Ως γενιά που δεν ζήσαμε μεγάλο πόλεμο, είναι φυσιολογικό που αδυνατούμε να αντιληφθούμε τι σημαίνει η φράση: «σβήστηκε από τον χάρτη».
Δεν χρειάστηκε, όμως, πόλεμος για να μάθουμε. Ήταν αρκετή η μανία της φύσης για να μας περιγράψει με τον δραματικότερο τρόπο τη φράση.
Δεν είναι μόνο οι απώλειες δεκάδων χιλιάδων ψυχών. Γονείς που έχασαν τα παιδιά τους, παιδιά που έμειναν πεντάρφανα, οικογένειες που εξαφανίστηκαν κάτω από τα ερείπια.
Δεν είναι καν οι πολλαπλάσιοι βαριά τραυματίες που υποχρεούνται να συνεχίσουν τη ζωή τους σακατεμένοι και ανήμποροι.
Ούτε ακόμη είναι εκείνοι που κατάφεραν να επιζήσουν μέσα από την φρίκη της καταστροφής και του θανάτου, που σκάλιζαν τα συντρίμμια με τα χέρια μήπως και φτάσουν στους δικούς τους που θάφτηκαν ζωντανοί, κουβαλώντας μέσα τους τις εικόνες της κόλασης που θα τους σημαδεύουν ανεξίτηλα για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Είναι όλα αυτά, και μαζί η εξαφάνιση όλων όσα δημιούργησε η ανθρώπινη παρουσία στην πληττόμενη περιοχή δεκαετίες τώρα, για να μην πω αιώνες.
Οι δρόμοι, τα δίκτυα, τα σπίτια, οι πολυκατοικίες, τα δημόσια κτίρια, τα εργοστάσια, οι βιοτεχνίες. Τα πάντα.
Θα μου πείτε, τι αξία έχουν αυτά μπροστά στην ανθρώπινη ζωή;
Έχετε δίκιο, αλλά όπως λέει και μια τουρκική παροιμία που έφεραν μαζί τους οι Πόντιοι πρόσφυγες πρόγονοί μου: «Αλί, αλίμονο σε αυτόν που πάει».
Αυτός όμως έφυγε και δεν γυρίζει πίσω. Όσοι έμειναν ζωντανοί όμως, πρέπει να επιβιώσουν.
Αυτή είναι η μοίρα των ανθρώπων. Των ζωντανών.
Όσες ανυπόφορες μνήμες και αν κρατούν μέσα τους. Όσο και αν καταστράφηκαν όλα τα υλικά που δημιούργησαν αυτοί και οι προηγούμενες γενιές, δουλεύοντας σκληρά στον τόπο τους.
Προσπαθώ να μπω στην θέση των επιζώντων. Ταυτίζομαι με γονείς που έχασαν τα παιδιά τους, με άλλους που είδαν τα υπάρχοντά τους να διαλύονται μονομιάς, τις δουλειές τους να χάνονται, τους φίλους, τους γείτονες… Με ανθρώπους που ζούσαν μια νορμάλ, ρουτινιάρικη ζωή και που μέσα σε ελάχιστα λεπτά είδαν την ζωή τους να χάνεται και τον τόπο τους να σβήνεται από τον χάρτη.
Αδυνατώ να συλλάβω το μέγεθος και την έκταση της ανθρωπιστικής κρίσης και των καταστροφών.
Διώχνω βίαια τις σκέψεις. Ξαναέρχονται.
Δε βρίσκω άλλη λύση από το να πάρουν ό,τι τους απέμεινε και να αλλάξουν τόπο. Να προσπαθήσουν να ξεκινήσουν μία νέα ζωή. Αλλιώς θα είναι καταδικασμένοι να περιτριγυρίζουν το χορό του θανάτου και του όλεθρου.
Δεν μπορώ να μπω στην θέση τους. Δεν χωρά ο ανθρώπινος νους αυτά που ζούμε. Και ο δικός τους νους δεν τα χωρούσε, αλλά τώρα πρέπει να πορευτούν με αυτά.
Σκληρό πλάσμα ο άνθρωπος. Πολύ σκληρό. Εφοδιασμένο με ένα ανίκητο ένστικτο αυτοσυντήρησης, που του προσφέρει αστείρευτες δυνάμεις επιβίωσης.
Συμπάσχουμε. Όχι μόνο νοητικά, αλλά και υλικά όσο μπορεί καθένας. Το καθήκον αλληλεγγύης προς αυτούς που τα έχασαν όλα, αλλά οφείλουν, εξαιτίας της ανθρώπινης φύσης τους, να επιστρέψουν στην ζωή, είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε ως άνθρωποι…
Για τη Δύση -πόσο μάλλον για εμάς τους γείτονές του που έχουμε μπλέξει για τα καλά μαζί του- ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ακριβώς ο τύπος του ηγέτη μίας μεγάλης και υπολογίσιμης σε κάθε επίπεδο δύναμης, που «μισεί». Είναι το απρόβλεπτο και ιδιόρρυθμο του χαρακτήρα του σε συνδυασμό με το πόσο λαοπλάνος μπορεί να γίνει, αλλά και οι ανατολίτικες συνήθειες στη διπλωματία και την πολιτική εν γένει, που «μπλοκάρουν» τους... συμβατικούς ισχυρούς.
