Στο φως τα μυστικά... της Μολυβωτής

Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα επιφανειακά ευρήματα που εντόπισε η Ανασκαφική ομάδα στην έρευνα που γίνεται στη χερσόνησο της Μολυβωτής τα τελευταία χρόνια, και τα οποία παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας «Επιφανειακές έρευνες στη Αιγιακή Θράκη την Ψηφιακή εποχή» υπό την αιγίδα του ερευνητικού προγράμματος Αρχαιολογικές και Γεωφυσικές Έρευνες στην Περαία της Σαμοθράκης.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των ερευνών στην Αίνο, τη Σαμοθράκη, τη Μαρώνεια, τη Μολυβωτή και τα Άβδηρα, με την παρουσίαση για την Μολυβωτή να πραγματοποιεί ο επικεφαλής από την πλευρά του πανεπιστημίου του Princeton κ. Nathan Arrington, όπως επισημαίνεται στον paratiritis-news.gr. Αφού αναφέρθηκε περιληπτικά στην ιστορία της δραστηριότητας στην περιοχή της Μολυβωτής, τόνισε πως η έρευνα δεν επικεντρώνεται μόνο στην ανασκαφή μιας πόλης σε μία περίοδο, αλλά διερευνά διαχρονικά και την σχέση μεταξύ της συγκεκριμένης εγκατάστασης, και του τοπίου στην ευρύτερη περιοχή. Η επιφανειακή έρευνα αποτελεί μέρος του προγράμματος από την αρχή, σημείωσε, και είναι ιδιαίτερα παραγωγικό να τρέχει παράλληλα με την ανασκαφή, μιας και κάθε μέθοδος αναδεικνύει ένα διαφορετικό εύρος ανάλυσης.

Η έρευνα στην πρώτη περίοδο ξεκίνησε από την περιοχή της πόλης και σταδιακά επεκτάθηκε στη «χώρα» της πόλης, σε μια απόσταση 5 χιλιομέτρων από τους τοίχους της πόλης, που επεκτάθηκε στα 12 χιλιόμετρα το 2022. Για αυτό και παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα στην ευρύτερη περιοχή της πόλης, επικεντρώνοντας σε δύο μεταβατικές περιόδους, από την Αρχαϊκή στην Κλασική, και από την Βυζαντινή στην Οθωμανική.

Τα ευρήματα από την Αρχαϊκή περίοδο που έχουν βρεθεί στην περιοχή είναι λίγα, με τα παλαιότερα να χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. Πρόκειται κυρίως για ευρήματα κεραμικής και αμφορέων. Φαίνεται πως ο οικισμός αυτή την περίοδο στη χερσόνησο ήταν μικρός, αλλά με πολλές διασυνδέσεις. Η διαφορά όμως με την Κλασική –Ελληνιστική εποχή, είναι πολύ μεγάλη, γιατί η πόλη μεγαλώνει με αποτέλεσμα να έχουμε μια έκρηξη υλικών στη Χώρα, με εμφάνιση αμφορέων, κεραμικών και άλλων ευρημάτων.

Η διευρυμένη έρευνα του 2022, τους επέτρεψε να εντοπίσουν τα όρια της δραστηριότητάς αυτής, με σημαντική πτώση ευρημάτων στα 12 χιλιόμετρα από τα τείχη της πόλης. Η δραστηριότητα μπορεί να αποδοθεί στην ταφική δραστηριότητα, αλλά και στη χρήση δρόμων, ενώ μαγνήτης για την δραστηριότητα ήταν και το ιερό που βρέθηκε πέντε χιλιόμετρα μακριά από την πόλη, που ανάγεται είτε στην Αρχαϊκή Περίοδο, είτε στον 4ο Αιώνα π.Χ. το πιθανότερο σύμφωνα με τα ευρήματα. Στα 7 χιλιόμετρα υπήρξε ακόμα μια συγκέντρωση ευρημάτων, μεταξύ των οποίων και νομίσματα, που δείχνει πως υπήρχε εγκατάσταση όπου αναπτυσσόταν εμπορική δραστηριότητα, ενώ γενικά τα ευρήματα δείχνουν εντατική καλλιέργεια στην περιοχή.

Όσο για την δεύτερη περίοδο, ο μεταδιδακτορικός ερευνητής κ. Γεώργιος Μακρής τόνισε πως η περιοχή της Θράκης παρέμεινε σχεδόν όλη τη χιλιετία ύπαρξης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης, με την κατάκτηση της περιοχής από τους Οθωμανούς να έρχεται στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Πέρα από τους Οθωμανούς κατακτητές μέρος του ελληνικού πληθυσμού παρέμεινε στην περιοχή και με δεδομένη την έλλειψη Βυζαντινών ή Οθωμανικών μνημείων στην περιοχή, η κεραμική ρίχνει φως στην καθημερινότητα των μη προνομιούχων κατοίκων της περιοχής, που δεν έχουν αφήσει άλλα ιστορικά αρχεία.

Τα ευρήματα δείχνουν επαφή τόσο με άλλα σημεία δραστηριότητας στην ενδοχώρα, όσο και με το Αιγαίο, καθώς και με μεγαλύτερα αστικά κέντρα στην Κωνσταντινούπολη και την Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν τρία σημεία που επικεντρώνεται η δραστηριότητα, στα οποία μάλιστα εντοπίστηκαν ευρήματα και από προηγούμενες περιόδους, δείχνοντας συνέχεια στο χρόνο. Τα συμπεράσματα της έρευνας Κλείνοντας ο κ. Arrington τόνισε πως η έρευνα δείχνει σημαντική αλλαγή από την Αρχαϊκή στην Κλασική εποχή, την συμβιωτική σχέση μεταξύ της πόλης στη χερσόνησο της Μολυβωτής με τη Χώρα της, με την χρήση του περιβάλλοντος χώρου να εντείνεται όσο μεγαλώνει η πόλη, με σημαντική αύξηση διαφόρων δραστηριοτήτων, κάτι που όμως δεν σημαίνει ομοιομορφία από την μετάβαση από την πόλη στο ύπαιθρο.

Στην Βυζαντινή περίοδο, η εγκατάσταση των κατοίκων απομακρύνεται από την θάλασσα, διατηρώντας συνδέσεις με το Βόρειο και Νότιο Αιγαίο, με επίπεδο κεραμικών που εκπλήσσει για αγροτικές περιοχές. Αυτή η διαπίστωση ταιριάζει με το γενικότερο πλαίσιο εγκατάστασης σε όλα τα Νότια Βαλκάνια, με την ατμόσφαιρα αβεβαιότητας και τις συνεχείς εισβολές να οδηγούν πολλούς θαλάσσιους οικισμούς να κινούνται σε πιο ασφαλή σημεία στην ενδοχώρα, χωρίς όμως να απομακρύνονται από τη θάλασσα. Σε αντίθεση με το πέρασμα από την Αρχαϊκή στην Κλασική, δεν εντόπισαν σημαντικές διαφορές μεταξύ της Βυζαντινής και Οθωμανικής. Ένα εύρημα πάντως που ανέφερε ο κ. Arrington είναι ότι η δραστηριότητα αρχίζει να επικεντρώνεται γύρω από τους σημερινούς οικισμούς, (Παγούρια, Μικρό και Μεγάλο Κρανοβούνι, Παραδημή) ενώ η ύπαιθρος διατήρησε το ρόλο της ως προμηθευτής των αστικών κέντρων της περιοχής.

Πηγή: www.paratiritis-news.gr