Την απόλυτη απογοήτευση του επιβατικού κοινού από τις δημόσιες συγκοινωνίες, σε όλους σχεδόν τους δείκτες- αναμονή, πληρότητα, συχνότητα δρομολογίων και διάρκεια διαδρομής- καταγράφει έρευνα που πραγματοποίησε το το Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου RECREATE, του οποίο έχει τον επιστημονικό συντονισμό.
«Δεν αποτελεί καινοφανή διαπίστωση ότι οι δημόσιες συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζουν σοβαρά, χρόνια και δυσεπίλυτα προβλήματα. Και να ήθελε να διαφωνήσει κανείς, οι συνθήκες που βιώνουν καθημερινά οι πολίτες έρχονται να επιβεβαιώσουν την ωμή πραγματικότητα» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο Ιωάννης Πολίτης, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ, διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής και επιστημονικός συντονιστής του Έργου RECREATE.
Όπως αναφέρει, οι δημόσιες συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη έχουν χάσει πάνω από το 50% του μεριδίου μετακίνησης σε μόλις 20 χρόνια, από το 43% το 2000 σε μόλις 20% το 2023. «Οι λύσεις που έχουν ακουστεί αυτά τα χρόνια είναι πολλές. Άλλες δίνουν έμφαση κυρίως στη υποδομή και στη λειτουργία (π.χ. θέλουμε περισσότερα και πιο καθαρά λεωφορεία, νέες ή αναδιαρθρωμένες γραμμές κ.τ.λ.), άλλες στην οργάνωση των δημοσίων συγκοινωνιών (δημόσιος ή ιδιωτικός εκτελεστικός οργανισμός, φορέας μητροπολιτικού χαρακτήρα, καθορισμός αρμοδιοτήτων και άρση επικαλύψεων κ.τ.λ.). Τι συμβαίνει όμως με τους χρήστες των δημοσίων συγκοινωνιών; Πόσο ελκυστικό είναι το ‘’μεταφορικό προϊόν’’ που τους προσφέρουμε και τι χρειάζεται να αλλάξει προκειμένου να διαταράξουμε το φαύλο κύκλο πτώσης του μεριδίου που αναφέρθηκε προηγουμένως; Μήπως σχεδιάζουμε για κάποιους χωρίς τελικά να τους λαμβάνουμε υπόψιν;» διερωτάται.
Αυτά ήταν και τα ερευνητικά ερωτήματα στα οποία απάντησε ένα σταθμισμένο και στατιστικά επαρκές δείγμα 450 περίπου χρηστών Δημοσίων Συγκοινωνιών στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2022, στο πλαίσιο του προγράμματος RECREATE.
Παράπονα από 9 στους 10 για την πληρότητα
Τα κριτήρια για την αξιολόγηση της ποιότητας εξυπηρέτησης των επιβατών ήταν αυτά του ευρωπαϊκού προτύπου:
- διαθεσιμότητα (χωρική, χρονική και μεταφορική ικανότητα),
- προσβασιμότητα,
- πληροφόρηση,
- διάρκεια μετακίνησης,
- εξυπηρέτηση επιβατών,
- άνεση,
- ασφάλεια και
- βελτίωση στο αστικό και ευρύτερο περιβάλλον.
Τη χαμηλότερη βαθμολογία τη συγκέντρωσε ο δείκτης “πληρότητα”. Εννιά στους δέκα επιβάτες δεν είναι ικανοποιημένοι από την κατάσταση εντός του λεωφορείου, άνω του 60% επέλεξε την απάντηση «καθόλου ικανοποιημένος», ενώ οι θετικές απαντήσεις φτάνουν μόλις το 9,2% των ερωτώμενων. Η διάρκεια της διαδρομής, η πληροφόρηση στη στάση, ο συνωστισμός στη στάση και το αίσθημα ασφάλειας εντός του λεωφορείου συγκεντρώνουν μεγάλα ποσοστά αρνητικών βαθμολογιών, σε ποσοστό άνω του 70% - «και ο ‘’μέτρια ικανοποιημένος’’ επιβάτης είναι δυνητικά ένας απογοητευμένος επιβάτης» σχολιάζει ο κ. Πολίτης . Η πληροφόρηση εντός του λεωφορείου, η συχνότητα δρομολογίων, η άνεση κατά την επιβίβαση/αποβίβαση προς/από το λεωφορείο, η άνεση χώρων, καθισμάτων εντός του λεωφορείου και η διάρκεια της διαδρομής συγκέντρωσαν θετικές βαθμολογίες σε ποσοστά μόλις 14,2% ως 18,2%.
