Δύσπνοια, βήχας, μυϊκή ατονία, δερματικά εξανθήματα, αγευσία, ανοσμία, ζάλη, κόπωση μέχρι και κατάθλιψη είναι ορισμένα από τα συμπτώματα που εμφανίζουν όσοι νοσούν από κορονοϊό. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς μόλις περάσουν δύο με τρεις εβδομάδες, αρνητικοποιούνται (εξαλείφεται η παρουσία ιικού φορτίου στον οργανισμό τους) και σταδιακά επιστρέφουν στην προ COVID κατάστασή τους. Αρκετοί ωστόσο, εκτιμάται πως πρόκειται για το 10%-20% των ασθενών που εξακολουθούν να εμφανίζουν συμπτώματα που μπορεί να τους ταλαιπωρήσουν ακόμα και τέσσερα χρόνια μετά την ασθένειά τους. Αν και στην Ελλάδα, η πολιτεία και η επιστημονική κοινότητα έστρεψε σχετικά αργά το βλέμμα και το ενδιαφέρον της στο επονομαζόμενο σύνδρομο «Long COVID» σε σχέση με χώρες του εξωτερικού όπου ήδη λειτουργούν εξειδικευμένες δημόσιες και ιδιωτικές κλινικές, γίνονται κινήσεις προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών. Εκτός από τα ιατρεία που ήδη λειτουργούν στα νοσοκομεία, δημιουργούνται αντίστοιχα εξωτερικά τακτικά ιατρεία και σε Κέντρα Υγείας, ενώ γίνεται το πρώτο βήμα για τη δημιουργία Ένωσης Ασθενών Long COVID με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Μόλις στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δηλαδή σχεδόν δύο χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας, προχώρησε στον ορισμό τους συνδρόμου Long COVID. «Η κατάσταση που προκύπτει μετά τον COVID-19 και εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό πιθανής ή επιβεβαιωμένης λοίμωξης SARS-CoV-2, συνήθως 3 μήνες από την εμφάνιση του ιού με συμπτώματα που διαρκούν τουλάχιστον 2 μήνες και δεν μπορούν να εξηγηθούν με εναλλακτική διάγνωση» αναφέρεται στον ορισμό, ενώ τελευταίες έρευνες δείχνουν πως η κατάσταση αυτή μπορεί να κρατήσει μέχρι και τέσσερα χρόνια.
Εξιδεικευμένα ιατρεία σε Κέντρα Υγείας
Στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία της 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας-Θράκης σύντομα σε συγκεκριμένα κέντρα υγείας αναμένεται να ξεκινήσει πιλοτικά η λειτουργία τακτικών εξωτερικών ιατρείων post COVID-19. Την ώρα, που σε πολλά νοσοκομεία της πόλης έχουν ήδη ξεκινήσει να λειτουργούν τέτοιες κλινικές, το μέτρο αναμένεται να εφαρμοστεί και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Σύμφωνα με όσα αναφέρει στη «ΜτΚ» η υποδιοικήτρια της 4ης ΥΠΕ Μακεδονίας-Θράκης, Ειρήνη Χατζοπούλου, πρόθεση είναι τα εν λόγω ιατρεία να λειτουργούν όλα την ίδια μέρα σε συγκεκριμένες ώρες. «Πρόκειται για ένα μεγάλο πρότζεκτ, μία διαδικασία με προοπτική που θα στηρίζεται σε τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα» λέει. Η αρχή αναμένεται να γίνει από τα Κέντρα Υγείας Τούμπας και Μαρτίου. Τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία post COVID-19 αναμένεται να λειτουργούν στα Κέντρα Υγείας κάθε Τετάρτη από τις 8 το πρωί έως τη 1 το μεσημέρι. Πρόθεση, της διοίκησης της 4ης ΥΠΕ είναι να αποσυμφορηθούν τα νοσοκομεία τα οποία βρίσκονται στο «κόκκινο» τη δεδομένη χρονική στιγμή και τέτοιου είδους περιστατικά να αντιμετωπίζονται έξω από τα νοσοκομεία. Αυτή την περίοδο «φιξάρεται» ο ειδικός αλγόριθμος, μέσα από τον οποίο θα προκύπτει ποιος πρέπει να είναι ο ακριβής έλεγχος και εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβληθούν οι ασθενείς και αναλόγως την συμπτωματολογία που έχει κάποιος να παραπέμπεται στις ανάλογες ιατρικές ειδικότητες. Τα ιατρεία αναμένεται να στελεχωθούν από ομάδες επιστημόνων και γιατρών που θα ειδικεύονται στην αντιμετώπιση post COVID-19 περιστατικών. Μετά την έναρξη λειτουργίας των παραπάνω ιατρείων στα δύο μεγάλα αυτά Κέντρα Υγείας της Θεσσαλονίκης θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα του νομού.
