Σε μία περιπλάνηση στο σύμπαν του Γιαννούλη Χαλεπά μας προσκαλεί το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. με την έκθεση με τίτλο «Γιαννούλης Χαλεπάς: ΔΟΥΝΑΙ και ΛΑΒΕΙΝ». Σε συμπαραγωγή με το Onassis Culture οι διοργανωτές εξερευνούν τον εικαστικό κόσμο του σπουδαίου Έλληνα γλύπτη παρουσιάζοντας στο κοινό περισσότερα από 150 έργα του (γλυπτά, σχέδια, κατάστιχα) με ορισμένα από αυτά να εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό. Μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη αναμένεται να παρευρεθεί η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου η οποία θα τελέσει τα εγκαίνια της έκθεσης.
Το «Μεγάλο Παραμύθι της Πεντάμορφης», η «Όρθια Κόρη», η «Μοντέρνα Κυρία», δέκα από τους 12 «Σάτυρους και Έρωτα» και οι «Μήδειες» (μία από κάθε περίοδο) είναι μόνο μερικά από τα έργα που συνθέτουν την καλλιτεχνική διαδρομή του Γιαννούλη και θα δώσουν το «παρών» στο Τελλόγλειο.
Αφετηρία της έκθεσης για είναι η πρόσφατη απόκτηση ενός μεγάλου συνόλου γλυπτών και σχεδίων από το Ίδρυμα Ωνάση. Πρόκειται για ένα μέρος της σπουδαίας συλλογής της Ειρήνης και του Βασιλείου Χαλεπά, των ανιψιών του καλλιτέχνη, οι οποίοι τον Αύγουστο του 1930 τον έφεραν από την Τήνο στην Αθήνα, όπου δημιούργησε περισσότερα από 40 έργα και πάρα πολλά σχέδια στα τελευταία 8 χρόνια της ζωής του.
«Το μεγαλύτερο μέρος των έργων της έκθεσης προέρχεται από τη συλλογή που έχει πλέον το Ωνάσειο Ίδρυμα και περιλαμβάνει 30 γλυπτά και 48 σχέδια στα οποία προστέθηκαν τώρα δύο γλυπτά που μέχρι στιγμής δεν έχουν εμφανιστεί ποτέ στο κοινό. Επίσης υπάρχουν έργα που σπάνια έχουν εκτεθεί στο κοινό όπως η «Μοντέρνα κυρία» από την δεύτερη περίοδο του Χαλεπά και πολλά άλλα που προέρχονται από συλλέκτες», εξηγεί στην «ΜτΚ» η Γενική Διευθύντρια του Τελλογλείου και ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ, Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά.
Θεματικός άξονας της έκθεσης, από όπου εμπνέεται και ο τίτλος της, αποτελούν τα κατάστιχα της επιχείρησης του πατέρα του Γιαννούλη. Τα λογιστικά βιβλία με τις λέξεις «Δούναι» και «Λαβείν» στις σελίδες τους που περιέχουν τις δοσοληψίες της πατρικής επιχείρησης χρησιμοποιήθηκαν ως χαρτιά σχεδίου από τον καλλιτέχνη πάνω στα οποία αποτύπωσε ολόκληρη την Τήνο.
«Για πρώτη φορά έχουμε στα χέρια μας δέκα κατάστιχα της επιχείρησης του πατέρα του, που ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις μαρμαρογλυπτικής της εποχής. Η επιχείρηση αυτή σταμάτησε το 1900 όταν πέθανε ο πατέρας του. Ο Γιαννούλης βγήκε από το ψυχιατρείο δύο χρόνια μετά και έζησε με τη μητέρα του στην Τήνο αλλά η επιχείρηση είχε πλέον διαλυθεί. Τα κατάστιχά της ξέμειναν στην αποθήκη του πατρικού σπιτιού από την εποχή που η επιχείρηση ήταν ανθούσα. Ο Γιαννούλης τα χρησιμοποίησε ως χαρτί σχεδιασμού και περιέχουν άπειρα σχέδια.
Όλη η Τήνος βρίσκεται πάνω σε αυτά τα χαρτιά με το ένα σχέδιο να είναι σχεδόν πάνω στο άλλο και κάποια να μοιάζουν ακόμα και με μουντζούρες. Στην πορεία αραιώνουν και είναι πιο καθαρά. Αυτό το γοητευτικό υλικό θα το έχουμε στην έκθεση», αναφέρει η κ. Γουλάκη-Βουτυρά.
