Ένα βήμα πριν από την εφαρμογή των επικείμενων μεταρρυθμίσεων στην αυτοδιοίκηση και στο ευρύτερο δημόσιο βρίσκεται πλέον το υπουργείο Εσωτερικών, η νέα ηγεσία του οποίου, έχοντας την πλήρη στήριξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη θα βάλει τη σφραγίδα της σε μεγάλες τομές που αποτέλεσαν και προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ.
Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται η αλλαγή του εκλογικού νόμου, ώστε να διασφαλιστεί η διακυβέρνηση στους δύο βαθμούς Αυτοδιοίκησης, η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, μέσω της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων, η κινητικότητα των υπαλλήλων των ΟΤΑ, η καταστατική θέση των αιρετών και άλλα ζητήματα που πρόκειται να τρέξουν το επόμενο διάστημα, ικανοποιώντας την πλειοψηφία των αιρετών.
Το πρώτο μάλιστα εισέρχεται στην τελική ευθεία, καθώς όπως γνωστοποίησε ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψη του, πριν από λίγες μέρες στο υπουργείο Εσωτερικών -την πρώτη μετά τον ανασχηματισμό- στο επόμενο υπουργικό Συμβούλιο θα έρθει προς έγκριση ο νέος νόμος για την Αυτοδιοίκηση, ο οποίος θα καταργεί την απλή αναλογική, ενώ εντός του Φεβρουαρίου θα τεθεί προς συζήτηση και ψήφιση από τη βουλή. Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε ώριμο τον συγκεκριμένο νόμο, υποδηλώνοντας με τον τρόπο αυτό ότι θέλει να κλείσει τις όποιες εκκρεμότητες ενόψει των πιθανολογούμενων πρόωρων εθνικών εκλογών.
Ωστόσο η επίσκεψη του Μητσοτάκη στο ΥΠΕΣ και η συνάντηση του με το δίδυμο, Μάκη Βορίδη και Στέλιο Πέτσα, μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρείται, όπως τυχαία δεν είναι και η δήλωση του πρωθυπουργού ότι «η νέα ηγεσία που διαδέχθηκε την προηγούμενη είναι ακόμη πιο φιλόδοξη με περισσότερο έργο και βάρος και για όσα πρέπει να γίνουν από εδώ και στο εξής».
«Είμαι βέβαιος» είπε ο ίδιος, «ότι η νέα ομάδα του υπουργείου θα τρέξει με ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία όλο το μεταρρυθμιστικό έργο», με τον υπουργό κ. Βορίδη να συμπληρώνει ότι «ένα μεγάλο μέρος των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν στο κράτος ξεκινούν από το ΥΠΕΣ».
«Στοχευμένη» η επίσκεψη
Για τον πρωθυπουργό η παλέτα των μεταρρυθμίσεων και των αλλαγών είναι πολύ μεγάλη και για το λόγο αυτό μάλιστα παρότρυνε τη νέα ηγεσία του ΥΠΕΣ, τα έργα να τρέξουν γρήγορα και να δοθεί έμφαση σε όσα έχουν μετρήσιμο αποτέλεσμα και θα βελτιώνουν την καθημερινότητα των δημοτών.
Κληθείς να σχολιάσει την επίσκεψη Μητσοτάκη στο υπουργείο Εσωτερικών, Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων - Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, τόνισε ότι αναμφίβολα σηματοδοτεί το ενδιαφέρον του πρωθυπουργού για τη δημόσια διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. «Πρόκειται για δύο τομείς στους οποίους η κυβέρνηση πρέπει να επιταχύνει το ρυθμό υλοποίησης τους και να αποδείξει το ουσιαστικό ενδιαφέρον της, παράγοντας συγκεκριμένο έργο» δήλωσε ο ίδιος.
Από την πλευρά τους, αυτοδιοικητικοί παράγοντες, προσκείμενοι στη ΝΔ τονίζουν στη «ΜτΚ» ότι η εν λόγω επίσκεψη Μητσοτάκη στο συγκεκριμένο υπουργείο θέλει να τονίσει την ιδιαίτερη σημειολογία που είχε η καρατόμηση του απερχόμενου ΥΠΕΣ Τάκη Θεοδωρικάκου.
«Η ηχηρή καρατόμηση και απομάκρυνση Θεοδωρικάκου, η τοποθέτηση του μέχρι πρότινος alter ego του πρωθυπουργού Στ. Πέτσα στο υπουργείο Εσωτερικών με αρμοδιότητα την ΤΑ και του Μάκη Βορίδη, πρώην τομεάρχη Εσωτερικών της ΝΔ (όταν ήταν αντιπολίτευση) που έχει τη γενική εποπτεία του ΥΠΕΣ, σηματοδοτεί πολλά πράγματα σε σχέση με την παραπέρα πορεία της κυβέρνησης» ανέφερε χαρακτηριστικά έμπειρο στέλεχος της αυτοδιοίκησης. «Ειδικότερα μάλιστα», πρόσθεσε ο ίδιος, «κανείς δεν μπορεί να μη θεωρήσει ότι η συγκεκριμένη αλλαγή φρουράς δεν έχει σχέση με επερχόμενες εκλογές. Το αντίθετο μάλιστα».
