Δυνατές ιστορίες ζωής, πτυχές της επικίνδυνης καθημερινότητας τους στην εμπόλεμη ζώνη αλλά και «μαθήματα» διαβίωσης εν καιρώ πολέμου, αφηγήθηκαν πολεμικοί ανταποκριτές και στρατιωτικοί στο διήμερο συνέδριο του ΝΑΤΟ με θέμα «Ασφάλεια για τους δημοσιογράφους σε εμπόλεμες ζώνες» (Journalists’ Safety in War Zones) που πραγματοποιήθηκε στο Γ’ Σώμα Στρατού, στη Θεσσαλονίκη.
Το σεμινάριο που διεξήχθη στην αγγλική γλώσσα, προσέλκυσε περισσότερους από 50 επαγγελματίες της επικοινωνίας, δημοσιογράφους ακαδημαϊκούς, φοιτητές και στρατιωτικούς και πραγματοποιήθηκε μεταξύ 30 και 31 Ιανουαρίου στα κεντρικά γραφεία του Στρατηγείου του ΝΑΤΟ στη Θεσσαλονίκη, στο Γ. Σώμα Στρατού.
Το ενδιαφέρον μονοπώλησαν τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου, οι αφηγήσεις πολεμικών ανταποκριτών της Ελλάδας που συμμετείχαν στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας και στη Λωρίδα της Γάζας.
Ο πολεμικός ανταποκριτής του ANT1, Xρήστος Mαζανίτης μίλησε για την προσωπική του εμπειρία κατά την κάλυψη των γεγονότων στην έναρξη του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου στη Μαριούπολη όπου διέμεινε δύο εβδομάδες. Ήταν από τους ανταποκριτές που εγκλωβίστηκε στην πόλη κατά την επίθεση των ρωσικών στρατευμάτων και κατόρθωσε μαζί με άλλους συναδέλφους του να διαφύγει. Ο κ. Μαζανίτης μοιράστηκε παράλληλα τον τρόπο με τον οποίο προετοιμάζεται ένας δημοσιογράφος για να συμμετάσχει ως πολεμικός ανταποκριτής στην κάλυψη των γεγονότων ενός πολέμου και τόνισε πως όποιες κι αν είναι οι δικλείδες ασφαλείας που ενδείκνυνται για τους δημοσιογράφους στα πολεμικά μέτωπα, ουσιαστικά ο δημοσιογράφος είναι απροστάτευτος.
Παράλληλα μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει ένας δημοσιογράφος να φέρεται στην εμπόλεμη ζώνη, τι εξοπλισμό χρειάζεται μαζί του (αλεξίσφαιρο γιλέκο και κράνος), και τι καθημερινές πρακτικές επιβίωσης χρειάζεται να υιοθετήσει, πηγαίνοντας στον πόλεμο. Τέτοιες είναι οι έγκαιρη αναγνώριση του εδάφους, ο εντοπισμός διόδων διαφυγής και απαραίτητων καταφυγίων. Παράλληλα ο δημοσιογράφος μίλησε για την εμπειρία του στην ανακάλυψη των μαζικών τάφων στην πόλη Μπούτσα της Ουκρανίας, όντας εκ των πρώτων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με αυτό το τραγικό θέαμα.
Ο δημοσιογράφος και πολεμικός ανταποκριτής του ΣΚΑΙ, Σταύρος Ιωαννίδης από την πλευρά του σύγκρινε το πώς είναι να δουλεύει κανείς στο μέτωπο της Ουκρανίας σε σχέση με το μέτωπο της Γάζας, τονίζοντας πως αν και στην Ουκρανία υπήρχε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων για τους πολεμικούς ανταποκριτές, ο τρόπος διεξαγωγής του πολέμου στο ουκρανικό μέτωπο έχει ως αποτέλεσμα λιγότερα θύματα στον κλάδο της δημοσιογραφίας μέσα σε δύο χρόνια, σε σχέση με τα θύματα της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Στη συνέχεια ο πολεμικός ανταποκριτής του ΣΚΑΙ Χρήστος Νικολαΐδης μίλησε για το πώς μπορούν να συνεργαστούν στρατιωτικοί και δημοσιογράφοι, στο πεδίο.
Η δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Έλενα Αποστολίδου στη συνέχεια αναφέρθηκε σε 11 ιστορίες από την εμπειρία της στο μέτωπο της Ουκρανίας, τις πρώτες μέρες του πολέμου. Αυτές αφορούσαν το στοιχείο του αιφνιδιασμού που ένιωθε καθημερινά ως δημοσιογράφος, την έλλειψη ελέγχου αλλά και τη δυσκολία στις συνεντεύξεις με υψηλόβαθμα στελέχη του ουκρανικού στρατού.
Την εμπειρία της παράλληλα για τη συμμετοχή της στα πεδία των μαχών ως ανταποκρίτρια, εξιστόρησε και η δημοσιογράφος του Star, Λευκή Γεωργάκη.
Τέλος, ο πολεμικός ανταποκριτής και δημοσιογράφος Νίκος Λάδιανός, επικεντρώθηκε στην ομιλία του στην αξία της ηθικής κατά την πολεμική ανταπόκριση.