«Η ζωή του δεν μπορεί να χωριστεί από το έργο του»
Ο συμβολικός χαρακτήρα των κατάστιχων έγκειται στα καλλιτεχνικά «πάρε – δώσε» του Γιαννούλη, τα ερεθίσματα που έλαβε και τις εικαστικές «συνομιλίες» του με τους ομότεχνους της εποχής ενώ στο έργο του αποτυπώνεται το αμφίδρομο που υπάρχει σε κάθε μορφή τέχνης.
Ο εικαστικός κόσμος του Χαλεπά και η ταραγμένη ζωή του είναι αλληλένδετα και οι επισκέπτες της έκθεσης δεν θα ανακαλύψουν μόνο το καλλιτεχνικό αποτύπωμα του Γιαννούλη αλλά θα προχωρήσουν και σε μία βαθύτερη «ανάγνωση» του ίδιου μέσα από τη θεματολογία που συνθέτει την διαδρομή του.
«Η σχέση με το εργαστήριο του πατέρα του, η σχέση με άλλους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν με το εργαστήριο όπως ο Δημήτριος Φιλιππότης με τον οποίο ο Γιαννούλης υπήρξε συμμαθητής στην Σχολή των Τεχνών και που το μεταξύ τους “πάρε-δώσε” είναι πολύ ενδιαφέρον και εμφανές στην έκθεση, η σχέση του με την αρχαιότητα και οι αρχές που είχε διδαχθεί στην γλυπτική, τις οποίες όχι μόνο ακολουθεί αλλά και εξελίσσει στις επόμενες περιόδους του είναι χαρακτηριστικά που συνθέτουν την θεματική του διαδρομή. Κάποια θέματα που έχει δουλέψει πολλές φορές όπως “Σάτυρος και Έρωτας”, δείχνουν στο κοινό την εικαστική εξέλιξη του Γιαννούλη από τα νεανικά του χρόνια μέχρι το τέλος.»
Φυσικά, η ζωή του δεν μπορεί να χωριστεί από το έργο του. Δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς πως υπάρχει μία τεράστια τομή μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης περιόδου του όπου μεσολαβούν 14 χρόνια ψυχιατρείου ενώ 40 χρόνια μετά την “Κοιμωμένη” έχουμε το πρώτο χρονολογημένο έργο του στην Τήνο. Το ότι συνεχίζει την ίδια θεματολογία παρά τα κενά και τις αλλαγές που μεσολαβούν μας διευκολύνει να δούμε την εξέλιξή του. Το ότι παρέμενε στα ίδια θέματα ίσως να οφείλεται στη μοναξιά και στην απομόνωση. Πρόκειται για θέματα που έχει εισπράξει κατά την πρώτη του φάση όπου χαίρει αναγνώρισης, βραβεύεται και μετά έρχεται η ασθένεια. Φαίνεται πολύ το πώς η ζωή του επηρέασε την τέχνη του», αποσαφηνίζει η Γενική Διευθύντρια Τελλογλείου Ιδρύματος και επιμελήτρια της έκθεσης η οποία όμως καταλήγει λέγοντας πως συγκριτικά με προηγούμενες εκθέσεις αφιερωμένες στον Χαλεπά, η τωρινή επικεντρώνεται περισσότερο στο πανέμορφο έργο του και λιγότερο στην δύστυχη ζωή του.
Τέλος, την έκθεση αναμένεται να πλαισιώσουν κάποιες παράλληλες δράσεις όπως εκπαιδευτικές ξεναγήσεις και διαλέξεις με θέμα τη γλυπτική καθώς και κάποια θεατρικά και μουσικά δρώμενα, πάντα με την πιστή τήρηση των μέτρων που έχει θεσπίσει η πολιτεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Ιnfo
«Γιανούλης Χαλεπάς: ΔΟΥΝΑΙ και ΛΑΒΕΙΝ»
Εγκαίνια: Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2022 στο αμφιθέατρο του Τελλογλείου
Διάρκεια έκθεσης έως και την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022.
Ωράριο λειτουργίας εκθεσιακού χώρου: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 9.00-14.00, Τετάρτη 9.00-14.00 & 17.00-21.00, Σάββατο και Κυριακή 10.00-18.00, Δευτέρα κλειστά.
Τηλ. Υποδοχής του Ιδρύματος: 2310247111
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06.02.2022