Ο πρωτοπόρος πλανητικός επιστήμονας της NASA, ο ακαδημαϊκός και διευθυντής διαστημικών προγραμμάτων στο πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς των ΗΠΑ, ο άνθρωπος που σχεδίασε μαζί με την ομάδα του για τη NASA τα επιστημονικά όργανα που έχουν εξερευνήσει όλους τους πλανήτες, μιλάει για τους υπόγειους ωκεανούς του αγαπημένου του πλανήτη, του Δία, το νέο πρόγραμμα στο οποίο εργάζεται και έχει στόχο την αποφυγή σύγκρουσης αστεροειδούς με τη Γη, αλλά και την πικρία του μετά την παραίτησή του από τον Ελληνικό Διαστημικό Οργανισμό.
Τα ηφαιστειογενή φεγγάρια του Δία
Ο Δρ. Σταμάτης Κριμιζής είναι ο μοναδικός επιστήμονας που έχει συμμετάσχει σε αποστολές προς όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, είναι εκείνος που μεγάλωσε, όπως ο ίδιος λέει, με τη διαστημική εποχή, είναι εξάλλου κομμάτι της ιστορίας της διαστημικής εποχής. Από όλους τους πλανήτες που έχει «ταξιδέψει» ο Δίας είναι ο αγαπημένος του, γιατί όπως εξηγεί «ο Δίας είναι ο βασιλιάς, έχει αυτά τα καταπληκτικά ηφαιστιογενή φεγγάρια, τους υπόγειους ωκεανούς, έχει τα τρομερά φυσικά φαινόμενα και στην ατμόσφαιρά του και στο πεδίο του. Θα ήθελα να κάθομαι σε μια πολυθρόνα πάνω στην Ευρώπη και να κοιτάω τον Δία, και να μπορώ να βλέπω και τα μικρά ηφαίστειά του». Μιλώντας για το διαστημικό μέλλον, το χαρακτηρίζει «ελπιδοφόρο» και δίνει την εικόνα του μέλλοντος. «Σε λίγες ημέρες θα είμαστε σε θέση να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες για τον Ήλιο».
Μπροστά από έκθεμα του διαστημόπλοιου «Voyager 1», στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Ο κ. Κριμιζής στα 32του χρόνια, υπήρξε ο νεότερος επικεφαλής της ομάδας του διαστημόπλοιου "Voyager 1".
Πρόγραμμα DART: Άμυνα κατά αστεροειδών
Παράλληλα, η ερευνητική του ομάδα εργάζεται πάνω σε ένα πρόγραμμα για το πώς ένας δορυφόρος μπορεί να αλλάξει τροχιά όταν κινδυνεύει να συγκρουστεί με τη Γη. «Είναι ένα χαμηλής πιθανότητας πρόβλημα, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί. Έχουμε ήδη ένα πρόγραμμα που έχουμε προτείνει στη NASA και το εργαστήριό μας, που λέγεται ‘DART’ (βέλος), και στοχεύουμε σε έναν αστεροειδή που λέγεται ‘Δίδυμος’, γιατί έχει και έναν μικρό δορυφόρο και πρόκειται να ρίξουμε κάτι σαν οβίδα, για να δούμε αν μπορέσουμε να αλλάξουμε την τροχιά του. Όταν κανείς αλλάξει την τροχιά ενός αστεροειδούς, που είναι σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη, τότε βέβαια αποφεύγεται η σύγκρουση. Αυτό αποτελεί το πρώτο τεστ τέτοιου είδους, δηλαδή άμυνα κατά αστεροειδών και θα γίνει το 2020».
Ο ίδιος αναφέρεται και στις ιδιωτικές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το διάστημα και θα αλλάξουν το μέλλον μας. «Πιστεύω ότι σε τρία χρόνια από τώρα οι εταιρείες που μας παρέχουν ίντερνετ με οπτικές ίνες κτλ. θα έχουν αλλάξει, γιατί τώρα πολλές ιδιωτικές εταιρείες εκτοξεύουν ‘σμήνη δορυφόρων’, μέχρι και τέσσερις χιλιάδες δορυφόρους, οι οποίοι είναι σε χαμηλό ύψος και θα μας δίνουν πρόσβαση στο διαδίκτυο με μεγάλες ταχύτητες από όποιο μέρος και να βρίσκεσαι στη Γη. Αυτά γίνονται τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε μεσάνυχτα» λέει.
