Η χώρα μας φιγουράρει στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης με μόλις το 62,5% των γιατρών και νοσηλευτών να έχει λάβει μία δόση εμβολίου (54,3% έχει εμβολιαστεί με δύο δόσεις) όταν το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό αγγίζει το 77%. Τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών στο υγειονομικό προσωπικό, προβληματίζουν την πολιτεία. Σχετικοί προβληματισμοί άλλωστε για τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία υπάρχουν παγκοσμίως, καθώς οι «χαμηλές πτήσεις» σε αυτή την κατηγορία των πολιτών δεν είναι αποκλειστικό ελληνικό φαινόμενο. Δεν είναι λίγοι μάλιστα, εκείνοι που ζητούν να ανοίξει η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού για τους γιατρούς και τους νοσηλευτές (και ίσως και για άλλες επαγγελματικές ομάδες) και άλλοι αναφερόμενοι σε γιατρούς θέτουν ζήτημα δεοντολογίας απέναντι στον «Όρκο του Ιπποκράτη» που έδωσαν.
Τα ποσοστά
Οι εμβολιασμοί στους γιατρούς, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας, στα δημόσια νοσοκομεία ανέρχονται στο 85%, ενώ στους νοσηλευτές και το λοιπό προσωπικό κυμαίνεται μεταξύ 55%-60%, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος. Σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχουν δημόσια νοσοκομεία στα οποία το 35%-40% των υγειονομικών παραμένει ανεμβολίαστο. Στις ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά θεραπευτήρια τα αντίστοιχα ποσοστά είναι αυξημένα -υπάρχουν περιπτώσεις μάλιστα όπου ο εμβολιασμός των υγειονομικών ξεπερνά το 97%, ενώ οι συνδικαλιστές στον χώρο της ιδιωτικής υγείας έχουν καταγγείλει «πιέσεις από τους κλινικάρχες».
Σε πρόσφατη συνέντευξη ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στο τραπέζι το ζήτημα του υποχρεωτικού εμβολιασμού των υγειονομικών. «Στην παρούσα φάση δεν θέλω να δημιουργήσω εστίες έντασης μέσα στα νοσοκομεία αλλά πρέπει να σας πω ότι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να το ξαναδούμε το θέμα από διαφορετική οπτική γωνία» είπε ο πρωθυπουργός μιλώντας στο Star. Στο ερώτημα για το αν υπάρχει στο τραπέζι η πιθανότητα να κάνει υποχρεωτικό τον εμβολιασμό, όπως έγινε στην Ιταλία, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε: «Θα πρέπει να το συζητήσουμε πολύ σοβαρά και κατά την άποψη μου σε ουδέτερο χρόνο, όταν δεν θα έχουμε τόση πίεση στο σύστημα υγείας, πρέπει να καταστήσουμε απόλυτα σαφές ότι δεν μπορείς να είσαι υγειονομικός, να έχεις την ιερή αποστολή να φροντίζεις συμπολίτες μας οι οποίοι είναι άρρωστοι και εσύ ο ίδιος να μην προστατεύεσαι».