Αν κάποιος τομέας αφήνει λιγότερο δυσαρεστημένους τους επιβάτες είναι η πληροφόρηση μέσω διαδικτύου που έχουν στη διάθεσή τους, καθώς το 44.2% των ερωτώμενων δήλωσαν αρκετά ή και απόλυτα ικανοποιημένοι από αυτήν. Ακολουθεί η αίσθηση ασφάλειας στη στάση για την οποία το 35,5% των ερωτώμενων δήλωσε ικανοποιημένο. «Μια οριζόντια ανάγνωση των παραπάνω, μας οδηγεί στη βασική διαπίστωση ότι τα προβλήματα της ποιότητας εξυπηρέτησης των δημοσίων συγκοινωνιών στη Θεσσαλονίκη, δεν καλύπτουν μόνο μια συνιστώσα, αλλά επαφίενται σε θέματα λειτουργίας (πληρότητα), oργάνωσης δρομολογίων (διάρκεια αναμονής, συχνότητας), ασφάλειας και άνεσης» σημειώνει ο κ. Πολίτης.
Ικανοποίηση από την μετακίνηση με το λεωφορείο στη Θεσσαλονίκη
Περισσότερη πληροφόρηση
Πώς θα μπορούσαν να μειωθούν ή να εξαλειφθούν οι αρνητικές απόψεις του επιβατικού κοινού, που βασίζονται στις αντίστοιχα αρνητικές εμπειρίες του;
Το 83,7% των ερωτώμενων θεώρησε πως η ενίσχυση της υπηρεσίας θέασης της κίνησης των λεωφορείων θα δώσει σημαντικές προοπτικές, ενώ 71,2% θεωρεί πως η προσθήκη μίας υπηρεσίας πληροφόρησης συνωστισμού θα έχει εξίσου πολλαπλά οφέλη. Αντίστοιχα η δυνατότητα των χρηστών να βαθμολογούν τις συνθήκες εξυπηρέτησης και να δημοσιεύουν σχόλια για αυτές βαθμολογήθηκε θετικά από το 57,9% και το 52,9% των ερωτώμενων αντίστοιχα.
Η μόνη δυνατότητα που δεν βαθμολογήθηκε θετικά κατά πλειοψηφία από τους χρήστες είναι η δυνατότητα συμμετοχής σε δράσεις επιβράβευσης της συμπεριφοράς για τους επιβάτες και η διεκδίκηση επάθλων (μόνο 38.8% βαθμολόγησε θετικά τη χρησιμότητά της), «ίσως λόγω του γεγονότος ότι τέτοιες δράσεις παιχνιδοποίησης (gamification) στην Ελλάδα είναι περιορισμένες και όχι τόσο γνωστές στους χρήστες δημοσίων συγκοινωνιών» σχολιάζει ο κ. Πολίτης.
==============================================================
Ο μίτος της Αριάδνης για τις δημόσιες συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη
Του Ιωάννη Πολίτη, αναπληρωτή καθηγητή ΑΠΘ
διευθυντή Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής
Επιστημονικού Συντονιστή Έργου RECREATE
«Η σύγχρονη προσέγγιση, προτάσσει την ολιστική κατά το δυνατό αντιμετώπιση των προβλημάτων μέσα από οριζόντιες δράσεις επαυξημένων οικονομιών κλίμακας, έναντι των αποσπασματικών, μεμονωμένων μέτρων βελτίωσης του κάθε κριτηρίου που γίνονταν στο παρελθόν. Αποφασιστικός καταλύτης αυτών των δράσεων είναι η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών που ενισχύεται από το ευρύτερο περιβάλλον της 4ης βιομηχανικής επανάστασης που βιώνουμε στις μέρες μας. Η Θεσσαλονίκη, η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που αξιοποίησε τις εφαρμογές Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, αναζητά πλέον νέες προκλήσεις μέσω παροχής ακόμα περισσότερων στοιχείων «πραγματικού χρόνου» έτσι ώστε να βελτιώσει σημαντικά το επίπεδο της παρεχόμενης ποιότητας εξυπηρέτησης. Χωρίς την συνεχή καταγραφή των αναγκών και των προτιμήσεων των μετακινουμένων (υφιστάμενων χρηστών Δημοσίων Συγκοινωνιών αλλά και δυνητικών από ανταγωνιστικά μέσα) η κάθε προσπάθεια θα είναι ημιτελής, με σημαντικό ρίσκο αποτυχίας.
Στην Ελληνική μυθολογία, ο Μίτος της Αριάδνης – το κουβάρι που έδωσε η Αριάδνη στον Θησέα για να διαφύγει από τον δαιδαλώδη Λαβύρινθο μετά τη νικηφόρα πάλη του με τον Μινώταυρο - παρουσιάζεται ως ένα «τέχνασμα». Η σύγχρονη πραγματικότητα του συγκοινωνιακού σχεδιασμού όμως, επιβάλλει τη λύση των προβλημάτων μακριά από «τεχνάσματα», «δοξασίες» και «αυτοσχεδιασμούς», προτάσσοντας την εξειδικευμένη και διεπιστημονική γνώση, το συμμετοχικό σχεδιασμό, την σθεναρή πολιτική βούληση και, γιατί όχι, την υιοθέτηση καλών πρακτικών και δράσεων που έχουν δουλέψει αλλού και μπορούν να εφαρμοστούν θαρραλέα και χωρίς ενοχές και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης».
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 16.07.2023