Ο κόσμος γελάει,
ο κόσμος είναι ευτυχισμένος, ευχαριστημένος και χαρούμενος.
Το στόμα ανοίγει, ανοίγει τα φτερά του και πέφτει.
Τα στόματα των νέων πέφτουν,
τα γέρικα στόματα πέφτουν.
Ένα ζώο γελάει επίσης,
μεγαλώνοντας τη χαρά με τις περιστροφές του.
σ’ όλα τα σημεία της γης
το τρίχωμα κινείται, το μαλλί χορεύει
και τα πουλιά χάνουν τα πούπουλά τους.
Ένα ζώο γελάει επίσης
χοροπηδάει και ξεφεύγει.
Ο κόσμος γελάει,
ένα ζώο γελάει επίσης,
ένα ζώο τρέχει να κρυφτεί
Είναι το ποίημα του Πολ Ελιάρ απο τη συλλογή του 1920 "Τα ζώα και οι άνθρωποι", που αντιπροσωπεύει το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Είναι οι στίχοι του γάλλου ντανταϊστή – υπερρεαλιστή συγγραφέα και ποιητή όπως τους απήγγειλε, κατά την καθιερωμένη συνήθεια των τελευταίων ετών, ο συγγραφέας και υπεύθυνος της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης Τέλλος Φίλης εκ μέρους του απόντος (λόγω υπερκόπωσης) καλλιτεχνικού διευθυντή του ΦΚΘ Ορέστη Ανδρεαδάκη στη διάρκεια της παρουσίασης της φετινής διοργάνωσης στην αίθουσα Παύλος Ζάννας του Ολύμπιον.
Εξάλλου, μια από τις βασικές αρχές του ΦΝΘ είναι ότι ο πλανήτης γη είναι ένας κόσμος με πολλές όψεις, ενώ και η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα είναι κυρίαρχη στις θεματικές της διοργάνωσης, σκεπτικά που αποτυπώνονται και στα τρέιλρ και τις αφίσες του φεστιβάλ. «Κάθε μέρα προσπερνάμε ανθρώπους στον δρόμο, αντικείμενα αδέσποτα, σαν όλα να είναι κρυμμένα.
Τα ντοκιμαντέρ όμως μας αποκαλύπτουν τις κρυφές ιστορίες των ανθρώπων, τις αθέατες πτυχές των καταστάσεων, τα μυστικά των ζώων, μας φανερώνουν όσα δεν βλέπουμε με την πρώτη ματιά, μας φανερώνουν τις διαφορετικές όψεις του πλανήτη μας», σημείωνε στο κείμενο που έστειλε και διαβάστηκε στη διάρκεια της παρουσίασης ο ένας εκ των δύο επικεφαλής του οργανισμού.
Το μεγάλο φάσμα των θεματικών
Η δεύτερη μεγάλη εκδήλωση του οργανισμού ΦΚΘ που ξεκινά σε δώδεκα μέρες (1-10 Μαρτίου) καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα θεματικών με ταινίες που αφορούν τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το Περιβάλλον, τη Μνήμη και την Ιστορία, την Πολιτική, τη Μουσική, το Σινεμά και άλλες τέχνες. Ιστορίες και εικόνες από όλο τον κόσμο θα ξεδιπλωθούν στις συνολικά 227 ταινίες (178 μεγάλου μήκους και 49 μικρού μήκους) από 48 χώρες, οι οποίες θα παρουσιαστούν στις αίθουσες του Ολύμπιον και του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης, αλλά και στο Δημοτικό Θέατρο του Κέντρου Πολιτισμού "Χρήστος Τσακίρης" του δήμου Παύλου Μελά και στο Κλειστό Δημοτικό Θέατρο του δήμου Συκεών.
Ανάμεσά τους και 50 μεγάλου μήκους και 31μικρού μήκους ελληνικές παραγωγές, η Αγορά Ντοκιμαντέρ, αλλά και μια σειρά από παράλληλες εκδηλώσεις. Στο διεθνές πρόγραμμα θα πραγματοποιηθούν συνολικά 28 πρεμιέρες εκ των οποίων 11 παγκόσμιες, 14 διεθνείς και 4 ευρωπαϊκές.