ΣΥΡΙΖΑ
Υπέρ της έναρξης του διαλόγου περί υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού για κάποιες κατηγορίες εργαζομένων ή επαγγελματιών δηλώνει στη «ΜτΚ» ο αρμόδιος τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός. «Παρά τις συνωμοσιολογικές ή ακόμα και επιστημονικοφανείς αμφισβητήσεις της αξίας των εμβολιασμών, το εγχείρημα του μαζικού εμβολιασμού προχωρά, η πλειοψηφία των πολιτών σε όλο τον κόσμο αντιλαμβάνεται ότι αυτή είναι η κρίσιμη παρέμβαση πρωτογενούς πρόληψης και προστασίας της Δημόσιας Υγείας από τον SARS-CoV-2, και ότι το στοίχημα είναι η έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση στα νέα εμβόλια. Πέρα όμως από τα σοβαρά προβλήματα μειωμένης διαθεσιμότητας εμβολίων, κυρίως λόγω της προστασίας της ‘πατέντας’ και των κερδών των κατασκευαστριών εταιρειών, παρατηρείται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης το φαινόμενο της απροθυμίας μερίδας της κοινωνίας να εμβολιαστεί. Αυτό αφορά δυστυχώς και ένα σημαντικό τμήμα επαγγελματιών υγείας. Στην Ελλάδα μόνο το 62,5% των υγειονομικών έχουν εμβολιαστεί και είναι εύλογος ο προβληματισμός για το πώς πρέπει η πολιτεία να αντιμετωπίσει αυτή την πραγματικότητα» λέει ο κ. Ξανθός. Και συμπληρώνει: «Η ιδέα της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, για κάποιες τουλάχιστον κατηγορίες εργαζομένων ή επαγγελματιών που έχουν κρίσιμους ρόλους στη φροντίδα ασθενών ή ευπαθών ομάδων, έχει τεθεί ανοικτά στο δημόσιο λόγο. Η συζήτηση αυτή, παρότι εμπεριέχει τον κίνδυνο υποχώρησης εργασιακών δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών, πρέπει να γίνει και στη χώρα μας. Προφανώς υπάρχει έλλειμμα έγκυρης ενημέρωσης και πειθούς με ευθύνη της κυβέρνησης, ακόμα και για τους υγειονομικούς, και σίγουρα δεν έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια άρσης επιφυλάξεων και συναίνεσης των πολιτών. Αν όμως η Δημόσια Υγεία είναι το μείζον αγαθό που οφείλουμε συλλογικά να διαφυλάξουμε και, κυρίως, στο βαθμό που ο εμβολιασμός τεκμηριώνεται ότι μειώνει σημαντικά τη μεταδοτικότητα του ιού, η θέσπιση ασφαλιστικών δικλείδων για την καθολική εμβολιαστική κάλυψη των υγειονομικών είναι εύλογη και αναλογική του εκτιμώμενου κινδύνου. Πάντα με σεβασμό στους κανόνες Δικαίου και στις σύγχρονες βιοηθικές προσεγγίσεις. Αλλά με προτεραιότητα στην προστασία της ανθρώπινης ζωής» καταλήγει ο πρώην υπουργός Υγείας.
ΚΙΝΑΛ
Από την πλευρά του, το ΚΙΝΑΛ δια στόματος της προέδρου του, Φώφης Γεννηματά ζητά να ανοίξει ο διάλογος σήμερα και όχι το Σεπτέμβριο, «καθώς θα είναι πάρα πολύ αργά» όπως εκτίμησε η ίδια. «Δύο πράγματα πρέπει να γίνουν άμεσα. Το πρώτο είναι καμπάνια ενημέρωσης στους υγειονομικούς, τώρα χωρίς άλλη καθυστέρηση. Και το δεύτερο που προτείνω είναι όσοι αρνούνται να εμβολιστούν να μην είναι στην πρώτη γραμμή. Και συζήτηση άμεσα με τους συνταγματολόγους για να δούμε αν μπορεί να είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τους υγειονομικούς και μόνο. Όχι το Σεπτέμβριο, όχι κατόπιν εορτής», τόνισε η κ. Γεννηματά σε συνέντευξή της στην ΕΡΤ.
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο βουλευτής του κόμματος και τομεάρχης Υγείας του ΚΙΝΑΛ, Ανδρέας Πουλάς αναφέρει: «Συμφωνώ απόλυτα με την δήλωση της προέδρου. Το ζήτημα βέβαια δεν είναι απλό. Πρώτα πρέπει να ενημερώσουμε και να πείσουμε τους υγειονομικούς μέσα από συγκεκριμένη καμπάνια, και στη συνέχεια να επιβάλλουμε μέτρα αν δεν πειστούν. Θεωρώ ότι δεν έχει γίνει η σωστή ενημέρωση στο προσωπικό» λέει ο κ. Πουλάς.
