Χριστούγεννα σημαίνει παρέες, διασκέδαση, αναμνήσεις, οικογενειακές στιγμές, γεύσεις και εορταστικά τραπέζια, πολλά τραπέζια…
Φέτος, μετά από δύο κορονοχρόνια που γιορτάσαμε… κουτσουρεμένα, μπορεί o COVID να έχει σχεδόν «ξεχαστεί», ωστόσο η πανδημία της ακρίβειας δε λέει να μας αφήσει και ενώ ισχυρό «εμβόλιο» δεν προβλέπεται να βρεθεί στο κοντινό μέλλον.
Το εορταστικό τραπέζι, με κυρίως πιάτο τις ανατιμήσεις, θα ψήσει… το κρέας στα χείλη των πολιτών οι οποίοι έχουν μεν την ακατανίκητη επιθυμία να γιορτάσουν ελεύθερα, αλλά οι τσουχτερές τιμές μάλλον τους «βαρυστομαχιάζουν» πριν πάρουν θέσεις στο τραπέζι.
Στο στενό πλαίσιο που ορίζει η ακρίβεια, «τσιμπημένες» σε σχέση με πέρσι θα είναι οι τιμές των βασικών ειδών που απαρτίζουν το εορταστικό τραπέζι με γαλοπούλα, αμνοερίφια, χοιρινό, μοσχάρι, πατάτες, λαχανικά αλλά και κουραμπιέδες και μελομακάρονα να πρωταγωνιστούν στις αυξήσεις, την ώρα που η κίνηση στην αγορά αρχίζει να «θερμαίνεται» με τα Χριστούγεννα να... κοντοζυγώνουν.
Οι διαταραχές που είχε προκαλέσει η πανδημία και τα συνεχόμενα lockdowns στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και ο πόλεμος και οι ισχυρότατοι τριγμοί που επέφερε στην οικονομική αλυσίδα φτάνουν… στο πιάτο μας.
Η ζήτηση παγκοσμίως εκτοξεύτηκε μετά τους εγκλεισμούς αλλά η προσφορά δεν μπορούσε να την καλύψει, πυροδοτώντας ένα ανελέητο σπιράλ αυξήσεωντο οποίο εντάθηκε εξαιτίας των πολεμικών συρράξεων ενώ οδεύοντας προς το τέλος του έτους, φαίνεται να αποκαθίσταται μία ισορροπία τρόμου, κάτι που προμηνύει τουλάχιστον ένα «χειρόφρενο» στις αυξήσεις.
Όπως προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ), αυξημένες είναι οι τιμές και σε άλλα προϊόντα όπως τα τυποποιημένα μελομακάρονα (+60,9%), οι τυποποιημένοι κουραμπιέδες (+52,2%), το μαρούλι (+46,2%), τα πορτοκάλια (+41,5%) και η φέτα (+23,8%).
Αυξημένες είναι και οι τιμές στα κηπευτικά με τη χονδρική τιμή στις πατάτες να έχει διαμορφωθεί στα 0,65 ευρώ το κιλό όταν πέρυσι ήταν στα 0,45 ευρώ το κιλό, τα μαρούλια στα 0,30 ευρώ το τεμάχιο από 0,25 πέρυσι.
Στα ύψη βρίσκονται οι τιμές και των τυροκομικών εμφανίζοντας μεσοσταθμική αύξηση κατά 24%, κάτι που καταγράφει η Ελληνική Στατιστική Αρχή σε σχέση με πέρσι.
«Βαρύ» το τραπέζι φέτος, καλύτερες ημέρες από το 2023
«Η αύξηση στο κόστος των ζωοτροφών και του σιταριού, εξαιτίας και του πολέμου, στο ενεργειακό κόστος και στα μεταφορικά είναι οι βασικοί παράγοντες που ανεβάζουν τις τιμές ενώ και η εγχώρια παραγωγή κρεάτων φθίνει», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου Κρεοπωλών Θεσσαλονίκης, Νίκος Μπαλαμπανίδης.
«Οι τιμές για το φετινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι στα κρέατα, σε σχέση με το τραπέζι του 2021, είναι αυξημένες 20%-30% στα κρεοπωλεία της πόλης, προσπαθούμε να συγκρατήσουμε όσο είναι δυνατόν τις αυξήσεις καθώς γνωρίζουμε τις δυσκολίες των καταναλωτών. Το θετικό είναι πως υπάρχει σταθεροποίηση το τελευταίο τρίμηνο στις τιμές, εκτιμώ πως από το νέο έτος ίσως υπάρξουν τάσεις υποχώρησης», εξηγεί, διαβεβαιώνοντας πως δε θα υπάρξουν ελλείψεις στην αγορά.
