Την ερχόμενη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη υπουργική διάσκεψη με τη συμμετοχή υπουργών Εξωτερικών από χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αλλά και χώρες της Βαλκανικής, που είναι ήδη μέλη της Ε.Ε.
Το όνομα της Θεσσαλονίκης είναι συνδεδεμένο με τη διεύρυνση της Ε.Ε. προς τα Βαλκάνια. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας της Ε.Ε. το 2003 υιοθετήθηκε η λεγόμενη «Ατζέντα της Θεσσαλονίκης», που περιλάμβανε το κοινό πλαίσιο που ρυθμίζει τις σχέσεις της Ε.Ε. με τις χώρες των Δ. Βαλκανίων, έως τη στιγμή της προσχώρησής τους στην Ε.Ε. και τη διακήρυξη ότι «το μέλλον των Βαλκανίων είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στις προτεραιότητες της Κροατίας και της Γερμανίας
Η Κροατία, που ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου για το α’ εξάμηνο του 2020, έθεσε το θέμα των Δυτικών Βαλκανίων στις προτεραιότητές της. Τη δέσμευση της κροατικής προεδρίας της Ε.Ε. στην προώθηση της στρατηγικής της προοπτικής διεύρυνσης της Ε.Ε. με την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων επανέλαβε πρόσφατα από τη Θεσσαλονίκη ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Κροατίας Στρίμορ Κίκερετς, μιλώντας στο 2ο Thessaloniki Regional Forum.
Τον Μάιο θα πραγματοποιηθεί στο Ζάγκρεμπ Διάσκεψη Κορυφής Ε.Ε. - Δυτικών Βαλκανίων και η κροατική προεδρία προσδοκά ότι θα γίνει το πρώτο βήμα για το «ξεπάγωμα» της συζήτησης για την ένταξη στην Ε.Ε. της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. Θα προηγηθεί, τον Μάρτιο, η σύνοδος κορυφής των αρχηγών των κρατών μελών της Ε.Ε., στην οποία η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι θα πιέσει με στόχο την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.
Εξάλλου, το β’ εξάμηνο του 2020 τη σκυτάλη της προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. θα παραλάβει η Γερμανία. Η καγκελάριος Μέρκελ είχε εκφράσει την ξεκάθαρη διαφωνία της με τον Εμανουέλ Μακρόν σε σχέση με τα Δυτικά Βαλκάνια, ενώ επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία την επιθυμία της να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία τον Μάρτιο στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η κ. Μέρκελ, εξάλλου, ήταν αυτή που το 2014 πήρε την πρωτοβουλία προκειμένου να παραμείνει ανοιχτή η προοπτική διεύρυνσης της Ε.Ε. στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στις πρώτες συναντήσεις της λεγόμενης «Διαδικασίας του Βερολίνου», στο Βερολίνο (2014) και τη Βιέννη (2015), η Ελλάδα δεν προσκλήθηκε να συμμετάσχει, ενώ το 2016 και το 2017 συμμετείχε σε χαμηλό επίπεδο, με καθεστώς παρατηρητή. Το καλοκαίρι του 2018 στην επόμενη συνάντηση της «Διαδικασίας του Βερολίνου», που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, συμμετείχε για πρώτη φορά έλληνας πρωθυπουργός, ο Αλέξης Τσίπρας. Στο μεταξύ η «Διαδικασία του Βερολίνου» πλέον επεκτάθηκε και σε άλλα περιφερειακά ζητήματα, όπως ο εμφύλιος στη Λιβύη- στη συγκεκριμένη σύνοδο η Ελλάδα άσκησε ισχυρές πιέσεις να συμμετάσχει, χωρίς αποτέλεσμα.
Η Ελλάδα διεκδικεί ρόλο
Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα διεκδικεί να παίξει έναν αναβαθμισμένο ρόλο. Η πρωτοβουλία να ανοίξει ξανά η συζήτηση για τα Δυτικά Βαλκάνια, μετά το «βέτο» που προέβαλε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τον περασμένο Οκτώβριο, προήλθε από τον έλληνα ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια. Στις 9 Δεκεμβρίου, στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, διοργάνωσε στις Βρυξέλλες άτυπο πρωινό εργασίας με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής εκ μέρους της ελληνικής διπλωματίας ήταν να δοθεί η ευκαιρία για μια γόνιμη, με άτυπο χαρακτήρα, ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των εταίρων για το πώς θα πρέπει να προχωρήσει η συζήτηση σχετικά με τη διεύρυνση, στον απόηχο της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου. «Είναι ζωτικής σημασίας να δοθεί το συντομότερο δυνατό το πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, προκειμένου να δοθεί περαιτέρω ώθηση στις μεταρρυθμίσεις και στις δύο χώρες, καθώς και να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, του σεβασμού της τεθείσας αιρεσιμότητας» δήλωσε ο κ. Δένδιας κατά την επίσκεψή του στην Κροατία στις 30 Ιανουαρίου, ενώ το ίδιο είχε δηλώσει την προηγούμενη μέρα και για το Μαυροβούνιο, κατά την επίσκεψή του στη χώρα.
Η επόμενη συνάντηση που διοργανώνει η ελληνική διπλωματία για τα Δυτικά Βαλκάνια θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου στη Θεσσαλονίκη, στο ξενοδοχείο «Hyatt Regency». Ο τίτλος της συνόδου είναι «Από τη Θεσσαλονίκη στο Ζάγκρεμπ», υποδηλώνοντας ότι η ελληνική διπλωματία θέλει να προετοιμάσει το έδαφος για την επικείμενη διάσκεψη στην κροατική πρωτεύουσα.
Ήδη έχουν επιβεβαιώσει την παρουσία τους στη διυπουργική συνάντηση οι υπουργοί Εξωτερικών (ή οι αναπληρωτές τους) της Κροατίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου αλλά και η γενική γραμματέας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης Χέλγκα Σμιτ. «Είμαι βέβαιος ότι η Θεσσαλονίκη θα αποτελέσει τον τόπο από όπου θα στείλουμε ένα σαφές μήνυμα για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Θέλω, επίσης, να διαβεβαιώσω ότι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί στρατηγικό στόχο της σερβικής κυβέρνησης», δήλωσε πρόσφατα ο σέρβος ΥΠΕΞ Ίβιτσα Ντάτσιτς σε συνάντηση που διοργάνωσε ο πρεσβευτής της Ελλάδας στη Σερβία.