Την τελευταία τριετία, με ξεκάθαρη ευθύνη και επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, παρατηρείται στη χώρα μας σοβαρή υποχώρηση της ανακύκλωσης, που έχει γίνει θύμα σκανδάλων και διαπλοκής.
Αντί να προχωράμε σε ενίσχυση της διαλογής στην πηγή, με περισσότερα ρεύματα υλικών και αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης, προσεγγίζοντας το ευρωπαϊκό κεκτημένο, κάνουμε βήματα προς τα πίσω, με υποβάθμιση και μη ανανέωση του εξοπλισμού για τη διαλογή στην πηγή στους Δήμους και με αδυναμία ή άρνηση των συστημάτων ανακύκλωσης να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους.
Όλα αυτά γίνονται ενώ εκατομμύρια ευρώ εισπράττονται από τους καταναλωτές και από τους παραγωγούς προϊόντων για την ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας. Όμως, οι δράσεις ανακύκλωσης υποχωρούν, ενώ καταγράφονται σκάνδαλα διασπάθισης δημοσίου χρήματος, ακόμα και με πολλαπλή χρηματοδότηση από δημόσιους πόρους εξοπλισμού, που όφειλε να παρέχεται δωρεάν στους ΟΤΑ και στους πολίτες.
Η Ελλάδα στο τέλος του 2017 είχε ένα σύγχρονο νόμο για την ανακύκλωση και ήταν το 2018 από τις πρώτες 10 ευρωπαϊκές χώρες με Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, με τη συμφωνία της ΚΕΔΕ. Τον Ιούνιο του 2019 υπήρχε ολοκληρωμένη τιμολογιακή πολιτική, με βάση την αρχή «πληρώνω όσο πετάω» (ΦΕΚ 1277/Β/15-4-2019) με κίνητρα στους Δήμους, που οδηγούσαν σε χαμηλότερα τέλη για πολίτες και επαγγελματίες που ενισχύουν την ανακύκλωση, ενώ υπήρχαν εξασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ για διαδημοτικές μονάδες (εργοστάσια) κυκλικής οικονομίας σε όλη την Ελλάδα, στο πλαίσιο Εθνικού Σχεδιασμού που είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα τελευταία 3 χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε τον εθνικό σχεδιασμό με μεθόδευση υπέρ της καύσης, επέβαλε φόρο ταφής, που για τους Δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας κοστίζει 13,5 εκατ. ευρώ το χρόνο και ιδιωτικοποιεί τη διαχείριση απορριμμάτων, χωροθετώντας το ΣΔΙΤ Δυτικής Θεσσαλονίκης στη ζώνη προστασίας της Κορώνειας!
Στην πρόσφατη κοινή συνεδρίαση ΠΕΔ ΚΜ και ΦΟΔΣΑ ΚΜ αποκαλύφθηκαν και επιβεβαιώθηκαν τα σοβαρά προβλήματα της ανακύκλωσης και οι ευθύνες της κυβέρνησης. Με κυβερνητική επιλογή και εντολή υπάρχει σήμερα αθέμιτος ανταγωνισμός στα συστήματα ανακύκλωσης, εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων με όρους διαπλοκής, φωτογραφικές προμήθειες, εκβιασμοί στην αυτοδιοίκηση και σκάνδαλα στην έγκριση συστημάτων ανακύκλωσης και στη χρηματοδότηση εξοπλισμού ανακύκλωσης.
Όπως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει πολλαπλώς καταγγείλει στη Βουλή, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης έχει εγκρίνει επιχειρησιακό σχέδιο συστήματος ανακύκλωσης με πολιτική παρέμβαση και ενώ οι υπηρεσίες εγγράφως εισηγήθηκαν ότι δεν καλύπτονται με το σχέδιο αυτό οι στόχοι και οι υποχρεώσεις της χώρας και των ΟΤΑ. Παράλληλα, το επιχειρησιακό σχέδιο του ετέρου συστήματος ανακύκλωσης συσκευασιών τελεί υπό αναθεώρηση και δεν εφαρμόζεται, οπότε οι δήμοι δεν λαμβάνουν εξοπλισμό (κάδους, απορριμματοφόρα, κ.λπ.), καθώς υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός και εισφοροδιαφυγή. Η κυβέρνηση όμως, νομοθετικά, έχει φροντίσει να καλύψει τα συστήματα που δεν υλοποιούν τις υποχρεώσεις τους και δεν επιτυγχάνουν τους στόχους!
Σκάνδαλο είναι επίσης ότι η κυβέρνηση, αλλά και ο ΕΔΣΝΑ στην Αττική, εντάσσουν σε χρηματοδοτικά μέσα εξοπλισμό ανακύκλωσης πολλών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που όμως είναι υποχρέωση να πληρώνεται από τα συστήματα ανακύκλωσης. Μάλιστα η κυβερνητική μεθόδευση εξελίσσεται με φωτογραφικές προσκλήσεις σε πολλές πηγές χρηματοδότησης (πρόγραμμα Αντ. Τρίτσης, ΕΔΣΝΑ, κ.λπ.), σκανδαλωδώς και κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Οι πολίτες πληρώνουν εξοπλισμό ανακύκλωσης 3 και 4 φορές, αλλά ανακύκλωση δεν γίνεται!
Με τις επιλογές αυτές το περιβάλλον και η ποιότητα ζωής υποβαθμίζονται και η Αυτοδιοίκηση χάνει αρμοδιότητες και πόρους. Ο λόγος είναι ότι η κυβέρνηση επιλέγει οι ανεξέλεγκτοι ημέτεροι να καρπώνονται δημόσιους πόρους. Στην Ελλάδα σήμερα η ανακύκλωση απεικονίζει το πραγματικό νόημα της ασυδοσίας.
Οι ευθύνες είναι πρωτίστως πολιτικές, η Ευρωπαϊκή Ένωση σίγουρα θα ζητήσει ευθύνες και θα επιβάλει πρόστιμα, οφείλεται όμως και διερεύνηση στο επίπεδο της ελληνικής δικαιοσύνης. Σε κάθε περίπτωση η Αυτοδιοίκηση, παρόλες τις καθυστερήσεις και τις ευθύνες της, οφείλει να διεκδικήσει και να υπερασπιστεί όχι μόνο τις αρμοδιότητές της αλλά και τους πόρους που της ανήκουν.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.08.2022