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν μπήκε στην πολιτική μπήκε και αφοσιώθηκε εκεί και έμαθε πρώτα ως βουλευτής. Ήταν ενήμερος, είχε υποδομή, είχε μόρφωση, ήξερε γλώσσες και έμαθα και την ελληνική, αλλά και τη διεθνή πολιτική. Βεβαίως ήξερε από τον πατέρα του και τα προβλήματα του ελληνικού λαού. Όταν, λοιπόν έγινε αρχηγός της ΝΔ μπήκε πια στην καρδιά των προβλημάτων και πως τα αντιμετωπίζει μία κυβέρνηση. Εκεί έκανε ένα καλό ο ΣΥΡΙΖΑ: τον «ξερόψησε» τον Μητσοτάκη και τον έκανε δυνατό πολεμιστή.
Η αξιολόγηση σας μετά από σχεδόν πέντε χρόνια διακυβέρνησης ποια είναι;
Είναι ο άνθρωπος που έχει ανάγκη η Ελλάδα και ευτυχώς βρέθηκε.
Έχει όμως εσχάτως ζόρια η κυβέρνηση. Είναι από τα λάθη της ή είναι γιατί έχει ανοίξει θέματα που ενοχλούν μεγάλες κοινωνικές ομάδες ή τμήματα των παραδοσιακών ψηφοφόρων της;
Σας θυμίζω ότι με το καλημέρα που ανέβηκε αυτή η κυβέρνηση στην εξουσία είχε δυσκολίες. 9 Ιουλίου σχηματίστηκε η κυβέρνηση και την επομένη εβδομάδα έγινε τσουνάμι στη Χαλκιδική. Είχε απανωτές μεγάλες δοκιμασίες, που αφενός δημιούργησαν προβλήματα σε μεγάλες μάζες του λαού, αλλά και αφετέρου έδωσαν τροφή στην αντιπολίτευση να λέει και να κτυπά.
Πλημμύρες, πυρκαγιές, Τέμπη. Από την άλλη υπάρχει η ευθύνη μίας κυβέρνησης, η οποία είναι στην εξουσία. Όλα αυτά όμως έχουν πίσω τους κακοδαιμονίες, αρνητική προϊστορία και ευθύνες πολλών ετών και πολλών κυβερνήσεων, που δεν είναι εύκολο να τα ανατρέψει. Όμως ο λαός με το δίκιο του περιμένει από αυτή την κυβέρνηση να τα λύσει. Και η κυβέρνηση αυτή το παλεύει. Θα μου πείτε: Θα πληρώσει τίμημα. Θα πληρώσει.
Θα γίνει αυτό στις ευρωεκλογές;
Είναι λογικό να πληρώσει, αλλά βλέπω από την άλλη ότι ο Μητσοτάκης τρέχει, το παλεύει και ότι αυτό που θα πληρώσει δε θα είναι μεγάλο. Μπορεί και να μην υπάρξει καθόλου.
Τι πρέπει να κάνει από εδώ και πέρα η ΝΔ: να κοιτάξει προς τα δεξιά ή να συνεχίσει τη ματιά προς το κέντρο; Ποια είναι η σωστή συνταγή;
Ήμουν επικεφαλής του Επιτροπής Προγράμματος της ΝΔ που έγινε επί Αβέρωφ. Μας είχε αναθέσει σε μία ομάδα ανθρώπων να πούμε τι είμαστε εμείς ως ΝΔ και τι θέλουμε. Τότε έγινε μία πολύ σε βάθος δουλειά, με βουλευτές, αυτοδιοικητικούς, ανθρώπους του κόμματος και της κοινωνίας.
Το ρεζουμέ της ήταν ότι η ΝΔ είναι ένα λαϊκό κόμμα με κοινωνικό προσανατολισμό. Είναι δηλαδή ανοικτή σε όσους αγαπούν την Ελλάδα και παραδέχονται αυτόν τον στόχο και αυτές τις ιδέες να έρθουν να βοηθήσουν. Ξαναλέω, να βοηθήσουν. Γιατί πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά τη μεταπολίτευση επειδή οι Έλληνες είχαν αισθανθεί καταπιεσμένοι και ότι κάποιοι άλλοι αποφάσιζαν γι’ αυτούς νόμιζαν ότι έχουμε άμεση δημοκρατία.
Και ο καθένας πρέπει να κάνει ό,τι του κατέβει και να ζητά ό,τι η καρδιά του θέλει. Και να έχει την απαίτηση να γίνεται κιόλας. Έτσι όμως δε γίνεται κυβέρνηση, δε γίνεται κράτος, δε γίνεται διοίκηση. Η ΝΔ λοιπόν, υπόσχεται ότι θα δουλέψει να μεγαλώνει την πίττα και να την μοιράζει δίκαια. Όχι να μοιράζει δίκαια μία πίττα που διαρκώς μικραίνει με σοσιαλιστικές μεθόδους.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.04.2024