Πάντως δεν είναι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι εκτιμούν ότι οι εκλογές θα γίνουν οπωσδήποτε ή τον ερχόμενο Ιούνιο ή το αργότερο τον Σεπτέμβριο.
«Θα νομοθετήσουμε πολύ σύντομα»
Ενδεικτική πάντως είναι και η δήλωση του κ. Μητσοτάκη μετά τη συνάντησή του με τους κ. Βορίδη και Πέτσα, ο οποίος τόνισε ότι δίνει ξεχωριστή σημασία στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος της Αυτοδιοίκησης, κάτι ,που όπως είπε, αποτελούσε προεκλογική δέσμευση της ΝΔ.
Ήδη κάναμε κάποιες πρώτες παρεμβάσεις για να διευκολύνουμε τη λειτουργία των δήμων και των Περιφερειών. Αποτελεί δέσμευσή μας, όμως, να αλλάξουμε το σύστημα της απλής αναλογικής για να ευθυγραμμίζεται με καλύτερο τρόπο η βούληση των δημοτών με τις πλειοψηφίες στα δημοτικά συμβούλια. Θα φέρουμε το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο είναι ώριμο προς έγκριση στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο του Ιανουαρίου και εκτιμώ ότι μπορούμε να νομοθετήσουμε πολύ σύντομα μετά, πάντα σε συνεννόηση με τους θεσμικούς εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης», επισήμανε ο πρωθυπουργός.
Στο ίδιο μήκος κύματος με επίκεντρο ρυθμίσεις για ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση κινήθηκε ο υπουργός Μάκης Βορίδης, ο οποίος τόνισε ότι στις πρώτες προτεραιότητες του υπουργείου είναι ο νέος εκλογικός νόμος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Τι θα προβλέπει ο νέος εκλογικός νόμος
Στο πλαίσιο της αλλαγής του εκλογικού νόμου, προτείνεται όσοι δήμαρχοι λάβουν πάνω από 42% στον α’ γύρο να έχουν πλειοψηφία αντίστοιχη με αυτή που είχε δώσει ο «Καλλικράτης», δηλαδή 3/5-2/5.
Όσοι λάβουν λιγότερο από 42% και οδηγηθούν σε β’ γύρο με 50%+1, είναι πιθανόν να έχουν μικρότερη πλειοψηφία, κατά μία ή παραπάνω έδρες.
Στις επόμενες εκλογές ο δήμαρχος που θα εκλεγεί θα έχει πλειοψηφία. Και θα έχει πλειοψηφία η οποία θα είναι κατά κανόνα τα 3/5-2/5.
Μία άλλη, σημαντική αλλαγή αφορά την κατάργηση της ξεχωριστής κάλπης από την οποία εξελέγησαν το 2019 τα τοπικά κοινοτικά συμβούλια. Με το νέο νόμο επανέρχεται το παλιό καθεστώς όπου οι υποψήφιοι κοινοτικοί σύμβουλοι μπαίνουν σε ενιαίο συνδυασμό με τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και φυσικά τον υποψήφιο δήμαρχο.
Οι προτεραιότητες του ΥΠΕΣ
Εκτός από την αλλαγή στον εκλογικό νόμο για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, για την οποία δεν υπάρχει καμία αντίρρηση από την πλευρά της αυτοδιοίκησης, καθώς ο Κλεισθένης απέδειξε στην πράξη ότι οδήγησε σε ακυβερνησία τα 2/3 τρων δήμων, η ηγεσία του ΥΠΕΣ έχει ιεραρχήσει τις εξής προτεραιότητες.
Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση: Η πρόταση σχεδίου νόμου πρέπει να καταρτιστεί πολύ σύντομα και ύστερα από διαβούλευση να κατατεθεί στη βουλή και να γίνει νόμος του κράτους. Πρόκειται για τη λεγόμενη διοικητική μεταρρύθμιση, δηλαδή τη μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από το κεντρικό κράτος στην αυτοδιοίκηση.
