Ολοκληρώθηκε μέσα σε φιλικό κλίμα η τετραμερής υπουργική συνάντηση Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη. Οι συναντήσεις και οι εργασίες άρχισαν από νωρίς το πρωί στο ξενοδοχείο Hyatt με εκπροσώπους από την ελληνική πλευρά τον αναπληρωτή υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Κατρούγκαλο και τον υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιο Πιτσιόρλα. Από τις τρεις γειτονικές χώρες συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Βουλγαρίας και της πΓΔΜ, E. Ζαχαρίεβα και N. Ντιμιτρόφ, η υφυπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, A. Ντράλο και οι υπουργοί Οικονομίας και Ανάπτυξης. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν η εκπεφρασμένη δέσμευση των μερών να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε οικονομικό τομέα και με τον τρόπο αυτό να γίνουν τα αποτελέσματα αυτά απτά και προς όφελος των πολιτών. Ότι έχει σημασία η συνέχιση της προσπάθειας διεύρυνσης της ΕΕ με τη συμμετοχή και των λοιπών χωρών. 'Ακόμη πως διαφάνηκε ένα καλό κλίμα αποκύημα της συμφωνίας των Πρεσπών πάνω στο οποίο μπορούν όλοι να πατήσουν και να συνεχίσουν την προσπάθεια. Επιπρόσθετα επιβεβαιώθηκε ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει πλέον η Θεσσαλονίκη ως κόμβος στα Βαλκάνια.
Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε ο κος Κατρούγκαλος ανέφερε πως ουσιαστικά η τακτική εξαμηνιαία συνάντηση των χωρών επεκτάθηκε και στην οικονομία. Παρουσίασε όσα έχουν ήδη πραγματοποιήσει σε ο,τι αφορά τη μετανάστευση και τη διασύνδεση, είπε και πως θέλουν να συμβεί αυτό και σε επίπεδο οικονομίας ώστε να έχει και απτά αποτελέσματα, "αποκρυσταλλώματα" όπως τα αποκάλεσε. Τα θέματα της οικονομίας αποτελούν προνομιακό επίπεδο για τη χώρα μας και την ΕΕ και για όλη την περιοχή ως ένα ενιαίο φόρουμ. Περιέγραψε πως έγιναν δύο παράλληλες σύνοδοι. Η μια των υπουργών Εξωτερικών και μια των Οικονομικών. Τόνισε πως επιβεβαίωσαν αυτό που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη το 2003, δηλαδή την προοπτική ένταξης κι άλλων χωρών της περιοχής με την προϋπόθεση του σεβασμού του ευρωπαϊκού κεκτημένου και όλων των προϋποθέσεων που πρέπει να πληρεί μια χώρα για να ενταχθεί στην ΕΕ. Υπογράμμισε πως αυτό είναι δυνατό να συμβεί και τώρα που η ΕΕ δείχνει να έχει χάσει τον βηματισμό της και οι πολίτες την εμπιστοσύνη τους. Τόνισε δε πως πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με την ΕΕ να επανακαθορίζει τις αρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού και με την ενίσχυση της ομοιογένειας.
To action plan
Σε ό,τι αφορά τις προτάσεις που υπέβαλε ο Κος Πιτσιόρλας ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης ανέφερε πως η χώρα μας δεσμεύτηκε να καταρτίσει ένα "ation plan" αναφορικά με τον τρόπο που θα καταστεί δυνατή η περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικών δεσμών των τεσσάρων χωρών.
Ένα σχέδιο κοινών δράσεων στα ζητήματα της αγοράς -με έμφαση στα θέματα καταπολέμησης του παρεμπορίου, προστασίας των καταναλωτών και διευκόλυνσης της επιχειρηματικότητας. «Υπάρχει σε εξέλιξη μια συζήτηση με όλες τις γειτονικές χώρες σε μεγάλα θέματα που αφορούν τον τομέα των δικτύων -τα ενεργειακά δίκτυα, τα σιδηροδρομικά, τις διασυνδέσεις λιμανιών, τα ψηφιακά- και τα επιμέρους υπουργεία έχουν προχωρήσει σε συνεργασία σε όλα αυτά. Σήμερα κουβεντιάσαμε για τα ζητήματα της αγοράς και προέκυψε ως συμπέρασμα η ανάγκη να διαμορφωθεί ένα action plan της οικονομικής συνεργασίας για τα επόμενα χρόνια», εξήγησε ο κ.Πιτσιόρλας, διευκρινίζοντας ότι στο σημερινό πρώτο στάδιο της συζήτησης τέθηκε το πλαίσιο των θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, το οποίο οι υπουργοί θα μεταφέρουν στους επικεφαλής των κυβερνήσεων τους, προκειμένου να εξουσιοδοτηθούν να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα. Η ελληνική πλευρά είναι εκείνη που ανέλαβε -μέσω της Ειδικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών- να εκπονήσει το σχέδιο της πρότασης και να εξειδικεύσει τα θέματα της προωθούμενης συμφωνίας.