Πρωτοχρονιά του 2018 με τον κιθαρίστα του συγκροτήματος των "Queen" Μπράιαν Μέι και αστροφυσικό κατά τη διάρκεια συνάντηση της ομάδας "New Horizons" της ΝASA.
Η πικρία για τον Ελληνικό Διαστημικό Οργανισμό
Ο κ. Κριμιζής, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως πρόεδρος του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ), ανακοίνωσε την παραίτησή του από τον νεοσύστατο Οργανισμό, κάνοντας λόγο, στη γεμάτη αιχμές επιστολή παραίτησής του, για χειραγώγηση του Οργανισμού, για ανθρώπους που δεν έχουν σχέση με τον Οργανισμό και το διάστημα, καθώς με υπουργική απόφαση η ευθύνη του ΕΛΔΟ δεν άνηκε στον ίδιο τον Οργανισμό αλλά στη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής. Ο ίδιος, σχεδόν έναν χρόνο μετά, όπως λέει στη «ΜτΚ» δεν κρύβει την πικρία του γι’ αυτούς που τον επέλεξαν για το «θεαθήναι» όπως χαρακτηριστικά λέει.
«Πικρία υπάρχει όχι για το ρόλο το δικό μου, αλλά για την κατάντια του κράτους μας, δηλαδή να μην υπάρχουν σοβαροί άνθρωποι, οι οποίοι να κάνουν μια σωστή δουλειά, για να αναγνωριστούμε ως κράτος και ως μια κοινωνία που εκτιμά την πρόοδο. Αυτό είναι που με πικραίνει, εγώ δεν έχω ανάγκη από θέσεις και τιμές. Η απόφασή μου ήταν απλώς να κάνω μια υπηρεσία για τη χώρα και μάλιστα ο υπουργός κ. Παππάς τότε άκουσε μια ομιλία μου για τον Πλούτωνα και ενθουσιάστηκε. Τότε μου είπε ‘καλά, εσείς πήγατε την ανθρωπότητα στον Πλούτωνα, πρέπει να μας βοηθήσετε’. Εγώ είπα θα βοηθήσω υπό όρους, οι οποίοι ήταν αριστεία, αξιοκρατία, αξιολόγηση, διακομματική υποστήριξη και ήθος. Όλα αυτά μου τα υποσχέθηκαν και μετά τα απέσυραν, και αποδείχθηκε ότι με θέλανε μόνο για το θεαθήναι. Πώς είναι δυνατόν να σκέφτονται ότι ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει κάνει ορισμένα πράγματα και σε πολύ ευρύ επίπεδο στο χώρο, θα είναι ικανοποιημένος να τον λένε ‘κύριε πρόεδρε’ στην Αθήνα;» τονίζει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.
Η αποτροπή της καταστροφής στο Μάτι
Στην ερώτησή μας γιατί είναι σημαντικό για τη χώρα μας να δραστηριοποιηθεί στη σύγχρονη διαστημική τεχνολογία, ο κ. Κριμιζής εξηγεί ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτρέψει καταστροφές όπως τις πυρκαγιές στο Μάτι και τις πλημμύρες στη Μάνδρα Αττικής. «Η δυνατότητα να γίνει ένα σωστό κτηματολόγιο υπάρχει τα τελευταία 30 χρόνια δορυφορικά. Αν υπήρχε αυτό το κτηματολόγιο -έλεγα εγώ στον εαυτό μου- δεν θα υπήρχε η αταξία στο Μάτι και τη Μάνδρα Αττικής. Τα δεδομένα τα πληρώνουμε, είμαστε μέλη της υπηρεσίας που έχει τους δορυφόρους, μας δίνει τα δεδομένα δωρεάν, χρειάζεται να οργανώσουμε μια υπηρεσία, να χρησιμοποιήσουμε το λογισμικό, το οποίο υπάρχει και να το εφαρμόσουμε για την Ελλάδα. Αν είχαμε μια υπηρεσία που είχε τις ικανότητες και το σωστό προσωπικό και όχι ‘κολλητούς’, που πάνε για να πάρουν το μισθό τους, αν είχαμε μια τέτοια υπηρεσία, θα γινόταν ο συντονισμός με τα υπουργεία, θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα προϊόν για τη χώρα, το οποίο να βοηθήσει στην πρόοδο, την οικονομική αναγέννηση της χώρας, χώρια τη δυνατότητα πρόβλεψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών με δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Αυτά υπάρχουν, γιατί εμείς να μην τα χρησιμοποιούμε, ενώ τα πληρώνουμε;» τονίζει.