Ελληνική Λύση
Σε ανακοίνωσή της στις 18/11/2020 η «Ελληνική Λύση» τόνιζε πως «ο υποχρεωτικός εμβολιασμός συνιστά παραβίαση της ‘αρχής της συναίνεσης’, ως αυτή θεμελιώνεται στις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1, 5 και 7 παρ. 2 του Συντάγματος και παραβιάζει το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ατόμου να αποφασίζει για το σώμα του». Σύμφωνα με τον Αθανάσιο Ελευθεράκη, υπεύθυνο τομεάρχη Υγείας του κόμματος «το Κράτος οφείλει να προστατέψει με κάθε διαθέσιμο μέσο τους Πολίτες του, π.χ. εμβόλια, διαθέσιμες θεραπείες, έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων, διάθεση μέτρων ατομικής προστασίας κ.λπ. αλλά πάντα με την ελεύθερη βούληση του καθενός για τον εαυτό του. Ειδικά για την συγκεκριμένη λοίμωξη για την οποία οι αρμόδιοι ειδικοί ενημερώνουν ότι ο εμβολιασμένος προστατεύει μόνο τον εαυτό του ενώ συνεχίζει να είναι ασυμτωματικός φορέας και να μεταδίδει την νόσο, εξού και η συνέχιση των μέτρων (μάσκα, αποστάσεις κ.λπ.) και μετά τον εμβολιασμό. Δεν πιστεύουμε ότι οι υγειονομικοί πρέπει να αποτελέσουν εξαίρεση καθώς αυτοί σαν ειδικοί και περισσότερο εκπαιδευμένοι (ίσως και οι μοναδικοί) ξέρουν καλύτερα να χρησιμοποιούν τα μέτρα ατομικής προστασίας και να αποτρέπουν την διασπορά λοιμώξεων. Αυτό είναι μια καθημερινότητα για το υγειονομικό προσωπικό που εφαρμόζει τέτοια μέτρα και πρακτικές πάντοτε και τα διδάσκεται από την πρώτη μέρα της εκπαίδευσης του. Επίσης έχουν αυξημένη ικανότητα να κρίνουν αν το χρειάζονται όπως συμβαίνει και με αλλά εμβόλια (π.χ. της ηπατίτιδας Β, της εποχιακής γρίπης κ.λπ.)» λέει ο κ. Ελευθεράκης. Και συνεχίζει ο τομεάρχης Υγείας της Ελληνικής Λύσης «ειδικότερα για τους γιατρούς που κρατούν μια επιφυλακτική στάση ή ακόμη είναι και αντίθετοι αυτό θα έπρεπε να είναι απολύτως σεβαστό. Αυτοί έφτασαν σε αυτό το συμπέρασμα ερευνώντας και προσεγγίζοντας με επιστημονικό τρόπο την εν λόγω λοίμωξη και τον προτεινόμενο εμβολιασμό και όχι ακούγοντας τον οποιονδήποτε ή διάφορες αμφιβόλου εγκυρότητας πηγές (ιστοσελίδες κ.λπ.) που θα μπορούσε κανείς να καταλογίσει σε έναν μη ειδικό. Αν δεν τους αναγνωρίζουμε αυτό το δικαίωμα οδηγούμαστε σε παραδοξολογία, να τους θεωρούμε ικανούς για χρόνια να κρίνουν την υγεία και να αποφασίζουν για τις θεραπείες των ασθενών τους αλλά να μην έχουν αυτήν ικανότητα και δυνατότητα για τον εαυτό τους! Εκτός από μη λογικό είναι και εξόχως προσβλητικό. Τέλος, για να προσδώσουμε και αυτήν την διάσταση σκεφτείτε πόση ψυχολογική φόρτιση μπορεί να επιφέρει μια τέτοια υποχρεωτική ιατροφαρμακευτική πράξη σε ένα άτομο όταν αυτό για τους οποιοσδήποτε λόγους έχει καταλήξει να μην την αποδέχεται. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και ως βασανιστήριο” καταλήγει ο κ. Ελευθεράκης.