«Θα στείλουμε κάποιο σχέδιο στους γείτονές μας και επιδίωξή μας είναι να υπάρξει μία Σύνοδος που θα καταλήξει στο action plan [...] σήμερα συμφωνήσαμε στη διαδικασία την οποία θα ακολουθήσουμε, προκειμένου να το διερευνήσουμε και να το αποφασίσουμε στην συνέχεια», διευκρίνισε ο αναπληρωτής υπουργός, σημειώνοντας πως «μιλήσαμε για τις χώρες που ήταν παρούσες, αλλά προφανώς το action plan αφορά και τη Σερβία και τη Ρουμανία».
Ερωτηθείς σχετικά με τους τομείς που εξετάστηκαν ως πιθανά πεδία συνεργασιών εξήγησε πως δύναται να προωθηθεί η συνεργασία των οργανισμών όλων των χωρών, οι οποίοι ασχολούνται με την προώθηση των εξαγωγών και την προσέλκυση επενδύσεων, προσθέτοντας πως «η κεντρική ιδέα είναι οι βαλκανικές χώρες να μην επιδίδονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους [...] αλλά να συνεργαστούν για την προώθηση των εξαγωγών των προϊόντων όλης της περιοχής».
Η πρόσβαση επιχειρηματιών στα εμπορικά μητρώα όλων των γειτονικών χωρών απασχόλησε επίσης της συζήτηση. «Είναι ένα τεράστιο θέμα, θα διευκολύνει τους πάντες για την οικονομική συνεργασία το να υπάρχει διασύνδεση των εμπορικών μητρώων, το να μπορεί δηλαδή ο έλληνας ή βούλγαρος επιχειρηματίας να έχει πρόσβαση στο εμπορικό μητρώο της διπλανής χώρας και να έχει μία εικόνα για τα στοιχεία εταιρειών της» είπε ο κ. Πιτσιόρλας.
Ιδιαίτερα σημαντική χαρακτήρισε την προοπτική συνεργασίας στα θέματα ελέγχου της αγοράς, καθώς, όπως υπογράμμισε, «αφορά πολλές πλευρές, αφορά την ποιότητα των προϊόντων, την πιστοποίησή τους και το τεράστιο θέμα του παρεμπορίου που μας ενδιαφέρει πολύ ως χώρα».
Οι υπουργοί Οικονομίας διερεύνησαν ακόμη τις προοπτικές συνεργασίας των κεντρικών αγορών Θεσσαλονίκης, Σκοπίων, Σόφιας και Τιράνων, καθώς και την προώθηση συνεργιών σε θέματα νέων τεχνολογιών και καινοτομιών μέσα και από τη σύνδεση των επιχειρήσεων με τα πανεπιστήμια.
«Η συμφωνία των Πρεσπών είναι μία ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιήσουμε, ώστε να αναδείξουμε τα χαρακτηριστικά της περιοχής και τις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομικής συνεργασίας, εκεί όπου είχαμε ανταγωνισμούς κάθε είδους» τόνισε ο κ. Πιτσιόρλας, εκτιμώντας πως «η ιδέα που συμφωνήσαμε και περιμένουν όλοι από εμάς να στείλουμε το σχέδιο, αντιμετωπίστηκε πάρα πολύ θετικά και αυτό […] είναι ένα σημαντικό βήμα ως προς το κλίμα που διαμορφώνεται για μια συμφωνία σε μια μεγάλη ατζέντα θεμάτων, που θα συγκεκριμενοποιηθούν και θα οργανωθεί η υλοποίησή τους».
Γ. Κατρούγκαλος
Νωρίτερα τη συζήτηση άνοιξε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, εξηγώντας τις συνθήκες στο διεθνές περιβάλλον, ειδικά σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, που ως μείζον θέμα κυριαρχεί το Brexit. Ο κ. Κατρούγκαλος θεωρεί πως η συνεργασία των χωρών είναι «win win situation» για την Ευρώπη, την Ελλάδα και την γύρω περιοχή και πώς πρέπει να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον συνεργασίας κι όχι συγκρουσιακό. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, τόνισε πως είναι καλή ευκαιρία να εμβαθύνουν τις σχέσεις μας σε μια λογική διεύρυνσης. Σύμφωνα με τον κ. Κατρούγκαλο η πρώτη συνάντηση της συνόδου ασχολήθηκε με τη μετανάστευση, η δεύτερη σε θέματα εσωτερικών, η τρίτη σε θέματα αστυνομικής, ενώ η σύνοδος ολοκληρώνεται με τα ζητήματα της οικονομικής συνεργασίας να βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης .
Ο κ. Κατρούγκαλος τόνισε την ανάγκη να υπάρχουν απτά αποτελέσματα και να προχωρήσει η υλοποίηση αποφάσεων που, ήδη, έχουν ληφθεί. Στο σημείο αυτό χαιρέτισε την πρόταση του υπουργού Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, Νίκολα Ντιμιτρόφ να προηγούνται συναντήσεις εμπειρογνωμόνων σε τεχνικό επίπεδο οι οποίες θα προετοιμάζουν τις Τετραμερείς Υπουργικές Συναντήσεις. Πρόταση η οποία υιοθετήθηκε.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε, επίσης, στις προκλήσεις για την πάταξη του εγκλήματος και της διαφθοράς, λέγοντας ότι θα πρέπει να συνεχίσουν τη συνεργασία και να ενισχύσουν τα ήδη υπάρχοντα δίκτυα και στην κατεύθυνση των κοινών ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και στην κατεύθυνση της συνάντησης των κοινωνιών.
Στ. Πιτσιόρλας
Κατόπιν πήρε τον λόγο ο Στέργιος Πιτσιόρλας και ανέφερε πως έχουν γίνει πολλές συνεργασίες και βήματα για την προώθηση των δικτύων που ήδη αποφασίστηκαν όπως το σιδηροδρομικό, το οδικό, το ενεργειακό. Τόνισε όμως πως πρέπει να ενισχυθεί και στον τομέα της αγοράς, της συνεργασίας στις εμπορικές σχέσεις στις επενδύσεις και τις εξαγωγές, να περάσουμε την αντίληψη στον κόσμο πως εμείς δεν αντιδρούμε ανταγωνιστικά αλλά στη βάση συνεργασίας.
Ο κ. Πιτσιόρλας κατά την ομιλία του έδωσε τέσσερις ιδέες: Τη συνεργασία για την προσέλκυση επενδύσεων και εξαγωγών ως περιοχή, τη διασύνδεση των εμπορικών μητρώων, σε αυτό θα βοηθήσει η εμπειρία της Ελλάδας στην ΕΕ καθώς τα δικά της είναι ήδη συνδεδεμένα, τη συνεργασία στο επίπεδο των καταναλωτών για όλες τις χώρες με κοινούς κανόνες αγοράς, τέταρτον έλεγχος των αγορών σε ο,τι αφορά την ποιότητα και τις διαδικασίες. «Με την ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς ουσιαστικά προχωράμε στην ανάπτυξη των σχέσεων, διαμορφώνουμε μια κοινή εικόνα για την περιοχή των Βαλκανίων, τις επενδύσεις και την αγορά. Προωθούμε τη συνεργασία κι όχι τον εσωτερικό ανταγωνισμό», σημείωσε.
Ν. Ντιμιτρόφ
Ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Νίκολα Ντιμιτρόφ παρατήρησε ότι "πριν τη συμφωνία των Πρεσπών οι συναντήσεις αυτές είχε περισσότερο κόσμο", όμως αυτό "είναι καλό" υπό την έννοια πως μπορούν πλέον να εμβαθύνουν στη σχέση των δύο χωρών. Πλέον ο στόχος είναι να υπάρξουν απτά αποτελέσματα τα οποία θα φτάσουν στον κόσμο. Ερωτηθείς για το εάν τέθηκε ζήτημα στην επιτροπή που ασχολείται με τα σχολικά βιβλία ώστε να σβηστούν οι αναφορές στον Μέγα Αλέξανδρο, είπε πως δεν το γνωρίζει αλλά αυτό που ξέρει είναι ότι οι αρμόδιες επιτροπές έχουν συναντηθεί και συμφώνησαν στη μεθοδολογία -ενώ θα ακολουθήσει νέα συνάντηση. Χαρακτήρισε το μηνύματα ενθαρρυντικά και σημείωσε πως η περιοχή έχει ιστορία και πως μέσω της συμφιλίωσης και της φιλίας θα έχει και μέλλον.
Ο κ. Ντιμιτρόφ ρωτήθηκε για το που βρίσκεται ο Νίκολα Γκρούεφσκι και απάντησε ότι όλοι ξέρουν πως είναι σήμερα στην Ουγγαρία. "Όλοι παρακολουθούμε μια παράδοξη υπόθεση στην οποία υπάρχει ο νόμος, το κράτος δικαίου δηλαδή, κι ο νόμος του ηγέτη. Εμείς προτιμούμε τον νόμο. Το κράτος δικαίου".
Άρτεμι Ντράλο
Η υφυπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας ρωτήθηκε στο περιθώριο της συνάντησης για όσα συνέβησαν στις 28 Οκτωβρίου στους Βουλιαράτες. Είπε πως την υπόθεση την 'έχει αναλάβει η αστυνομία και εξέφρασε την αδυναμίας της να μιλήσει περαιτέρω λόγω της ιδιότητάς της ως εκπρόσωπος της μειονότητας.