Μια διαρκής καταγραφή των ανθρώπινων διαδρομών και αφηγήσεων, ιστορίες υπέρβασης και αποτυχίας, ετερότητας και πολυπολιτισμικότητας, καλλιτεχνικές αναζητήσεις και φορμαλιστικές ασκήσεις, μουσικές περιπλανήσεις και κινηματογραφικές αποτιμήσεις αποτυπώνονται στα έργα των σκηνοθετών στην προσπάθειά τους να τεκμηριώσουν την αστείρευτη γκάμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η αυλαία θα ανοίξει την Παρασκευή 1 Μαρτίου 2019 στο Ολύμπιον με το ντοκιμαντέρ «Μαριάν & Λέοναρντ: Λόγια αγάπης του Νικ Μπρούμφιλντ που αφηγείται έναν μεγάλο έρωτα: αυτόν του Λέοναρντ Κοέν με τη νορβηγίδα μούσα του Μαριάν Ιλέν. Θα πέσει την Κυριακή 11 Μαρτίου επίσης στο Ολύμπιον με ένα ντοκιμαντέρ που υμνεί τη δύναμη της γυναίκας: το φιλμ «Maiden» του Άλεξ Χολμς που ξετυλίγει το χρονικό ενός παράτολμου θαλάσσιου άθλου γένους θηλυκού.
Επίσημο Διαγωνιστικό με κεντρικό θέμα «μου μου άπτου»
Το Επίσημο Διαγωνιστικό πρόγραμμα του ΦΝΘ περιλαμβάνει 10 ντοκιμαντέρ – δύο εκ των οποίων ελληνικά- που διαγωνίζονται για τον «Χρυσό Αλέξανδρο» με χρηματικό έπαθλο 8000 ευρώ και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής με το χρηματικό έπαθλο 2000 ευρώ.
Η επιλογή των ταινιών του συγκεκριμένου τμήματος γίνεται τα τελευταία χρόνια με οδηγό ένα θέμα που φέτος η διοργάνωση δανείζεται από μια από τις πιο γνωστές φράσεις του Ευαγγελίου, το «μη μου άπτου».
Στη δημοτική χαρακτηρίζει τον λεπτεπίλεπτο, αυτόν που δεν ανέχεται την παραμικρή ενόχληση ή ταλαιπωρία, η καταγωγή της όμως βρίσκεται στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο και στην περιγραφή της συνάντησης που είχε η Μαρία Μαγδαληνή με τον Ιησού αμέσως μετά την ανάστασή του.
Το φεστιβάλ αντιλαμβάνεται την ανάγκη ένταξης του μη μου άπτου σε μια σύγχρονη πολιτική θεολογία. «Μετανάστες ονειρεύονται να αγγίξουν τους συγγενείς τους οι οποίοι βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, φτωχοδιάβολοι γεφυρώνουν όπως- όπως την απόσταση από την οικογενεική τους μνήμη, αποδιοπομπαίοι της υποτιθέμενης κανονικότητάς μας διέρχονται ξυπόλυτοι τη γη της Επαγγελίας για να βρουν εκείνο το αλλού… Ένας ολόκληρος πλανήτης απλώνει το χέρι του για να αγγίξει, να κρατήσει, να πλησιάσει το αλλού. Ο άλλος, ο ξένος, ο διαφορετικός μπορεί να είναι μακριά αλλά στην απόσταση που μας χωρίζει από αυτόν και τον στιγματίζει διαφαίνεται ένα άπτου χωρίς το μη», τονίζει στο κείμενό του ο Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Εξάλλου, φέτος πραγματοποιήθηκαν μικρές αλλαγές στα τμήματα της διοργάνωσης που είναι πλέον τα εξής: Ανθρώπινα Δικαιώματα (13 ταινίες), «Μνήμη – Ιστορία» (16 ταινίες), «Το περιβάλλον» (11 ταινίες), «Μουσική», «Για το Σινεμά» «Food vs Food», «Film Forward», «Ανθρώπινη Κατάσταση», (28 ταινίες), «Όλα είναι πολιτική» (10 ταινίες), «Παρουσία του Καλλιτέχνη» - τα τρία τελευταία είναι νέα τμήματα. Επίσης, θα προβάλλονται δωρεάν 12 ταινίες για μαθητές σχολείων καθημερινά από τις 9πμ έως 1μμ.