«Μεσάνυχτα το υπουργείο Παιδείας»
Ο κ. Κριμιζής μιλάει και για τη στάση του υπουργείου Παιδείας, που επιλέγει να γυρίζει την πλάτη σε εκπαιδευτικά διαστημικά προγράμματα, την ώρα που μειώνει τις ώρες στα μαθήματα της φυσικής και των μαθηματικών. Ο ίδιος, δίνοντας τεράστια βαρύτητα με τις ομιλίες του και την παρουσία του στα μικρά παιδιά, τονίζει τη σημασία που έχει στην εποχή μας η κατανόηση και η μελέτη της αστροφυσικής καθώς, όπως λέει, «είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνουμε και ζούμε, αυτό σημαίνει ένας πληροφορημένος πολίτης». Στη συζήτησή μας απλοποιεί κάποια από τα δεδομένα -τα οποία για αυτόν είναι μέρος της καθημερινότητάς του- και μας εξηγεί ότι η επαφή του ανθρώπου με τις διαστημικές υπηρεσίες είναι μεγάλη μέσα από το κινητό μας, την πρόβλεψη καιρού και τις τηλεπικοινωνίες. Όπως τονίζει «είναι αδιανόητο τα παιδιά μας να μεγαλώνουν δίχως να ξέρουν από πού προέρχεται όλη αυτή η πληροφορία, ποιες είναι δυνατότητες και τι σημαίνει αν δεν υπάρχουν. Είναι θέμα βασικής εκπαίδευσης και βλέπω ότι το υπουργείο Παιδείας έχει μεσάνυχτα, διότι αφενός κατάργησαν το μάθημα της αστρονομίας, το οποίο συμβάλλει στο να μάθουμε για τη γεωμετρία και τα μαθηματικά, αλλά και για να μας δώσει μια αίσθηση για το τι είμαστε ως ανθρωπότητα στο ηλιακό μας σύστημα και στο σύμπαν. Την ίδια ώρα, ελαττώνουν τη φυσική και τα μαθηματικά, είναι βασικό για τα παιδιά μας να ξέρουν. Σε όλες τις προηγμένες χώρες αυτά είναι δεδομένα εκ των ουκ άνευ και εμείς αντί να τις αυξάνουμε, επιλέγουμε να ελαττώσουμε τις γνώσεις που προσφέρουμε στα παιδιά μας». «Στην ομάδα που μου ζήτησε να κάνω ο υπουργός, για να σχεδιάσουμε την υπηρεσία (ΕΛΔΟ), είχα βάλει ειδικά μαθήματα σε σχολεία και μου είπαν ότι αυτό δεν γίνεται, πρέπει το υπουργείο Παιδείας να τα αναλάβει και θα έχουμε σύγκρουση μεγάλη. Γίνεται μια μεγάλη δραστηριότητα στο εξωτερικό για τα παιδιά και είναι ολωσδιόλου απούσα από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα».
Το Brain Drain και η αξιοκρατία
«Είμαι πεπεισμένος ότι όταν τα παιδιά που βρίσκονται στο εξωτερικό δουν ότι γίνεται μία σωστή δουλειά, ότι θα κριθούν αξιοκρατικά και θα υπάρχει εργασία που είναι στην αιχμή του δόρατος, θα θέλουν να επιστρέψουν και να δουλέψουν στην Ελλάδα. Γι' αυτό και την πρώτη ημέρα που έγινε η εισαγωγή του (ΕΛΔΟ) από τον υπουργό, έδωσα έμφαση στα τρία Α: Αριστεία, αξιοκρατία, αξιολόγηση και ήθος, τα οποία όλα αυτά είναι απόντα από τον ελληνικό δημόσιο χώρο και φοβάμαι ότι έχουν αποδυναμωθεί σε όλη την κοινωνία και αυτό είναι καταστροφικό για τη χώρα. Αν μπορέσουμε να δείξουμε μια υπηρεσία ποιότητας με υψηλές προδιαγραφές, με ανθρώπους που είναι αφοσιωμένοι στο καθήκον και στη διάχυση όλης αυτής της γνώσης, θα είναι πλεονέκτημα για τη χώρα μας».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαρτίου 2019