Ταυτόχρονα, συστήνει στους καταναλωτές να επιλέξουν το κρεοπωλείο της γειτονιάς τους για τις αγορές τους.
Επί του πρακτέου, βγάζοντας χαρτί και μολύβι, με αυξήσεις τουλάχιστον 20% κατά μέσο όρο στα κρέατα, σε σχέση με πέρσι, ο τελικός λογαριασμός διαμορφώνεται ως εξής:
Η γαλοπούλα ελευθέρας βοσκής, της οποίας το κόστος παραγωγής ανέβηκε κατακόρυφα, από 8,5 ευρώ πέρσι, φέτος «καλπάζει» για τα 10 ευρώ το κιλό με τους καταναλωτές να… την κυνηγάνε για να πετύχουν καλύτερη τιμή. Η κατεψυγμένη γαλοπούλα θα είναι φθηνότερη.
Το χοιρινό πωλείται από 6,50 - 7,50 ευρώ το κιλό (5 - 6,50 ευρώ το 2021).
Το μοσχάρι φέτος διατίθεται από 11 - 13 ευρώ το κιλό (9 - 11 ευρώ πέρσι το 2021).
Το κοτόπουλο αγγίζει τα 4,5 ευρώ.
Κατσίκι και αρνί από 9 - 10 ευρώ/κιλό πέρσι, φέτος κυμαίνονται κοντά στα 12 - 13 ευρώ.
Οι τιμές είναι ενδεικτικές και διαφέρουν από κρεοπωλείο σε κρεοπωλείο.
Στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με στοιχεία που αλιεύσαμε την Πέμπτη από τη σελίδα e-katanalotis, οι τιμές ανά κιλό, για ελληνικά κρέατα, είναι οι εξής:
Xoιρινός λαιμός: 5,93 - 6,59 ευρώ
Κοτόπουλο: 2,90 - 2,95 ευρώ
Κατσίκι: 10,90 - 11,40 ευρώ
Αρνί: 10,32 - 10,91 ευρώ
Παράλληλα, ούτε τα ιερά και όσια… γλυκά των ημερών δεν γλιτώνουν από τις δαγκάνες της ακρίβειας με κουραμπιέδες και μελομακάρονα να «πικραίνονται» από τις αυξήσεις που αγγίζουν στα ζαχαροπλαστεία της Θεσσαλονίκης ακόμα και το 10% σε σχέση με το 2021με τις τιμές να κυμαίνονται από 11,5 - 16 ευρώ.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, το κόστος για χριστουγεννιάτικο τραπέζι (6-8 ατόμων) κυμάνθηκε από 82,56 έως 113,90 ευρώ το 2021, κατά μέσο όρο δηλαδή η τιμή του διαμορφώθηκε στα 98,23 ευρώ.
Φέτος αν κάνουμε την τελική σούμα, τα πιρούνια ίσως… κατέβουν απότομα με τα πορτοφόλια ωστόσο να «ψήνονται» στον φούρνο των ανατιμήσεων καθώς η «λυπητερή» για το φετινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι, με μία αύξηση της τάξης του 20% που διαφαίνεται, αν και είναι νωρίς να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις, ίσως αγγίξει κατά μέσο όρο τα 129,26 ευρώ. Δηλαδή 31 ευρώ παραπάνω σε σχέση με πέρσι.
Έχει σφυγμό η εστίαση αλλά…
Συγκρατημένη ικανοποίηση επικρατεί στους επαγγελματίες της εστίασης στη Θεσσαλονίκη ενόψει του Χριστουγεννιάτικου ρεβεγιόν, καθώς οι κρατήσεις έχουν πάρει τα πάνω τους με τον κλάδο να ατενίζει με αισιοδοξία τις γιορτινές ημέρες, αν και οι επαγγελματίες σε πολλές περιπτώσεις βλέπουν… αστεράκια από τις τερατώδεις αυξήσεις στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός πως μετά από δύο χρόνια πανδημίας και συνεχών εγκλεισμών οι πολίτες εκφράζουν τη διάθεση να γιορτάσουν στα μαγαζιά ενώ ειδικά στα νυχτερινά κέντρα προβλέπεται… sold out παραμονή Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς.