Τέλος, άλλο ένα τμήμα της διοργάνωσης είναι η Εικονική Πραγματικότητα με το νέο Διαγωνιστικό τμήμα ντοκιμαντέρ VR/Virtual Reality που φέτος φιλοξενείται σε χώρους του Φεστιβάλ και συγκεκριμένα στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι Θεσσαλονίκης).
Αφιερώματα και λευκή κάρτα στον Λούι Ψυχογιό
Η 21η διοργάνωση βρίσκει το ΦΝΘ ανάμεσα στα 28 κορυφαία φεστιβάλ του κόσμου τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στις ταινίες που κερδίζουν το πρώτο βραβείο σ’ αυτά να είναι αυτόματα στη λίστα επιλογής της κατηγορίας Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
Στο πλαίσιό της θα πραγματοποιηθούν ακόμη αφιερώματα όπως «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;», «Σε μια κόλλα χαρτί», αλλά και ρετροσπεκτίβες στο έργο του κινέζου Γουάνγκ Μπινγκ, αλλά και του αυστριακού Γκούσταβ Ντόιτς.
Εξάλλου, όπως ήδη είναι γνωστό η φετινή «λευκή κάρτα» (carte blanch) της διοργάνωσης δίνεται στον βραβευμένο με Όσκαρ ελληνικής καταγωγής αμερικανό σκηνοθέτη Λούι Ψυχογιό που θα τιμηθεί με το Χρυσό Αλέξανδρο για την προσφορά του και θα παραστεί σε ειδική προβολή του ντοκιμαντέρ του οσκαρικού «The Cove».
Σημαντικό κομμάτι του φεστιβάλ αποτελεί ασφαλώς και η Αγορά που αποτελεί τόπο συνάντησης για επαγγελματίες του σινεμά από όλο τον κόσμο και φέτος προτείνει μεταξύ άλλων τα Docs in Progress (10 ταινίες), 430 ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο, εργαστήρι κ.α.
Για το πρόγραμμα μίλησε ο επικεφαλής του Δημήτρης Κερκινός, ενώ το σκεπτικό της Αγοράς και του Virtual Reality ανέπτυξε η υπεύθυνη της Αγοράς Γιάννα Σαρρή. Η προπώληση των εισιτηρίων για τη διοργάνωση αρχίζει στις 26 Φεβρουαρίου.
Ο οργανισμός δεν είναι μόνο τα δύο φεστιβάλ του
Όμως το ΦΚΘ δεν είναι μόνο οι δύο διοργανώσεις του, αλλά απλώνεται όλο τον χρόνο και σε όλη την πόλη. Σε έναν σύντομο απολογισμό η γενική διευθύντρια Ελίζ Ζαλαντό μίλησε για αύξηση 6% των εισιτηρίων το 2018 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, αλλά και διοργάνωση 18 ειδικών αφιερωμάτων στην Ταινιοθήκη, φιλοξενία 36 εκδηλώσεων και φεστιβάλ σε συνεργασία με άλλους φορείς, αλλά και υποδοχή πάνω από 16000 παιδιών στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Κινηματογράφου και του Φεστιβάλ. Επίσης όπως πρόσθεσε το φεστιβάλ ανανεώνει φέτος τον τεχνικό εξοπλισμό των αιθουσών του και σχεδιάζει αλλαγή καθισμάτων στο Ολύμπιον στο τέλος της φετινής σεζόν. Τέλος, θα μεταδώσει και φέτος όπως και τα τελευταία τρία χρόνια την τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ την ερχόμενη Κυριακή 24 Φεβρουαρίου.