Σημαντικές νέες δυνατότητες για τους Έλληνες γιατρούς και αξιοσημείωτα οφέλη για τους ασθενείς κομίζει η ρομποτική χειρουργική, η εισαγωγή και χρήση της οποίας στον ιδιωτικό τομέα της υγείας στην Ελλάδα βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στα ευρωπαϊκά και αμερικανικά δεδομένα. Η καλύτερη και ταχύτερη ανάρρωση, οι λιγότερες επιπλοκές και οι περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης σε συγκεκριμένα χειρουργεία, αλλά και η δυνατότητα αφαίρεσης καρκινικών όγκων, που με άλλες τεχνικές δεν είναι εφικτό να αφαιρεθούν, αποτελούν μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα της χρήσης ρομποτικών βραχιόνων στα χειρουργεία.
Τα παραπάνω προέκυψαν κατά τη διάρκεια δηλώσεων στο περιθώριο του διεθνούς συνεδρίου Ρομποτικής Χειρουργικής, «Current Robotic Surgery 2024», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στη Θεσσαλονίκη, με τη συμμετοχή επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
«Κάνουμε καλύτερες επεμβάσεις, κάνουμε καλύτερο καθαρισμό του καρκίνου. Έχουμε τη δυνατότητα να αφαιρέσουμε όγκους, που με άλλες τεχνικές δεν είναι εφικτό να αφαιρεθούν ή το τραυματικό αποτύπωμα είναι τεράστιο στον ασθενή, κάτι που σημαίνει πως η ανάρρωσή του θα αργήσει πολύ και θα είναι πολύ επίπονη και θα έχουμε αιμορραγίες. Κάνουμε αναίμακτες επεμβάσεις και συνολικά ο ασθενής λαμβάνει πολύ καλύτερο θεραπευτικό χειρουργείο και έχει πολύ καλύτερη ανάρρωση» επισήμανε ο Χάρης Κωνσταντινίδης, διευθυντής της Κλινικής Ρομποτικής Γενικής Χειρουργικής Ογκολογίας του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου.
Πρόσθεσε δε, πως κάθε χρόνο εκτελούνται μόνο στο Διαβαλκανικό συνολικά γύρω στις 700-800 ρομποτικές επεμβάσεις από όλες τις ειδικότητες γιατρών. «Για παράδειγμα, στη δική μου ειδικότητα, είχα την τιμή και την τύχη να είμαι από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με τη ρομποτική χειρουργική οισοφάγου παγκοσμίως και φαίνεται ότι οι ασθενείς έχουν τις μισές επιπλοκές και τις διπλάσιες πιθανότητες επιβίωσης σε σχέση με μια ανοιχτή επέμβαση. Άρα μιλάμε για συντριπτικά οφέλη» υπογράμμισε ο κ. Κωνσταντίδης.
Εφαρμογές στον καρκίνο του προστάτη και τους όγκους του νεφρού
Η ριζική προστατεκτομή για καρκίνο του προστάτη είναι η πιο διαδεδομένη εφαρμογή της ρομποτικής στην ουρολογία, σύμφωνα με τον Απόστολο Λαμπανάρη, διευθυντή της Α' Ουρολογικής Κλινικής του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, ενώ πρόσθεσε ότι με την ίδια μέθοδο γίνεται και μερική νεφρεκτομή για όγκους του νεφρού, στην οποία αφαιρείται τμήμα μόνο του οργάνου και όχι το σύνολό του. «Ό,τι χειρουργείο μπορεί να γίνει λαπαρασκοπικά ή ανοιχτά γίνεται ρομποτικά με πιο μεγάλη ασφάλεια, πιο μεγάλη ταχύτητα και καλύτερη ανάρρωση για τον ασθενή» συμπλήρωσε, προσθέτοντας ότι το κόστος είναι μεν λίγο μεγαλύτερο, αλλά αποσβένεται γρήγορα αν ληφθεί υπόψη το ποια θα είναι τα αποτελέσματα για τον/την ασθενή στο μέλλον.
Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα ως προς τη χρήση της ρομποτικής χειρουργικής; Κατά τον κ. Λαμπανάρη, ο οποίος ήταν -όπως είπε- από τους πρώτους που έφεραν την τεχνική στη Θεσσαλονίκη, εν έτει 2012, στην εφαρμογή της ρομποτικής στον τομέα της υγείας, η Ελλάδα βρίσκεται πάρα πολύ κοντά στα ευρωπαϊκά και αμερικανικά δεδομένα, περισσότερο όμως στον ιδιωτικό τομέα της υγείας, ο οποίος έχει και τη δυνατότητα να προμηθευτεί τα απαιτούμενα μηχανήματα -σε αντίθεση με τον δημόσιο, όπου δεν υπάρχουν. Σημείωσε ότι πολλοί νέοι γιατροί που επιστρέφουν στην Ελλάδα από το εξωτερικό ασχολούνται με τη ρομποτική, ενώ και οι ασθενείς γνωρίζουν πλέον τη μέθοδο και επιθυμούν να χειρουργηθούν ρομποτικά στις ουρολογικές παθήσεις. Κι όλα αυτά ενώ η εφαρμογή της ρομποτικής στον χώρο της υγείας είναι ακόμα σε εμβρυακό στάδιο: «σήμερα είναι ακόμα σαν ένα νήπιο (...) αλλά με τα χρόνια που θα έρθουν, όταν θα ενσωματωθεί και η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα μηχανήματα θα εξελιχθούν κι άλλο. Πραγματικά εγώ δεν μπορώ να φανταστώ πού μπορεί να πάει αυτό το πράγμα» σημείωσε, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μια μέρα το ρομπότ να προτείνουν στους γιατρούς τον τρόπο για να χειρουργηθούν οι ασθενείς.
Ο κ. Λαμπανάρης επισήμανε και την αξία της εκπαίδευσης, καθώς δεν είναι πολύ εύκολο να έχει κάποιος πρόσβαση στο να μάθει να χειρουργηθεί ρομποτικά.
Ταχεία ανάρρωση και πολύ μικρές τομές στη θωρακοκαρδιοχειρουργική
Με περίπου δέκα χρόνια καθυστέρηση, σε σχέση με άλλους τομείς επεμβάσεων, εισήχθη στην καρδιοχειρουργική στις επεμβάσεις θώρακα, αλλά εσχάτως υπάρχει πολύ μεγάλη άνθιση, καθώς τα πλεονεκτήματα είναι πολλά και σημαντικά, σύμφωνα με τον θωρακοκαρδιοχειρουργό Κοσμά Τσακιρίδη, διευθυντή της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης. «Υπάρχουν μικρότερες τομές. Δεν ανοίγουμε όλο τον θώρακα. Η θωρακοχειρουργική ξεκίνησε με τεράστιες τομές, που γίνονταν από μπροστά στο στέρνο μέχρι πίσω στη σπονδυλική στήλη. Αυτό απαιτούσε πολύ μεγάλη παραμονή για νοσηλεία στις κλινικές και η αποκατάσταση των ασθενών ήταν ιδιαίτερα δυσχερής. Αυτό το πρόβλημα ήρθε να το λύσει η προσπέλαση με το ρομπότ, με την οποία γίνονται μόνο τρεις μικρές τρύπες και η τέταρτη από την οποία βγαίνει το παρασκεύασμα. Άρα λοιπόν ο ασθενής, πέρα του αισθητικού αποτελέσματος, δεν ταλαιπωρείται μετά το χειρουργείο, δεν περνά από Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και η ανάρρωσή του είναι πολύ πιο εύκολη, γιατί ο πόνος που έχει στο θωρακικό τοίχωμα είναι ελάχιστος, αναπνέει πιο εύκολα και φεύγει σε έναν ελάχιστο αριθμό ημερών νοσηλείας. Μετά από τρία βράδια είναι ικανός να φύγει και να πάει στη δουλειά του, αν είναι μια δουλειά χωρίς ιδιαίτερες (σωματικές) απαιτήσεις. Σημειωτέον δε ότι δεν χρησιμοποιούμε οπιοειδή για να τον ανακουφίσουμε» εξήγησε ο κ. Τσακιρίδης.
