Ο φονικός σεισμός της Αλβανίας άφησε πίσω του 51 νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και εικόνες μιας γκρεμισμένης πολιτείας. Τα ξημερώματα της Τρίτης 26ης Νοεμβρίου θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη των κατοίκων της γειτονικής χώρας, αλλά και όσων βρέθηκαν από τις πρώτες ώρες στις πληγείσες περιοχές για να συνδράμουν σε επιχειρήσεις διάσωσης και να συμπαρασταθούν στο δράμα που βίωναν οι κάτοικοι. Μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τη σεισμική δόνηση των 6,4 Ρίχτερ και διασωστών που έφτασαν στο Δυρράχιο την πρώτη ημέρα αποτυπώνεται ο πανικός και οι συγκλονιστικές στιγμές που ακολούθησαν με τους 1.300 μετασεισμούς, ο οποίοι προκάλεσαν νέες καταστροφές.
Η ώρα του σεισμού
Η 23χρονη Άντζελα Μέτα ζει στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 18 χρόνια. Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου είχε αποφασίσει να πάει στο Δυρράχιο, για να επισκεφτεί τη γιαγιά της και συγγενείς. Η μοίρα τής έπαιξε ένα περίεργο παιχνίδι, καθώς εξαρχής είχε προγραμματίσει να αναχωρήσει για την Ελλάδα το πρωί της Τρίτης, λίγες ώρες μετά το σεισμό. «Το βράδυ της Δευτέρας είχαμε πέσει από πολύ νωρίς για ύπνο, γύρω στις 10. Έτσι, ο σεισμός, που έγινε μετά τις 4 το πρωί, μας βρήκε όλους να κοιμόμαστε» αναφέρει στη «ΜτΚ» η 23χρονη.
Η μονοκατοικία που πέρασε το τριήμερο η Άντζελα βρίσκεται στην περιοχή Κόντρα και ήταν μαζί με τη γιαγιά, τη μητέρα, το θείο και τη θεία της. «Ο σεισμός πραγματικά ήταν πάρα πολύ δυνατός. Τα φώτα έκλεισαν και αμέσως, χωρίς να πούμε τίποτα, βγήκαμε όλοι έξω από το σπίτι. Η θεία μου προσπάθησε να ανοίξει την πόρτα του δωματίου, αλλά η πόρτα είχε σκαλώσει από το σεισμό και αναγκάστηκε να βγει από το παράθυρο» αφηγείται. «Με τρόμαξε που κουνιούνταν ακόμα και τα δέντρα από τη δόνηση» αναφέρει ως μία εικόνα που την συγκλόνισε.
Πανικός και ανησυχία ακολούθησαν τα πρώτα λεπτά μετά το σεισμό. «Υπήρχε παντού φασαρία. Ανησυχούσαν γιατί δεν ήξεραν τι μπορεί να έγινε και αν υπήρχαν θύματα. Όλοι έπαιρναν συγγενείς να ρωτήσουν αν είναι καλά, αλλά λόγω φόρτου οι γραμμές έπεφταν». Η 23χρονη μαζί με την οικογένειά της αλλά και όλους του περίοικους ξημέρωσαν το πρωί της Τρίτης στην αυλή και στους δρόμους, με το φόβο νέου σεισμού. Η ώρα πέρασε και έπρεπε να πάρει το δρόμο της επιστροφής. Στη διαδρομή προς το κέντρο και το σταθμό των ΚΤΕΛ αντίκρισε σοκαριστικές εικόνες, όπως περιγράφει. «Γκρεμισμένες πολυκατοικίες, σκορπισμένα έπιπλα παντού και οικογένειες με μικρά παιδιά να κλαίνε στους δρόμους. Έξω είχε πολύ κρύο και ψιλόβροχο. Ήταν σπαρακτικό να βλέπεις βρέφη να αναγκάζονται να μένουν στο δρόμο. Όλοι ήταν με τις πυτζάμες, καθώς σε πολλούς δεν είχε μείνει τίποτα άλλο». Η ίδια δεν μπορεί να ξεχάσει μια πολυκατοικία που από το σεισμό ισοπεδώθηκε και έγινε ένα με το δρόμο.
Ο φόβος για τη σεισμική ακολουθία οδήγησε πολλούς ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να κατευθυνθούν προς την Ελλάδα. «Είδα πολλούς -κυρίως νέους- να μπαίνουν σε λεωφορεία για την Ελλάδα, ώστε να φύγουν για λίγες ημέρες, μέχρι να ξεπεραστεί ο κίνδυνος από το σεισμό» δηλώνει η 23χρονη.
Το χάος των επόμενων ωρών
Από τις πρώτες ώρες στο Δυρράχιο και στο Θουμάν, που επλήγησαν περισσότερο από το σεισμό των 6,4 Ρίχτερ, κατέφθασαν εθελοντές και διασωστικές ομάδες από πολλές χώρες, ώστε να βοηθήσουν στις επιχειρήσεις. Χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, αμέσως αποφάσισαν να ξεκινήσουν για την Αλβανία και οι Έλληνες Διασώστες, που έχουν έδρα τη Θεσσαλονίκη. Μία ομάδα έξι ατόμων, τέσσερις άντρες και δυο γυναίκες, έπειτα από κατάλληλη προετοιμασία ξεκίνησαν για το Δυρράχιο το απόγευμα της 26ης Νοεμβρίου και έφτασαν στην πόλη στη μία το βράδυ. «Όταν φτάσαμε, είδαμε πολύ κόσμο έξω στους δρόμους. Πολλά κτίρια είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές σε κολόνες, μεσοτοιχίες και μπαλκόνια. Περισσότερα από 2.000 κτίρια είχαν καταστραφεί, αλλά αυτά που ισοπεδώθηκαν εντελώς ήταν λίγα. Βέβαια, οι αριθμοί δεν αποτυπώνουν τη ζημιά που έγινε» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Μπάμπης Ασλανίδης, γενικός γραμματέας της ομάδας Έλληνες Διασώστες.