Βέβαια ο αυξημένος τζίρος των μαγαζιών αυτές τις ημέρες δε σημαίνει απαραίτητα κέρδη στο τελικό ταμείο καθώς τα έξοδα τρέχουν με ασταμάτητους ρυθμούς και τα εισοδήματα αγκομαχούν.
«Tα μαγαζιά περνάνε δύσκολα, οι πολίτες δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Ναι μεν ο τζίρος μας αναμένουμε να είναι αυξημένος την περίοδο των γιορτών σε σχέση με το 2021 που είχαμε περιορισμούς αλλά οι διαρκείς ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες και ενέργεια θα φάνε σημαντικό μέρος των εσόδων μας», αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων, Ψητοπωλών και Καφέ-Μπαρ νομού Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Φιλοκώστας.
«Ακόμα κι αν για τα Σαββατοκύριακα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς τα μαγαζιά είναι γεμάτα αυτό δεν σώζει την κατάσταση, οι επιδοτήσεις για ρεύμα και αέριο είναι κοροϊδία. Συνάδελφός μου πλήρωσε 9.000 ευρώ για ρεύμα και αέριο φέτος τον Σεπτέμβριο από 3.000 ευρώ πέρσι μαζί με την επιδότηση που ήταν 2.000 ευρώ, πολλά μαγαζιά έχουν κλείσει», τονίζει.
Ο πληθωρισμός μπορεί να δείχνει αισθητές… προθέσεις αποκλιμάκωσης αλλά μάλλον οι πολίτες θα αργήσουν να το νιώσουν, καθώς τα τρόφιμα τραβούν την ανηφόρα.
Τα αναλυτικά στοιχεία τα οποία συμπίπτουν για το μήνα Νοέμβριο και με την έναρξη του «καλαθιού του νοικοκυριού», δείχνουν ότι από τα 52 είδη διατροφής που μετράει η ΕΛΣΤΑΤ, στα 27 υπήρξε επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου των τιμών τον μήνα Νοέμβριο σε σχέση με τον μήνα Οκτώβριο και στα υπόλοιπα 19 υπήρξε επιβράδυνση.
Συνολικά από τα 52 προϊόντα τα 51 είχαν άνοδο τιμών σε σχέση με πέρυσι. Αναλυτικά, διψήφια ήταν η άνοδος σε 37 από τα 52 είδη διατροφής, σε άλλα 12 προϊόντα διατροφής η άνοδος ήταν μεταξύ του 5% και του 10% , ενώ χαμηλότερη άνοδο 3,3% και 4,9% είχαν μόνο τα φρούτα και οι τεχνίτες γλυκαντικές ουσίες. Μείωση τιμών κατεγράφη μόνο σε ένα προϊόν: στα φρέσκα ψάρια.
Τη μεγαλύτερη ανατίμηση κατέγραψε η ζάχαρη (της τάξεως του 49,3%) και ακολουθούν σε ύψος ανατιμήσεων τον Νοέμβριο βασικά είδη διατροφής όπως τα έλαια, το αλεύρι και άλλα δημητριακά, το γάλα, το γιαούρτι, τα τυριά, το ψωμί, οι πατάτες. Όλα αυτά έχουν αυξήσεις τιμών σε σχέση με πέρυσι πάνω από 20%.
Όσον αφορά στο ποια τρόφιμα είχαν επιτάχυνση στο ρυθμό ανόδου των τιμών τον Νοέμβριο, αυτά είναι η ζάχαρη, το ελαιόλαδο, τα παγωτά, το γιαούρτι, αλλά και πίτσες, πίτες αυγά παιδικές τροφές κ.λπ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε την Τετάρτη ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης για το «καλάθι του νοικοκυριού», η μέση σταθμισμένη τιμή του σε σχέση με την πρώτη εβδομάδα ισχύος του μέτρου έχει υποχωρήσει κατά 12,47%, στα 109,08 ευρώ από 124,62 ευρώ. Χωρίς τα ηλεκτρονικά καταστήματα που δεν έχουν πολλά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, το καλάθι από τα 115,6 ευρώ έπεσε στα 98,51 ευρώ.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου το κέρδος για τον καταναλωτή είναι 15,32 ευρώ ανά εβδομάδα, 66,4 ευρώ ανά μήνα και 796,74 ευρώ το χρόνο, γεγονός αναμφίβολα θετικό αλλά ανεπαρκές.
