«To δωμάτιό σας είναι το 9. Είναι ένα από τα διεθνή μας δωμάτια». Ο αρμόδιος ταξιδιωτικός ρεπόρτερ του CNN εκ της (μεγάλης τύχης της) αρμοδιότητάς του έχει κατά καιρούς επισκεφτεί μοναδικούς τόπους και έχει ζήσει πολλές περιπέτειες.
Όμως, όπως γράφει στο άρθρο του που φιγουράρει στην πρώτη σελίδα της διαδικτυακής έκδοσης του έγκριτου δικτύου μόλις του παραδώθηκε το βαρύ κλειδί παλιάς σχολής «Δεν μπορούσα να συγκρατήσω την χαρά μου. Αν η προοπτική να εμφανιστώ σε ένα ξενοδοχείο χωρίς να γνωρίζω σε ποια χώρα θα κοιμόμουν εκείνο το βράδυ ήταν ήδη συναρπαστική, τι θα λέγατε αν κοιμόμουν σε δύο χώρες ταυτόχρονα;»
Ο λόγος για το «Hotel Arbez» ένα μοναδικό ξενοδοχείο που βρίσκεται στο La Cure, ένα μικροσκοπικό χωριουδάκι φωλιασμένο στην κορυφή των κατάφυτων δασών βουνών Jura, που χωρίζουν τη Γαλλία και την Ελβετία.
Χάρη σε μια ελάχιστα γνωστή διεθνή συνθήκη στα μέσα του 19ου αιώνα, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει μία μοναδική ξενοδοχειακή εμπειρία.
Χτισμένο στο ρουστίκ στιλ που είναι τόσο διαδεδομένο σε αυτό το μέρος της Ευρώπης, το οικογενειακό «Hotel Arbez Franco-Suisse»έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται ακριβώς πάνω σε διεθνή σύνορα. Αυτή η ασυνήθιστη οργάνωση είναι μια ακούσια συνέπεια της Συνθήκης των Δαππών του 1862, με την οποία η Γαλλία και η Ελβετία συμφώνησαν σε μια μικρή εδαφική ανταλλαγή, προκειμένου να επιτραπεί ο πλήρης γαλλικός έλεγχος ενός κοντινού στρατηγικού δρόμου.
Στη συνθήκη υπήρχε πρόβλεψη για την παραμονή των κτιρίων κατά μήκος των συνόρων, γεγονός που χρησιμοποίησε ένας ντόπιος επιχειρηματίας για να ανοίξει ένα κατάστημα και ένα μπαρ, προκειμένου να εκμεταλλευτεί το διασυνοριακό εμπόριο. Το ξενοδοχείο ακολούθησε το 1921.
Το αποτέλεσμα είναι ότι περίπου το μισό ξενοδοχείο βρίσκεται στη Γαλλία και το άλλο μισό στην Ελβετία, με τα διεθνή σύνορα να διχοτομούν το εστιατόριο και αρκετά από τα δωμάτια. Μάλιστα, όπως γράφει το CNN το δωμάτιο 9 διατρέχει ένα «αόρατο διεθνές χάσμα που τρέχει ακριβώς μέσα από το μπάνιο και το κρεβάτι».
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι επισκέπτες κοιμούνται με το κεφάλι στην Ελβετία και τα πόδια στη Γαλλία. Ορατά από το παράθυρο, και μόλις λίγα μέτρα μακριά, είναι οι δύο συνοριακοί σταθμοί, ο ελβετικός στη δεξιά πλευρά, ο γαλλικός λίγο πιο κάτω στα αριστερά, με το ξενοδοχείο να καταλαμβάνει ένα τριγωνικό οικόπεδο σφηνωμένο μεταξύ των δύο.
Νομικές πολυπλοκότητες
Αυτή η διασυνοριακή πραγματικότητα είναι ενσωματωμένη στην προσωπικότητα του τόπου. Από τους Παγκόσμιους Πολέμους μέχρι την πρόσφατη πανδημία του Covid-19, η μοναδική θέση του ξενοδοχείου ήταν μια ατελείωτη πηγή περίεργων καταστάσεων και ιστοριών.