Λειτουργούν σε νοσοκομεία
Σε επίπεδο 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας-Θράκης λειτουργούν τακτικά εξωτερικά ιατρεία post COVID-19 στα νοσοκομεία: «ΑΧΕΠΑ» (κάθε Δευτέρα 9.00-13.00), «Άγιος Παύλος» (κάθε Τρίτη 10.30-12.30), «Ιπποκράτειο» (κάθε Δευτέρα και Πέμπτη 9.00-14.00), Χαλκιδικής (κάθε Τετάρτη 10.00-12.00), Ξάνθης (κάθε Δευτέρα 9.00-13.00), Διδυμοτείχου (κάθε Δευτέρα 11.00-13.00), Δράμας (κάθε Τετάρτη 8.00-10.00), Κομοτηνής (κάθε Δευτέρα 9.00-12.00), Καβάλας (κάθε Πέμπτη 12.00-14.00), Αλεξανδρούπολης (κάθε Πέμπτη 11.00-14.00) και Σερρών (κάθε Τετάρτη 9.00-13.00).
Ένωση με έδρα τη Θεσσαλονίκη
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να δημιουργηθεί και η πρώτη Ένωση Ασθενών Long COVID με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Την πρωτοβουλία ανέλαβε η παιδίατρος Ελένη Ιασωνίδου, η οποία μπορεί να νόησε από κορονοϊό πέρσι τέτοια εποχή, όταν η Θεσσαλονίκη ήταν στο «κόκκινο», ωστόσο μέχρι και σήμερα, ένα χρόνο μετά αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον κορονοϊό. Όπως υποστηρίζει στη «ΜτΚ» η κ. Ιασωνίδου λίγους μήνες μετά τη νόσησή της, τον Οκτώβριο 2020 δημιούργησε στο facebook την ομάδα «Long COVID Ελληνική Ομάδα Υποστήριξης». Η ομάδα εμφανίστηκε τον Μάρτιο 2021 και σήμερα αριθμεί 1.300 μέλη, μεταξύ αυτών νοσήσαντες που συνεχίζουν να βιώνουν τις επιπτώσεις της νόσου αλλά και γιατροί. Η «Long COVID Ελληνική Ομάδα Υποστήριξης» σύμφωνα με την κ. Ιασωνίδου έχει ενταχθεί ήδη στον ευρωπαϊκό οργανισμό Long COVID ως επίσημος φορέας του ελληνικού κράτους. Στον ευρωπαϊκό οργανισμό συμμετέχουν περίπου 20 ενώσεις ασθενών από 17 ευρωπαϊκές χώρες. «Η δημιουργία της Ένωσης είναι αναγκαία. Το καταστατικό έχει ήδη γραφτεί και σύντομα αναμένεται να κατατεθεί στις αρμόδιες Αρχές» όπως λέει η κ. Ιασωνίδου. Μεταξύ άλλων, περιγράφοντας τους στόχους δημιουργίας της Ένωσης Ασθενών Long COVID η κ. Ιασωνίδου απαριθμεί την καταγραφή των ανθρώπων που πάσχουν από το σύνδρομο Long COVID, η αναγνώριση της νόσησης, η δημιουργία κλινικών με σκοπό την αποκατάσταση των ασθενών αλλά και η επικοινωνία και προβολή του προβλήματος. «Όπως όλοι οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια νοσήματα έχουν Ενώσεις στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν, έτσι πρέπει να αποκτήσουμε και όσοι πάσχουμε από σύνδρομο Long COVID. Σε κάποιους ανθρώπους αφήνει μόνιμες βλάβες και αναπηρίες, αλλά και συμπτώματα που μένουν για χρόνια.
Οι πάσχοντες από σύνδρομο Long COVID είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πόσοι είναι αριθμητικά. Εκτιμάται πως πάσχει το 10%-20% όσων νοσούν συνολικά από κορονοϊό. Σύμφωνα με την παιδίατρο, σε χώρες του εξωτερικού όπως είναι η Αγγλία και η Γερμανία το σύνδρομο έχει αναγνωριστεί εδώ και καιρό και έχουν ήδη δημιουργηθεί υποδομές, όπως κλινικές αποκατάστασης κ.ά. προκειμένου να ιαθούν όσοι πάσχουν.
Πάσχοντας από το σύνδρομο
Η παιδίατρος Ελένη Ιασωνίδου μιλώντας για την δική της περιπέτεια με τον κορονοϊό λέει πως νόσησε εμφανίζοντας ήπια συμπτώματα, κυρίως ανοσμία και αγευσία και κόλλησε πιθανότητα από κάποιον ασθενή ως γιατρός. Όπως περιγράφει ενώ η ίδια μετά την καραντίνα και ενώ είχε αρνητικοποιηθεί εμφάνισε περικαρδίτιδα, έκανε εκδηλώσεις από το δέρμα και τους βλεννογόνους, μετά εμφάνισε και δύσπνοια. «Έκτοτε ποτέ δεν έχω γυρίσει στην προηγούμενη κατάσταση. Τα συμπτώματα έρχονται με εξάρσεις και υφέσεις. Κατά καιρούς εμφανίζονται νέα, εξομολογείται η ίδια. Όταν ζήτησε ιατρική συμβουλή, της εξήγησαν ότι τελικά πάσχει από σύνδρομο Long COVID.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 7 Νοεμβρίου 2021