Η ομάδα από τη Θεσσαλονίκη έμεινε στην Αλβανία τρεις ημέρες, όσο διαρκεί και η περίοδος για τις επιχειρήσεις διάσωσης, καθώς όταν συμπληρώνεται η 4η ημέρα από ένα τραγικό συμβάν, όπως ο σεισμός, δεν υπάρχουν πλέον πιθανότητες για επιζώντες στα χαλάσματα. «Με το που φτάσαμε, ρωτήσαμε πού υπάρχουν εγκλωβισμένοι. Απευθυνθήκαμε στον επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας της Αλβανίας, για να μας πει τι θέλει να κάνουμε. Όμως, όπως ήταν φυσιολογικό, την πρώτη ημέρα όλοι ήταν σε πανικό και δεν είχαν προλάβει να στήσουν κέντρο επιχειρήσεων, για να βγάλουν ολοκληρωμένο σχέδιο» σημειώνει για το πρώτο 24ωρο.
«Δεν φεύγει το βάρος για τη νεκρή μάνα με τα παιδιά της»
Την πρώτη νύχτα, η ομάδα των Ελλήνων Διασωστών βοήθησε σε επιχείρηση που έγινε σε κτίριο του Ερυθρού Σταυρού, όπου είχε καταρρεύσει το κλιμακοστάσιο. Τις δύο υπόλοιπες ημέρες όμως επιχείρησαν σε τετραώροφη κατοικία, που είχε κατεδαφιστεί και είχαν εγκλωβιστεί 9 άτομα.
«Το κτίριο ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, φανταστείτε ότι η τετραώροφη κατοικία συσσωρεύτηκε σε δυο μέτρα ύψος. Ωστόσο, ξεκινήσαμε να βοηθάμε τους ιταλούς πυροσβέστες, θεωρώντας ότι θα εντοπίσουμε ζωντανούς ανθρώπους» λέει ο κ. Ασλανίδης. Δυστυχώς όμως οι πλάκες και η οροφή του κτιρίου είχαν καταπλακώσει όσους βρίσκονταν μέσα. Οι σοροί που εντόπισαν τη δεύτερη ημέρα της επιχείρησης στην κατοικία συγκλόνισαν όσους επιχειρούσαν. «Έπειτα από 13 ώρες προσπάθειας βρήκαμε μία γυναίκα με δύο δίδυμα μωρά 18 μηνών και μία 13χρονη στο ίδιο κρεβάτι. Ήταν πολύ δύσκολο για εμάς ψυχολογικά. Ακόμα και σήμερα το έχω στο μυαλό μου. Δεν φεύγει το βάρος για τη νεκρή μάνα με τα παιδιά της» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο γ.γ. των Ελλήνων Διασωστών. Από τα χαλάσματα τις προηγούμενες ώρες είχαν ανασυρθεί τα υπόλοιπα θύματα, ανάμεσά τους ένας 17χρονος, μία 45χρονη και ένας ηλικιωμένος.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης, απέναντι από το κτίριο βρίσκονταν συγγενείς των θυμάτων και περίμεναν έστω μία λέξη. «Ήταν συγκλονιστικό. Παρέμειναν εκεί όλες τις ώρες και μας κοιτούσαν στα μάτια, για να δουν τι συμβαίνει. Ήταν μία δύσκολη κατάσταση» αναφέρει ο κ. Ασλανίδης. Ο ίδιος σημειώνει τη ζεστή υποδοχή των Αλβανών, που τους καλούσαν ακόμα και μέσα στα σπίτια τους, για να φάνε. «Εκτίμησαν τη βοήθεια που τους προσφέραμε. Φώναζαν ‘γεια σου, Ελλάδα’, αφού πολλοί από αυτούς ήξεραν τη γλώσσα μας».
«Θα συνεχιστούν οι μετασεισμοί αν και έχουν γίνει 1.300»
«Είναι απολύτως φυσιολογική η μετασεισμική ακολουθία στην Αλβανία. Αυτό συμβαίνει όταν ο σεισμός είναι επιφανειακός και όχι σε εστιακό βάθος, όπως ο σεισμός των 6,1 Ρίχτερ μεταξύ Κυθήρων και Κρήτης, που σημειώθηκε μία ημέρα μετά και δεν υπήρξαν μετασεισμοί. Στην Αλβανία, αν και έχουν γίνει 1.300 μετασεισμοί, η μετασεισμική ακολουθία θα συνεχιστεί για ημέρες και ίσως και για εβδομάδες με φθίνουσα πορεία. Δεν υπάρχει ανησυχία για τη Βόρεια Ελλάδα, καθώς δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί η περιοχή από το σεισμό της Αλβανίας» δήλωσε στη «ΜτΚ» ο σεισμολόγος και μέλος της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου, Γεράσιμος Παπαδόπουλος.
*Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 8/12/2019