«Αντώνης Τρίτσης»: Το πρόγραμμα αποτελεί μία ευκαιρία για την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και τον εκσυγχρονισμό των δήμων και παρότι ξεκίνησε με εξαιρετικές προοπτικές, τώρα θα πρέπει να ληφθούν άμεσα συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για αλλαγές, έτσι ώστε να αναπτύξει τις ταχύτητες που οι δήμοι έχουν ανάγκη. Αυτήν την εκτίμηση διατυπώνει η ΚΕΔΕ, στο ενημερωτικό σημείωμα, που έθεσε υπόψη της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών το προεδρείο της ένωσης στην πρώτη συνάντησή τους, στις 13 Ιανουαρίου. Έξι μήνες μετά την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος και μετά από εκτενείς συζητήσεις στους κόλπους της Αυτοδιοίκησης, εντοπίστηκαν τα εξής προβλήματα: Σε πολλές προσκλήσεις δεν τέθηκε πλαφόν υποβολής προτάσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχει ήδη κίνδυνος να υπερκαλυφθεί ο προϋπολογισμός τους, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την πρόσκληση ΑΤ01 για υποδομές ύδρευσης. Επίσης δεν τέθηκαν κριτήρια σε σχέση με το μέγεθος των δήμων, ανάλογα με τον πληθυσμό ή/και τα εκτατικά μεγέθη τους, με συνέπεια να έχουν κατατεθεί δυσανάλογα μεγάλες προτάσεις σε σχέση με το μέγεθος των δήμων.
Αλλαγές στο νέο ΕΣΠΑ: Αλλαγές στο σχεδιασμό και την υλοποίησή του νέου ΕΣΠΑ διεκδικεί η ΚΕΔΕ, με στόχο να αναγνωριστεί ο κομβικός ρόλος των δήμων. Να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα ότι μέχρι σήμερα οι δήμοι όχι μόνο δεν συμμετείχαν στο σχεδιασμό των προηγούμενων προγραμμάτων, αλλά συμμετείχαν ελάχιστα στη φάση της υλοποίησης. Η συμμετοχή εκπροσώπων των δήμων στις «διακοσμητικού» τύπου επιτροπές παρακολούθησης, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν από τους αιρετούς ως συμμετοχή στη χάραξη μίας κοινής, ώριμης και οργανωμένης αναπτυξιακής πολιτικής. Η ΚΕΔΕ μάλιστα έχει καταθέσει στον διάλογο που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2020, συγκεκριμένες ρεαλιστικές προτάσεις, διεκδικώντας να έχει ρόλο στη διαμόρφωση αλλά και την υλοποίηση του νέου ΕΣΠΑ.
Νομοθετικές ρυθμίσεις: Είναι ένα ακόμη ζήτημα μείζονος σημασίας, που αφορά στη συγκέντρωση σε ένα νόμο τις διάφορες προτάσεις για νομοθετικές ρυθμίσεις που έκανε το δ.σ. της ΚΕΔΕ και δεν έχουν νομοθετηθεί ακόμη. Όπως π.χ. η καταστατική θέση των αιρετών.
Πολυνομία: Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο νόμου της πανσπερμίας των νόμων που ισχύουν για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για παράδειγμα σήμερα στην ΤΑ ισχύει ο λεγόμενος δημοτικός και κοινοτικός κώδικας, δηλαδή ο νόμος 3463/2006, ο νόμος 3852/2010, ο λεγόμενος Καλλικράτης, και νέος νόμος 4555/2018 του Κλεισθένη, ενώ ταυτοχρόνως ισχύει και μία πλειάδα νομοθετικών ρυθμίσεων για επιμέρους ζητήματα.
H αξιολόγηση θα εφαρμοστεί και στους ΟΤΑ
Το υπουργείο Εσωτερικών, και με τη νέα ηγεσία, θα συνεχίσει την κυβερνητική πολιτική σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση στους ΟΤΑ και το δημόσιο. Αυτό ξεκαθάρισε ο υπουργός Μάκης Βορίδης, μιλώντας από το βήμα της βουλής, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι θα εφαρμοστούν οι διατάξεις που ισχύουν για όλους τους υπαλλήλους του δημοσίου.
«Όπως αξιολογούνται όλοι έτσι θα αξιολογηθούν και αυτοί, στους ίδιους χρόνους, στις ίδιες προθεσμίες» ανέφερε ο υπουργός, ενώ αναφορικά με τη σύνδεση της αξιολόγησης με τη μονιμοποίηση του προσωπικού, είπε πως ασφαλώς συνδέεται με διάταξη νόμου που ισχύει από το 2007 σύμφωνα με την οποία «οι υπάλληλοι μονιμοποιούνται αυτοδικαίως με τη συμπλήρωση διετούς δοκιμαστικής υπηρεσίας, με εξαίρεση τους υπαλλήλους σε βάρος των οποίων έχει επιβληθεί πειθαρχική ποινή ή έχει ασκηθεί πειθαρχική δίωξη ή έχει εγκριθεί πόρισμα επί ένορκης διοικητικής εξέτασης».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24 Ιανουαρίου 2021