Δυσκολεύονται αλλά… εύχονται Μerry Christmas οι Έλληνες
Οι δύο στους τρεις καταναλωτές δηλώνουν «ενθουσιώδεις» με τα Χριστούγεννα και δεν προτίθενται να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίον θα γιορτάσουν μετά από μία χρονιά κρίσης, ενώ οι έξι στους δέκα προγραμματίζουν είτε να διατηρήσουν τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους είτε να ξοδέψουν περισσότερα για τις φετινές γιορτές, όπως προκύπτει από τη μελέτη της NielsenIQ ConsumerInsights «Unwrapping Europeans Holiday Outlook».
Συγκεκριμένα στην εν λόγω έρευνα έλαβαν μέρος περισσότεροι από 800 καταναλωτές στην Ελλάδα και με βάση τις απαντήσεις τους προκύπτει ότι από τη μία, οι αυξημένες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας καθώς και τα πιθανά σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό έχουν αντίκτυπο στις προτιμήσεις των καταναλωτών, αλλά από την άλλη, η πλειοψηφία των νοικοκυριών θα ήθελε να γιορτάσει τα Χριστούγεννα αμετάβλητα και με παραδοσιακό τρόπο.
Όπως επισημαίνει η μελέτη, οι Έλληνες απολαμβάνουν τη στιγμή με καλή παρέα: Η πλειοψηφία των καταναλωτών στη χώρα μας είναι λάτρεις των Χριστουγέννων και ο ενθουσιασμός τους για τη εορταστική περίοδο βρίσκεται στη κορυφή της Ευρώπης μαζί με τους καταναλωτές στη Ρουμανία και Πορτογαλία.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 66% των καταναλωτών στην Ελλάδα είναι λάτρεις των Χριστουγέννων για τους οποίους συναισθηματικές πτυχές όπως η απόλαυση των διακοπών με την οικογένειά τους και οι γιορτές με φίλους είναι πολύ σημαντικές. Οι επιφυλακτικοί, προσεκτικοί αγοραστές αντιπροσωπεύουν το 35% των καταναλωτών. Αυτή η ομάδα επηρεάζεται έντονα από την αύξηση των τιμών του καυσίμου, πετρελαίου και της ενέργειας και είναι πιθανό να μειώσει τις δαπάνες. Επίσης η ομάδα αυτή παραμένει ανήσυχη με την πανδημία.
Η αναμενόμενη δαπάνη φέτος τα Χριστούγεννα είναι ίση ή μεγαλύτερη από πέρσι. Το 45% των νοικοκυριών στην Ελλάδα δηλώνει ότι ο προϋπολογισμός του για τρόφιμα και ποτά στο σπίτι ή για κατανάλωση εκτός σπιτιού, τα δώρα και τα ταξίδια θα είναι ίσος σε σύγκριση με το 2021.
Το 40% θα ήθελε να ξοδέψει λιγότερα χρήματα σε αυτές τις κατηγορίες φέτος, ενώ σημειώνεται ότι το 15% των αγοραστών δηλώνει ότι θα αυξήσει τον προϋπολογισμό του την ερχόμενη εορταστική περίοδο.
Τυρί, φρέσκο κρέας, μπίρα και κρασί
Τυρί (81%), φρέσκο κρέας (74%) και χριστουγεννιάτικα γλυκά (64%) είναι οι 3 πιο συχνές κατηγορίες τροφίμων που οι καταναλωτές προγραμματίζουν να αγοράσουν τα Χριστούγεννα.
Ανάμεσα στις κατηγορίες ποτών, οι μπίρες (61%) και το κρασί (60%) θα μπουν έντονα στο καλάθι.
Παρά το γεγονός ότι οι καταναλωτές ψάχνουν για προωθητικές ενέργειες, δεν θα διστάσουν να αγοράσουν πολυτελή προϊόντα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων: 25% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι θα αγοράσουν πολυτελή είδη στη κατηγορία του φρέσκου κρέατος, ενώ στη κατηγορία των ποτών, πολυτελής μάρκες και είδη θα επιλεχθούν ανάμεσα στα κρασιά (20%) και τις σαμπάνιες (22%).
Ανάμεσα στα χριστουγεννιάτικα δώρα, οι Έλληνες θα επιλέξουν φέτος να δωρίσουν κατά κύριο λόγο ρούχα / παπούτσια (55%) και παιχνίδια (43%).
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18.12.2022