Αντικατοπτρίζεται επίσης σε πολλά από τα διακοσμητικά στοιχεία που βρίσκονται σε όλη την ιδιοκτησία. Κάποια είναι προφανή, όπως οι σημαίες που κοσμούν κάποιους τοίχους, αλλά υπάρχουν και πιο λεπτές. «Οι καθρέφτες και τα παράθυρα προορίζονται να είναι όχι μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο, αλλά και ως σύμβολο σύνδεσης μεταξύ παρακείμενων κόσμων και πραγματικοτήτων», λέει ο Alexandre Peyron, διευθυντής του ξενοδοχείου που διευθύνει η οικογένειά του για γενιές.
Σε αυτή την περίπτωση, ενώ ολόκληρο το δωμάτιο βρισκόταν στην Ελβετία, ο τοίχος ήταν εντελώς γαλλικός. Μια αναπαραγωγή του διάσημου πίνακα του Πωλ Σεζάν "The Card Players" βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του εστιατορίου, εκεί ακριβώς όπου εκτείνονται τα σύνορα.
Η σκηνή, η οποία απεικονίζει δύο άνδρες να παίζουν χαρτιά και βρίσκεται επίσης σε μια μεγάλη τοιχογραφία σε έναν από τους εξωτερικούς τοίχους του ξενοδοχείου, παραπέμπει σε ένα περιστατικό που έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο τη δεκαετία του 1920, λέει ο Peyron: Ένας Ελβετός τελωνειακός επέβαλε πρόστιμο σε μια ομάδα πελατών που είχε πιάσει να παίζουν χαρτιά. Το αδίκημα; Όχι τζόγος, όπως λανθασμένα υπέθεσαν ορισμένοι εκείνη την εποχή, αλλά το γεγονός ότι χρησιμοποιούσαν ένα σύνολο καρτών γαλλικής κατασκευής στην ελβετική πλευρά του ξενοδοχείου χωρίς να έχουν πληρώσει πρώτα τελωνειακούς δασμούς.
Μέχρι σήμερα, το ξενοδοχείο επιτρέπει παιχνίδια, αρκεί να μην περάσουν κάρτες από τα σύνορα. Το νομικό πλαίσιο δεν είναι ασήμαντο θέμα όσον αφορά τις επιλογές τροφίμων. Κάθεσαι στη γαλλική πλευρά του εστιατορίου; Ξεχάστε το όνειρο να παραγγείλετε Tomme Vaudoise. Αυτό το τοπικό ελβετικό τυρί δεν μπορεί να μεταφερθεί στη γαλλική πλευρά λόγω των αυστηρών ευρωπαϊκών κανονισμών που επηρεάζουν τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το ίδιο, αντίστροφα, συμβαίνει και σε ορισμένες γαλλικές σπεσιαλιτέ, όπως το saucisse de Morteau, μια ποικιλία λουκάνικου του οποίου η διανομή δεν επιτρέπεται στην Ελβετία. Είναι πιο εύκολο όταν πρόκειται για την πληρωμή του λογαριασμού, αφού γίνονται δεκτά τόσο ευρώ όσο και ελβετικά φράγκα. Ομοίως, το ξενοδοχείο διαθέτει δύο αριθμούς τηλεφώνου, έναν για κάθε χώρα, και τα δωμάτια διαθέτουν δύο τύπους πρίζας, καθώς η Γαλλία και η Ελβετία χρησιμοποιούν διαφορετικά πρότυπα.
Οι φόροι καταβάλλονται και στις δύο χώρες, σύμφωνα με έναν ειδικό αναλογικό τύπο, σε συμφωνία με τις φορολογικές αρχές και των δύο χωρών.
Όταν η Ελβετία εντάχθηκε στη ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν το 2008, έκανε τα πράγματα λίγο πιο απλά, αλλά στην πραγματικότητα είχε μικρή πρακτική επίδραση στην καθημερινή λειτουργία του ξενοδοχείου, καθώς ήταν πάντα ένας ιδιαίτερα πολύπλοκος διασυνοριακός χώρος.