ΚΚΕ
Ο υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας της ΚΕ του ΚΚΕ, Γιώργος Νάνος σχολιάζει από την πλευρά του, «το ΚΚΕ από θέση αρχής ήταν και είναι υπέρ της καθολικής και δωρεάν αξιοποίησης όλων των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας για την προστασία της υγείας και της ζωής του λαού. Τα εμβόλια αποτελούν μία τεράστια κατάκτηση της επιστήμης ήδη από τον προηγούμενο αιώνα. Έχουν συμβάλλει αποφασιστικά στην πρόληψη και την εκρίζωση λοιμωδών νόσων που ήταν θανατηφόρες ή προκαλούσαν βαριές αναπηρίες. Υπό αυτή την έννοια, ο μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού που θα εξασφαλίζει ικανό επίπεδο ανοσίας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μάχη ενάντια στη νόσο COVID-19. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο καθολικός εμβολιασμός μπορεί να «υποκαταστήσει» τις τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές του εμπορευματοποιημένου δημόσιου συστήματος υγείας. Ως ΚΚΕ όχι μόνο προβάλλουμε, αλλά διεκδικούμε τον έγκαιρο και μαζικό εμβολιασμό, με την εξασφάλιση όλων των διαθέσιμων ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων, ανεξάρτητα του κράτους παραγωγής τους. Διεκδικούμε την πλήρη στελέχωση και εξοπλισμό των δημόσιων μονάδων υγείας και την επίταξη -χωρίς πληρωμή των επιχειρηματιών- των υποδομών του ιδιωτικού τομέα. Αυτός ο αγώνας είναι υποχρεωτικός και όχι προαιρετικός. Διλήμματα που αποπροσανατολίζουν και θέτουν σε αμφισβήτηση τις λαϊκές ανάγκες είναι απορριπτέα» καταλήγει ο κ. Νάνος.
ΜέΡΑ25
«Άκαιρη» και «άκυρη» και μάλιστα για δυο λόγους χαρακτηρίζει τη συζήτηση περί υποχρεωτικού εμβολιασμού οποιασδήποτε ομάδας πληθυσμού ο συντονιστής τομέα Υγείας του «ΜέΡΑ 25», Κωνσταντίνος Σπίγγος. «Πρώτον, γιατί έρχεται να μεταθέσει επικοινωνιακά και μάλιστα άγαρμπα τις ευθύνες της κυβέρνησης για όλα όσα δεν έχει κάνει: συμμετρική πολιτική υγείας, που θα περιλαμβάνει την ενίσχυση με μόνιμο προσωπικό της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης, τη μαζική ιχνηλάτηση μέσω μεθοδικού διαγνωστικού ελέγχου, την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και την εφαρμογή ενημερωμένων και ορθολογικών πρωτοκόλλων αποστασιοποίησης και ατομικής προστασίας σε όλους τους χώρους μέσων μαζικής μεταφοράς και εργασίας και ιδιαίτερα στην υγεία και στον τουρισμό. Δεύτερο, γιατί αποδεδειγμένα οι εργαζόμενοι και ειδικά στο χώρο της υγείας τηρούν όλες τις πρακτικές και τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης της πανδημίας στο βαθμό που είναι ενημερωμένοι με εγκυρότητα και σοβαρότητα για αυτά. Αντίθετα, απολύτως απάνθρωπη και ειρωνικά τραγική επιλογή θα είναι, η κυβέρνηση, στο βωμό βραχύπνοων οικονομικών επιδιώξεων, να εξαντλήσει την αυστηρότητά της στον υποχρεωτικό εμβολιασμό, παρά στα μέτρα που εκτρωματικά έχει λάβει ή έχει προσπεράσει μέχρι σήμερα» σχολιάζει μεταξύ άλλων ο κ. Σπίγγος.
Τι λένε γιατροί και νοσηλευτές
Εκπρόσωποι νοσηλευτών και γιατρών πάντως, μιλώντας στη «ΜτΚ» εκφράζουν την άποψη πως είναι αδιανόητο κάποιος να εργάζεται στον χώρο της υγείας και να μην δέχεται να εμβολιαστεί.
