Στο δημοσιονομικό... ζύγι το πακέτο στήριξης

Mε την μόνιμη αγωνία της αχαλίνωτης ακρίβειας ζει το οικονομικό επιτελείο έχοντας σαν κύριο μέλημα να προετοιμαστεί η χώρα όσο γίνεται καλύτερα για τον χειµώνα, με στήριξη της κοινωνίας και ιδίως των αδυνάτων απέναντι στις... επιθέσεις των ανατιμήσεων χωρίς όµως να διασαλευτεί η εύθραυστη δηµοσιονοµική ισορροπία.

Με την οικονομία μέχρι στιγμής να αντέχει και ενώ ο πληθωρισμός τον Ιούλιο τράβηξε προσωρινά... χειρόφρενο, το οικονομικό επιτελείο καλείται να διανείμει αποτελεσματικά τους πρόσθετους πόρους που προέρχονται από την εξαιρετική τουριστική σεζόν και τα αυξηµένα φορολογικά έσοδα, εν μέρει και λόγω ανατιμήσεων και υπεραπόδοσης των έμμεσων φόρων. Κύρια επιδίωξη είναι να χτιστεί ένα ισχυρό τείχος προστασίας των θα ανακουφίσει την κοινωνία είτε µε την μορφή επιδοτήσεων απέναντι στην ενεργειακή λαίλαπα (στους λογαριασµούς, αλλά και µε το επίδοµα θέρµανσης και το fuel pass), είτε µε απευθείας ενισχύσεις όπως στα πρότυπα της «επιταγής ακρίβειας», που δόθηκε το Πάσχα, για να κοπούν τα πλοκάμια της ακρίβειας.

Στο φόντο αυτό το οικονομικό επιτελείο αναζητά την κατάλληλη ισορροπία, αφενός για να στηρίξει με νέα μέτρα και παροχές ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, αλλά και αφετέρου να κρατήσει σε τροχιά τη δημοσιονομική πορεία, καθώς η χώρα έχει υψηλό δημόσιο χρέος κοντά στο 200% του ΑΕΠ, είναι στο «ραντάρ» των αγορών με το μεγάλο στόχο να είναι η αναβάθμιση του αξιόχρεου και άρα οι όποιες κινήσεις δανεισμού θα πρέπει να γίνονται με πολύ προσοχή.

Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται νέος συμπληρωματικός προϋπολογισμός, καθώς η «έκρηξη» των τιμών σε ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο διογκώνει τον δημοσιονομικό λογαριασμό για την αναχαίτιση των επιπτώσεων στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Δεν είναι σαφές ακόμα εάν θα κατατεθεί τον Σεπτέμβριο ή νωρίτερα. Για το δεύτερο εξάμηνο του έτους είχαν προϋπολογιστεί 1,1 δισ. ευρώ δαπάνες για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, ενώ ήδη τον Αύγουστο δόθηκαν κοντά στα 200 εκατ. ευρώ.

Όπως διαφαίνεται και σύµφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις τα πρόσθετα μέτρα στήριξης θα κυμαίνονται περί τα 2,5-3 δισ. ευρώ. Οι τελικές αποφάσεις, που θα ανακοινωθούν επισήμως στις πρωθυπουργικές εξαγγελίες στη ∆ιεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), θα εξαρτηθούν όµως και από την εκτίµηση των κινδύνων, που προέρχονται µεν κυρίως από το διεθνές περιβάλλον (αντίκτυπος του πολέµου στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, καλπασμός του πληθωρισµού) αλλά απειλούν και την πορεία της ελληνικής οικονοµίας.

Στο τραπέζι πέφτουν Fuel Pass 3 για τα καύσιμα (µετά τον Σεπτέµβριο που θα λήξει το τρέχον πρόγραµµα), Power Pass 2 για το ρεύμα, επιταγή ακρίβειας και ενισχυμένο επίδομα θέρμανσης. Ακόμα μελετάται η αύξηση και διεύρυνση των δικαιούχων του επιδόµατος θέρµανσης από τον Οκτώβριο και µετά, που αρχίζει η διάθεση πετρελαίου µε µειωµένη τιµή. Χωρίς την αυξηµένη επιδότηση, το πετρέλαιο θέρµανσης φέτος θα κοστίσει 65% ακριβότερααπό πέρυσι, ενώ το φυσικό αέριο έως και 120% ακριβότερα.

Η ενισχυµένη επιδότηση στεγαστικού πρώτης κατοικίας επίσης στριφογυρίζει στις σκέψεις του οικονομικού επιτελείου. Εξετάζεται αύξηση της επιδότησης, από τα ισχύοντα 70-210 ευρώ τον µήνα, ενδεχοµένως σε 100-250 ευρώ, προκειµένου να αντισταθμιστούν οι επιβαρύνσεις λόγω της αύξησης των δόσεων και των τραπεζικών επιτοκίων.

Παράλληλα, δεν αποκλείεται να υπάρξει και μία βραχυχρόνια παρέμβαση στον ΦΠΑ στα τρόφιμα, καθότι τα έσοδα από τον τουρισμό αναμένεται να ξεπεράσουν τα αντίστοιχα του 2019, κάτι το οποίο αναμένεται να αυξήσει το διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο. Τα εν λόγω μέτρα θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, το οποίο αντλεί κονδύλια από διάφορες πηγές, όπως τα υπερκέρδη των εταιρειών που θα φορολογηθούν με 90% βάσει των προτάσεων της ΡΑΕ, ώστε να τα αποδώσουν ως ενισχύσεις στους καταναλωτές, με προτεραιότητα τους πιο ευάλωτους.

Υπάρχουν ακόμα σενάρια για μία εφάπαξ στήριξη σε συνταξιούχους σαν αντιστάθμισμα στις αξιώσεις για αναδροµικά, καθώς η νέα απόφαση του ΣτΕ δεν προβλέπει πλήρη ικανοποίηση των αιτημάτων όσων δεν προσέφυγαν, κάτι που θα κόστιζε ενδεχοµένως και πάνω κοντά στα 2 δισ. ευρώ. Στην κυβέρνηση αν και θα ήθελαν να δώσουν σε όλους αυτά που δικαιούνται, έστω και σε δόσεις, είναι πολύ προσεκτικοί καθώς τα δημοσιονομικά μεγέθη, και ενώ επίκειται ενεργειακή καταιγίδα, βάζουν φρένο σε πρόσθετες δαπάνες.

Ταυτόχρονα, εξετάζεται το πώς μέσα από μηχανισμούς διακοψιμότητας θα στηριχθεί η βιομηχανία σε περιπτώσεις που θα πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στην κατανάλωση ενέργειας αλλά και βέβαια πώς θα συνεχιστούν τα όποια «αναχώματα» στα κόστη παραγωγής στον πρωτογενή τομέα.

Τα πάντα, δηλαδή το ύψος των παρεμβάσεων, ο χρονικός ορίζοντας εφαρμογής τους και η εμβέλεια των δικαιούχων, θα κριθούν αφού μπει στη ζυγαριά το δημοσιονομικό κόστος την ώρα που ο βαρύς ενεργειακός χειμώνας που έρχεται απαιτεί να διατηρηθούν... γενναία ταμειακά αποθέματα (αυτή τη στιγμή διαμορφώνονται στα 40 δισ. ευρώ) για να βγάλει η χώρα τον χειμώνα.