Σε ερώτηση του makthes.gr, για το αν ο δημοσιογράφος βρεθεί αντιμέτωπος να υπηρετήσει την επαγγελματική του δεοντολογία ή την πατρίδα του, σε περίπτωση που υπάρξει αυτή η ηθική σύγκρουση, ο έμπειρος δημοσιογράφος απάντησε πώς μπορούν να συμβούν και τα δύο ταυτόχρονα. Παράλληλα αναφέρθηκε στο παράδειγμα των Ιμίων του 1997, γεγονός στο οποίο ο ίδιος βρέθηκε ως πολεμικός ανταποκριτής υπό τον κίνδυνο μίας πιθανής σύρραξης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.
Στο θεωρητικό κομμάτι της δεύτερης μέρας, ο καθηγητής του τμήματος δημοσιογραφίας του ΑΠΘ, Νίκος Παναγιώτου, μίλησε για την ανάγκη να υπάρχει ασφάλεια για τους δημοσιογράφους στα πεδία των μαχών και εξήρε το ρόλο του Διεθνούς Κέντρου Εκπαίδευσης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων (international training center for the safety of journalists - ICSJ).
Δήλωσε παράλληλα ότι από την άνοιξη και την έναρξη του εαρινού εξαμήνου, και στα τρία πανεπιστήμια της Ελλάδας που υπάρχουν σχολές δημοσιογραφίας θα ενταχθεί στο πρόγραμμα σπουδών μάθημα για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, με σκοπό οι πολεμικοί ανταποκριτές του μέλλοντος να λαμβάνουν από νωρίς σωστή εκπαίδευση, θεωρητική και πρακτική απέναντι σε αυτά που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν.
Ο δημοσιογράφος και μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ Γιάννης Κοτσιφός, μιλώντας επίσης για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, τόνισε πώς πρέπει να δημιουργηθεί μία κουλτούρα ασφαλείας στη δημοσιογραφική κοινότητα ούτως ώστε, όταν κάποιο μέλος της συμμετέχει σε έναν πόλεμο καλύπτοντας τα γεγονότα δημοσιογραφικά, να λαμβάνει περισσότερες παροχές ασφαλείας από το μέσο το οποίο υπηρετεί, με σκοπό να μειωθούν οι θάνατοι δημοσιογράφων στα πεδία.
Την πρώτη μέρα του συνεδρίου, πλαισίωσαν παράλληλα με τις ομιλίες τους στρατιωτικοί και διδάκτορες του ΑΠΘ. Ο διδάκτωρ που το ΑΠΘ και στρατιωτικός Ηλίας Νικέζης μίλησε για το ρόλο της δημοσιογραφικής ενημέρωσης εν καιρώ πολέμου και το διαχωρισμό μεταξύ αμεσότητας στην ενημέρωση και εγκυρότητας. Παράλληλα ενημέρωσε σχετικά με θέματα συνεργασίας των δημοσιογράφων με τον στρατό σε εμπόλεμες ζώνες.
Επίσης ο υποψήφιος διδάκτωρ το ΑΠΘ και στρατιωτικός, Χρήστος Σμηλιάνης μίλησε για την ανάγκη το να βρίσκεται σε ετοιμότητα όποιος επιχειρεί σε ένα πολεμικό πεδίο κι ανέλυσε τα στάδια ετοιμότητας. Όπως εξήγησε, το άτομο προσλαμβάνει και υιοθετεί αυτά τα στάδια, με βάση την εκπαίδευση του αλλά και το ένστικτο. Ο κ. Σμηλιάνης μίλησε παράλληλα για το ρόλο του Πολυεθνικού Κέντρου Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης της Ειρήνης στο Κιλκίς όπου κάθε χρόνο διεξάγεται σχολείο εκπαίδευσης για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ανάμεσα σε πολλές ακόμη δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο διδάκτωρ του ΠΑΜΑΚ και στρατιωτικός Βασίλης Ζαλίδης από την πλευρά του μίλησε για τα νομικά θέματα που αντιμετωπίζουν οι πολεμικοί ανταποκριτές και τόνισε την ανάγκη να υπάρξει συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο προστασίας τους με σκοπό να μειωθούν για απώλειες των δημοσιογράφων στα πεδία πολέμου. «Μέχρι στιγμής οι δημοσιογράφοι από το διεθνές δίκαιο χαρακτηρίζονται ως πολίτες όταν μία σύγκρουση διαθέτει υπερτοπικό - διεθνή χαρακτήρα. Χρειάζεται όμως ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο το οποίο να προστατεύει ειδικά τους δημοσιογράφους όπως γίνεται με τους νοσηλευτές και γιατρούς του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελίνου», είπε μεταξύ άλλων.
Στόχος του συνεδρίου ήταν να αποτελέσει μια πλατφόρμα συζήτησης και επικοινωνίας για το θέμα της ασφάλειας των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των ΜΜΕ, και του ρόλου και των δυνατοτήτων του στρατού στην παροχή ασφάλειας.
Το συνέδριο τίμησαν με την παρουσία τους και τις ομιλίες τους έμπειροι πολεμικοί ανταποκριτές, ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες της επικοινωνίας και στρατιωτικοί, από αριθμό Στρατηγείων του ΝΑΤΟ. Σκοπός της συζήτησης, όπως τόνισαν κατά τις εναρκτήριες ομιλίες τους ο διοικητής του Γ' Σώματος και του NRDC, Στρατηγός Αθανάσιος Γαρινης και ο Ταξιάρχης Θεμιστοκλής Νικόγλου, ήταν να ενισχυθεί η κοινή κατανόηση μεταξύ στρατιωτικού προσωπικού και δημοσιογράφων και να βοηθηθεί η ανάπτυξη εμπιστοσύνης και συνεργασίας τους.