«Κανείς δεν πρέπει να θέτει την προσωπική του ασφάλεια και την ασφάλεια των γύρω του σε κίνδυνο χωρίς ουσιαστική ιατρική τεκμηρίωση. Άλλωστε, είμαστε όλοι εμείς, που μπορούμε εμβολιαζόμενοι να δημιουργήσουμε το απαραίτητο τείχος προστασίας, το οποίο θα προφυλάξει και εκείνους για τους οποίους τα προσφερόμενα σκευάσματα έχουν ενδεχομένως τεκμηριωμένες αντενδείξεις. Ο εμβολιασμός, τουλάχιστον για τους υγειονομικούς πρώτης γραμμής, αλλά και γενικότερα για όσους έρχονται σε επαφή με ευάλωτο πληθυσμό, θα πρέπει να καταστεί υποχρεωτικός. Δεν νοείται να συνεχίσουμε να θρηνούμε θύματα λόγω ιδεοληψίας» αναφέρει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Τουχτίδης.
«Πρέπει να εμβολιαστούμε για να δώσουμε το παράδειγμα, για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, για να προστατεύσουμε τους συναδέλφους και τους ασθενείς μας. Αυτό είναι αυτονόητο καθήκον» υποστηρίζει ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.
«Ένας γιατρός που δεν εμβολιάζεται πάει εντελώς κόντρα στον Όρκο του Ιπποκράτη που έδωσε. Το ιπποκρατικό αξίωμα ‘ὠφελέειν ἢ μη βλάπτειν’ ρητά περιλαμβάνει ‘να οφελείς και να μην βλάπτεις’. Για τη διαφύλαξη της υγείας των ασθενών που είναι το πρωτεύον για τον γιατρό, και όχι της δικής του υγείας, πρέπει οι υγειονομικοί να εμβολιαστούν υποχρεωτικά» λέει ο αντιδήμαρχος Θεσσαλονίκης και αντιπρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Χάρης Αηδονόπουλος.
«Είναι συκοφαντικό για το υγειονομικό προσωπικό το ποσοστό 62% που δηλώνεται ότι έχει εμβολιασθεί. Πράγματι, στις λίστες των νοσοκομείων αυτό είναι το ποσοστό που εμφανίζεται. Είναι όμως το αρχικό ποσοστό. Ακόμη περί του 10% των υγειονομικών των νοσοκομείων έχουν νοσήσει από κορονοϊό και με βάσει τις οδηγίες του υπουργείου Υγείας παρακολουθούν τα αντισώματα και δεν εμβολιάζονται. Επίσης περί του 10% των υγειονομικών των νοσοκομείων είτε βρίσκεται στις λίστες αναμονής των νοσοκομείων για εμβολιασμό, είτε έχουν εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και έχουν ήδη εμβολιασθεί ή έκλεισαν ραντεβού και περιμένουν, είτε ανήκουν σε ομάδες που με ιατρικές οδηγίες δεν εμβολιάζονται» αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος. Και συνεχίζει: «Φυσικά, και ο τελευταίος υγειονομικός πρέπει να εμβολιασθεί. Είναι χρέος και καθήκον να το πράξει. Προστατεύει τον εαυτό του και τους ασθενείς. Ζητάμε μια δεύτερη ευκαιρία για εμβολιασμό κατά προτεραιότητα. Πρέπει να πείσουμε και να μην εξαναγκάσουμε τους συναδέλφους που αρνούνται. Είμαστε βέβαιοι για τη καθολική συμμετοχή» καταλήγει ο κ. Γιαννάκος.
«Σε πολλά νοσοκομεία ο εμβολιασμός του προσωπικού έχει ανέλθει στο 91%. Άποψή μου είναι πως κάθε γιατρός είναι υποχρεωμένος να εμβολιαστεί γιατί πρέπει να σέβεται τον ασθενή και τον εαυτό του. Όλοι οι γιατροί πρέπει να εμβολιαστούν, δεν τίθεται ζήτημα συζήτησης πλέον. Είμαστε υποχρεωμένοι, το οφείλουμε στους ασθενείς και τους εαυτούς μας» αναφέρει στη «ΜτΚ» η πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας και Πειραιά, Ματίνα Παγώνη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Μαΐου 2021