Η πιλοτική δίκη για τα αναδρομικά των συντάξεων στο ΣτΕ που άρχισε την περασμένη Παρασκευή χαρακτηρίστηκε σε πολλά δημοσιεύματα ως «μητέρα των μαχών».
Για «λόγους υπέρτερου κοινωνικού συμφέροντος» οι νόμοι που επέβαλαν περικοπές σε μισθούς και συντάξεις τη διετία 2010 – 2011, κρίθηκαν από το ΣτΕ συνταγματικοί.
Αντιθέτως, αντισυνταγματικοί κρίθηκαν από το ΣτΕ οι νόμοι 4051/12 και 4093/12 που επέβαλαν τις περικοπές στις συντάξεις που έγιναν μετά το 2012, γιατί δεν επέτρεπαν στους συνταξιούχους να ζουν με αξιοπρέπεια. Οι νόμοι επέβαλαν α) την μείωση κατά 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ, β) τη μείωση κατά 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ, γ) τη μείωση στις επικουρικές από το πρώτο ευρώ κατά 10%-20%, δ) την πλήρη περικοπή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και του επιδόματος αδείας για τις κύριες και επικουρικές. Η σχετική απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε τρία χρόνια μετά την ψήφιση των νόμων, τον Ιούνιο του 2015. Η απόφαση του ΣτΕ δεν σήμαινε ότι αυτομάτως οι συντάξεις θα επανέρχονταν στα προ του 2012 επίπεδα. Οι συνταξιούχοι ατομικά ή μέσω συλλόγων και σωματείων προσέφυγαν στη δικαιοσύνη με αγωγές, για να τους επιδικαστούν τα ποσά που διεκδικούν και σήμερα πολλές τέτοιες υποθέσεις δεν έχουν εκδικαστεί ακόμα.
Δέκα μήνες μετά τη δεύτερη απόφαση του ΣτΕ, ψηφίστηκε ο «νόμος Κατρούγκαλου» (ορισμένες διατάξεις του οποίου κρίθηκαν αντισυνταγματικές τον Οκτώβριο του 2019) που άλλαξε και πάλι τα ισχύοντα στο ασφαλιστικό. Νομικοί και ειδικοί περί την κοινωνική ασφάλιση θεωρούν πιθανότερο οι συνταξιούχοι να δικαιωθούν για τα ποσά που έχασαν όχι από το 2012 που επιβλήθηκαν οι περικοπές αλλά από τον Ιούνιο του 2015 που εκδόθηκε η απόφαση του ΣτΕ και μέχρι τον Μάιο του 2016 που ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου. Ακόμα και για ένα δεκάμηνο τα αναδρομικά αθροίζουν ένα ποσό σχεδόν 4 δισ.ευρώ.
Ο ΕΦΚΑ ζήτησε να κριθεί εκ νέου αν οι σχετικές διατάξεις των νόμων 4051/12 και 4093/12, που περιέκοψαν συντάξεις και κατάργησαν τα επιδόματα των δώρων και αδείας, και το 2015 είχαν κριθεί αντισυνταγματικές είναι (τελικά) συνταγματικές… Δηλαδή αν το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο ακυρώσει τον εαυτό του.
Και φτάσαμε την περασμένη Παρασκευή στην πιλοτική δίκη στο ΣτΕ όπου εκδικάστηκαν περί τις σαράντα υποθέσεις συνταξιούχων που διεκδικούν αναδρομικά, με βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ του 2015 και του 2019.
Μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, δεν θα εκδικαστεί καμία από τις δίκες για αναδρομικά που εκκρεμούν σε διάφορα δικαστήρια ανά την επικράτεια. Το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν Διασκέψεις των Συμβούλων του ΣτΕ. Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί σε διάστημα 2-3 μηνών.
Παράλληλα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να φέρει στη Βουλή αυτό τον μήνα έναν ακόμη νόμο που θα αναμορφώνει το ασφαλιστικό σύστημα.
Ποιους αφορά όλη αυτή η συζήτηση περί αναδρομικών; Περί τους 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους. Αφορά όμως και τα 3,5 εκατομμύρια των μισθωτών, ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων που θα κληθούν να πληρώσουν τα ποσά που θα επιδικαστούν στους συνταξιούχους. Είναι οι ίδιοι που με τις εισφορές τους στηρίζουν άμεσα το ασφαλιστικό σύστημα (και εμμέσως με τους φόρους τους που καταλήγουν στην κρατική χρηματοδότηση των Ταμείων) για να καταβάλλει κάθε μήνα τις συντάξεις.
Για τους συνταξιούχους η δίκη στο ΣτΕ είναι η «μητέρα των μαχών». Για όλους τους υπόλοιπους, που είναι απορροφημένοι με την καθημερινή μάχη της επιβίωσης, η προοπτική μιας αξιοπρεπούς σύνταξης είναι πολύ μακρινή και αβέβαιη, αν όχι απίθανη.
Για την κυβέρνηση η μεγάλη μάχη θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη. Που θα διασφαλίσει καλύτερους μισθούς και καλύτερες συντάξεις το μέλλον. Που θα δημιουργήσει προϋποθέσεις ώστε να μην μεταναστεύουν οι Έλληνες για να βρουν μια δουλειά. Που θα συμβάλλει ώστε να απαλυνθούν οι επιπτώσεις από τη γήρανση και τη συρρίκνωση του πληθυσμού. Γιατί αν συνεχίσουμε με αυτά τα δεδομένα το 2050 θα αντιστοιχεί ένας εργαζόμενος για κάθε έναν συνταξιούχο.
Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 12/1/2020