Αυτά τα ίδια χαρακτηριστικά, όμως, τον έχουν κάνει «είδωλο» για κάποιους άλλους ηγέτες, που και δημοκράτες δεν τους λες. Όμως, η όποια απέχθεια, ο όποιος θαυμασμός ή η όποια ζήλεια για τον «Σουλτάνο», την περασμένη Δευτέρα έλαβε τέλος. Γιατί κανείς μα κανείς πολιτικός στον πλανήτη δε θα ήθελε ποτέ να βρίσκεται στη θέση του Ερντογάν. Και μάλιστα εν μέσω προεκλογικής περιόδου...
Την ώρα, λοιπόν, που άνθρωποι από κάθε γωνιά του κόσμου ψάχνουν ασταμάτητα στα συντρίμμια προσευχόμενοι ο καθένας στο δικό του Θεό να ακούσουν μία αδύναμη φωνή, έναν ήχο που να μαρτυρά ίχνος ζωής στα χαλάσματα, ο Ερντογάν ασχολείται μοιραία και με το θέμα των εκλογών που πλησιάζουν.
Σε τρεις μήνες περίπου εκατομμύρια Τούρκοι είναι προγραμματισμένο να πάνε στις κάλπες προκειμένου να εκλέξουν τον επόμενο Πρόεδρό τους και αυτή τη στιγμή κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ούτε εάν όντως θα γίνουν οι εκλογές στις 14 Μαΐου, ούτε προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα.
Οι εικόνες από τη «θερμή» υποδοχή του «Σουλτάνου» στις πληγείσες περιοχές με το οργισμένο από την ανεπίτρεπτη ολιγωρία των αρχών πλήθος να τον γιουχάρει σε βαθμό που δεν κατάφερε να κρύψει (κατά την προσφιλή του τακτική), δείχνουν πως στις κάλπες της άνοιξης έρχεται... μαύρο, όμως το πράγμα δεν είναι τόσο απλό.
Με δεδομένο πως οι αντίπαλοι του Ερντογάν ακόμα δεν έχουν καταλήξει σε κοινό υποψήφιο, άρα μία υποψηφιότητα ικανή να τον ρίξει από το θρόνο του, πολλοί είναι οι σύμβουλοι του Τούρκου Προέδρου που επιμένουν πως οι εκλογές πρέπει να γίνουν κανονικά. Και για να επανέλθει (έστω και κατ’ επίφαση) η κανονικότητα στη χώρα, αλλά κυρίως για ιδιοτελείς σκοπούς, δηλαδή να μη δοθεί χρόνος στους αντιπάλους του να κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις και να τον «χτυπήσουν» στα ίσα.
Ο Ερντογάν επιμένει πως κανένα κράτος και κανένας κρατικός μηχανισμός δε θα μπορούσε ποτέ να προετοιμαστεί για τέτοιου μεγέθους καταστροφή και μάλλον έχει δίκιο. Προς το παρόν το... παίζει έξυπνα, αφού και παραδέχτηκε την ολιγωρία των πρώτων ωρών και αφήνει τον κόσμο να ξεσπά τη δίκαιη οργή και τον ανείπωτο πόνο του. Και επειδή όλα δείχνουν πως μπροστά στο μέγεθος αυτής της καταστροφής που προκαλεί δάκρυα σε κάθε γωνιά της Γης, στη χώρα θα φτάσουν «χοντρά πακέτα», που θα βοηθήσουν τον «Σουλτάνο» (στο όνομά τους) να κάνει προεκλογικές παροχές (τζάμπα είναι, άλλωστε) στους χαροκαμένους πολίτες, δεν αποκλείεται μέσα από έναν συνδυασμό τόσο τυχαίων γεγονότων όσο και στρατηγικής, να βγει και πάλι νικητής.
Εκτός, βέβαια και εάν αποδειχτούν και βρεθούν πολλά και αδιάσειστα στοιχεία για όσα ξεκίνησαν να γράφονται στα ΜΜΕ της Ευρώπης, περί της ασφάλειας των συγκεκριμένων κτιρίων που κατέρρευσαν και πώς συγκεκριμένοι «κύριοι» με ιδιαίτερες σχέσεις με τον Ερντογάν έχτιζαν τη μία πολυκατοικία μετά την άλλη χωρίς καμία αντισεισμική προδιαγραφή.
Πάντως, η κουβέντα περί κάλπης και πότε αυτή θα στηθεί δεν είναι άκαιρη και άκυρη, έστω και εάν φαίνεται «αναίσθητη». Γιατί αφορά το άμεσο μέλλον και των σεισμόπληκτων και των υπόλοιπων εκατομμυρίων πολιτών της Τουρκίας, αλλά και την Ευρώπη και φυσικά τη δική μας χώρα που με τον Ερντογάν δεν έχει... χαΐρι.
* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 12.02.2023