Aκάθεκτο συνεχίζει την φρενήρη πορεία του το τρενάκι… του τρόμου των ανατιμήσεων με επιβάτες τους καταναλωτές. Τα χρόνια έρχονται και παρέρχονται αλλά η ακρίβεια δε λέει να μας αφήσει…
Νέες ανατιμήσεις σε μία σειρά από τρόφιμα «δείχνουν» για τους πρώτους μήνες του 2023 οι τιμοκατάλογοι που φτάνουν στα σούπερ μάρκετ από τους προμηθευτές.
Πώς μεταφράζεται αυτό; Μέρος των αυξήσεων αυτών ήδη περνούν και θα περάσουν σταδιακά στο ράφι και τον τελικό καταναλωτή. Σε μία περίοδο μάλιστα που ήδη το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών συμπιέζεται από το συνεχιζόμενο κύμα ακρίβειας σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αναφορικά με τα βασικά προϊόντα που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ είναι οι τιμές των τροφίμων, οι οποίες συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά χωρίς μάλιστα σημάδια αποκλιμάκωσης στον ορίζοντα. Πρώτες ύλες, μεταφορικά και ενέργεια εκτοξεύουν το κόστος παραγωγής για τη βιομηχανία τροφίμων με αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι τιμές στο τελικό προϊόν, παρά τις πτωτικές τάσεις του πληθωρισμού.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Νοέμβριο, στην ομάδα «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» οι ανατιμήσεις σε διάστημα ενός έτους αυξήθηκαν κατά 15%. Την «κούρσα» των αυξήσεων οδηγούν «γαλακτοκομικά και αυγά» με αύξηση 25,3% , «έλαια και λίπη» με 20,4%, «ψωμί και δημητριακά» με 18,7%.
Γαλακτοκομικά, τυροκομικά και ελαιόλαδο είναι ανάμεσα στα τρόφιμα τα οποία θα πρωταγωνιστήσουν στις αυξήσεις το αμέσως επόμενο διάστημα, καθώς η κατάσταση στις συγκεκριμένες αγορές απέχει από την κανονικότητα με τις τιμές να παίρνουν τον ανήφορο.
Άλλες κατηγορίες τροφίμων στα οποία στελέχη της αγοράς «ποντάρουν» για ανατιμήσεις είναι ζυμαρικά, ρύζι, φρυγανιές, μπισκότα, κονσέρβες, είδη δημητριακών και αναψυκτικά. Ανατιμήσεις πέρα από τα τρόφιμα αναμένονται επίσης σε καθαριστικά για το σπίτι, απορρυπαντικά, βρεφικές πάνες αλλά και είδη προσωπικής υγιεινής.
Σύμφωνα με την Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών έρχονται αυξήσεις που φτάνουν το 30% σε απορρυπαντικά και σαμπουάν και σε βρεφικές πάνες, και της τάξης του 20% σε δημητριακά, ενώ κατά 18% θα ακριβύνουν τα τυριά, 14% το ρύζι και 8% το βρεφικό γάλα.
Παράλληλα, πέρα από το «Καλάθι του Νοικοκυριού» το οποίο αν και προσφέρει ανάσες στους ευάλωτους αναπόφευκτα έχει περιορισμένη επίδραση στις τιμές καθώς απαρτίζεται από προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τον ερχόμενο μήνα κάνει πρεμιέρα το Market Pass. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για μία ενίσχυση του 10% των αγορών των δικαιούχων νοικοκυριών, σε σούπερ μάρκετ και καταστήματα τροφίμων. Το μηνιαίο όριο αγορών ανά νοικοκυριό ανέρχεται σε 220 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό, αυξανόμενο κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του και έως 1.000 ευρώ αγορές.
Η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων αναμένεται να ανοίξει στα μέσα Φεβρουαρίου, πρώτες πληρωμές υπολογίζεται να γίνουν στα τέλη του ίδιου μήνα ενώ το μέτρο θα διαρκέσει για έξι μήνες.
Με βάση τις έρευνες οικονομικού κλίματος του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, οι επιχειρήσεις που δήλωσαν ότι αύξησαν τις τιμές τους διαρκώς αυξάνονται καθώς από 6,6% που ήταν το 2ο εξάμηνο του 2020, ανήλθαν στο 23,6% το 1ο εξάμηνο του 2021, στο 34,8% το 2ο εξάμηνο του 2021 και στο 59,2% το 1ο εξάμηνο του 2022.
Αντίστοιχα την ίδια περίοδο βλέπουμε να μειώνονται σημαντικά οι επιχειρήσεις οι οποίες δήλωσαν ότι μείωσαν τις τιμές τους καθώς και όσες τις διατήρησαν σταθερές.
Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων οι οποίες αύξησαν τις τιμές τους κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2021 παρατηρήθηκαν στις εμπορικές επιχειρήσεις (43,8%) και τις μεταποιητικές επιχειρήσεις (50%).
Από την άλλη μεριά, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών φαίνεται ότι, σε γενικές γραμμές, συγκράτησαν τις τιμές τους, καθώς το 16,7% αυτών προχώρησε σε αυξήσεις τιμών, έναντι του 10,9% που μείωσε τις τιμές του και του 72% που τις διατήρησε σταθερές.
Το πρώτο εξάμηνο του 2022, σε κλαδικό επίπεδο, οι επιχειρήσεις στο εμπόριο και στη μεταποίηση δήλωσαν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι αύξησαν τις τιμές τους (66,2% και 66,3% αντίστοιχα) σε σχέση με τις επιχειρήσεις στον ευρύτερο τομέα των υπηρεσιών (47,9%).
Μας… αγάπησε η ακρίβεια
Την ίδια στιγμή, η ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνει… επέκταση της ακρίβειας για τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμη.
Όπως προκύπτει από τα όσα αναλύονται, ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο και το 2023, ενώ το 2024 αναμένεται να είναι σχεδόν διπλάσιο από το όριο που θέτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Έτσι, η ακρίβεια στην Ελλάδα αποκτά χαρακτηριστικά μονιμοποίησης, σε μία περίοδο που τα νοικοκυριά «βλέπουν» το πραγματικό τους εισόδημα να διαγράφει ελεύθερη πτώση.
Με βάση τα όσα προβλέπει η ΤτΕ, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή από 9,4% φέτος σε μέσα επίπεδα, θα κατεβάσει ταχύτητα στο 5,8% το 2023 και περαιτέρω στο 3,6% το 2024 κυρίως λόγω της εκτιμώμενης αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας, αλλά και της αρνητικής επίδρασης της βάσης σύγκρισης. Συνεπώς ναι μεν θα υπάρξει μία αποκλιμάκωση των τιμών, αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα μας εγκαταλείψουν οι ανατιμήσεις.
Ο ΟΟΣΑ από την πλευρά του, στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία «βλέπει» μεγάλη πτώση του πληθωρισμού στο 3,7% σε μέσα επίπεδα το 2023 και στο 2,3% το 2024 από 9,5% πέρσι.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15.01.2023