Καρκίνος μήτρας και τραχήλου και ενδομητρίωση
Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι ζητούν να χειρουργηθούν ρομποτικά, καθώς τα οφέλη έχουν πλέον γίνει γνωστά, όπως είπε ο μαιευτήρας- γυναικολόγος Άγγελος Σιούτας, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ογκολογία. Στο Ιατρικό Διαβαλκανικό συμπληρώνονται δέκα χρόνια εφαρμογής της ρομποτικής χειρουργικής στη Γυναικολογία και στο διάστημα αυτό οι επεμβάσεις αυξήθηκαν σημαντικά.
«Στην αρχή κάναμε περίπου 30 επεμβάσεις τον χρόνο. Τώρα πλέον έχουμε φτάσει μόνο εγώ να κάνω κοντά στις 60 με 70 ετησίως» σημείωσε και πρόσθεσε πως ενώ κάποτε μόνο η εμπειρία από το εξωτερικό μεταφερόταν στην Ελλάδα, πλέον συμβαίνει και το αντίστροφο. Στον τομέα της γυναικολογίας, η ρομποτική χειρουργική εφαρμόζεται, για παράδειγμα σε περιπτώσεις όπως οι ασθενείς με καρκίνο στη μήτρα, ενώ εφαρμογή έχει η τεχνική και στη διατήρηση της γονιμότητας σε νέες γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
«Η ρομποτική χειρουργική έχει ακόμα σημαντική εφαρμογή στο θέμα της ενδομητρίωσης -που θεωρώ ότι η ενδομητρίωση μπορεί να είναι και πολύ πιο δύσκολη ως χειρουργική επέμβαση από έναν καρκίνο σε νέα άτομα που δεν έχουν ακόμα φτιάξει την οικογένειά τους και θέλουν την διατήρηση της» είπε. Χαρακτήρισε δε ως μεγάλο επίτευγμα το γεγονός ότι ο/η ασθενής χειρουργείται για ογκολογικές παθήσεις και «την άλλη μέρα πηγαίνει σπίτι του και κάνει τις δουλειές του».
Ο κ. Σιούτας αναφέρθηκε ακόμα στις νέες δυνατότητες που διαμορφώνει και θα διαμορφώσει στο μέλλον η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), την οποία χαρακτήρισε ως το μέλλον. Ενδεικτικά ανέφερε ότι ρομπότ με ΤΝ κάνει ήδη αναστόμωση εντέρου σε ζώα. «Θα έρθει ίσως η εποχή όπου θα πατάμε το κουμπάκι, από αυτά που βλέπουμε στις ταινίες και θα χειρουργεί το ρομπότ. Αν το εμπιστευόμαστε πλήρως, δεν ξέρω, αλλά βλέπουμε πως η ΤΝ μπαίνει ήδη στη ζωή μας» κατέληξε.
Το διεθνές συνέδριο «Current Robotic Surgery 2024» πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διάδοσης Επιστημονικών Αποτελεσμάτων του Α.Π.Θ. Επιστήμονες από την Ελλάδα και έξι ευρωπαϊκά κράτη παρουσίασαν τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της σύγχρονης χειρουργικής και ογκολογίας, στις ειδικότητες της Γενικής Χειρουργικής, της Ουρολογίας, της Γυναικολογίας και της Θωρακοχειρουργικής, αλλά και εφαρμογές της ρομποτικής σε άλλες ειδικότητες. Παράλληλα, οι σύνεδροι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν, σε απευθείας μετάδοση, χειρουργικές επεμβάσεις με χρήση ρομπότ από τα υπερσύγχρονα χειρουργεία του Ιατρικού Διαβαλκανικού, ενώ υπήρξε εκπαιδευτικό μάθημα «hands on» για γιατρούς που θέλουν να εκπαιδευθούν στη ρομποτική χειρουργική.