Η ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας Ελλάδας και Ινδίας σε ερευνητικά θέματα αιχμής προωθείται μέσα από τον επιστημονικό διάλογο που ξεκίνησε χθες στη Θεσσαλονίκη, στο 2ο Διεθνές Συνέδριο «Ελλάδα και Ινδία: Ιστορία, Κοινωνία, Επιστήμη και Επιχειρηματικότητα (Greece and India: History, Society, Science & Entrepreneurship)». Το συνέδριο, που φιλοξενείται στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ, διοργάνωσαν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΕΚΠΑ, το Jawaharlal Nehru University με έδρα το Νέο Δελχί της Ινδίας, το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Indo-Hellenic Research Centre (IHRC).
Στις ευκαιρίες για ουσιαστικό διάλογο και συνεργατικές πρωτοβουλίες που προωθούν την πρόοδο σε Ελλάδα και Ινδία αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του, κατά την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου, ο υφυπουργός Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας- Θράκης), Κωνσταντίνος Γκουλέκας επισημαίνοντας ότι «αξιοποιώντας το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο και στις δύο χώρες, το οποίο αποτελείται από ερευνητές, προγραμματιστές και καινοτόμους, η πλατφόρμα αυτή θα τονώσει την περαιτέρω ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και της καινοτομίας».
«Οι πιθανές συνεργασίες που θα προκύψουν από το συνέδριο αυτό είναι έτοιμες να δημιουργήσουν ένα ισχυρό πλαίσιο για την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο μεταξύ της Ινδίας και της Ελλάδας», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «οι συνέργειες μεταξύ του αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος καινοτομίας της Ινδίας και της στρατηγικής θέσης της Ελλάδας εντός της ΕΕ ανοίγουν πολλά υποσχόμενους δρόμους για διασυνοριακά ερευνητικά έργα, ιδίως σε τομείς όπως η βιωσιμότητα και η ανάκτηση πόρων», ενώ «το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο και στις δύο χώρες, με την αντίστοιχη ακαδημαϊκή και βιομηχανική τεχνογνωσία τους, θα αποτελέσει τη βάση για συνεργατικά εγχειρήματα που μπορούν να επεκταθούν σε ερευνητικά προγράμματα επιπέδου ΕΕ, ενισχύοντας τον αντίκτυπο του έργου τους σε παγκόσμιο επίπεδο».
Στη νέα δυναμική που έχουν αποκτήσει οι σχέσεις Ινδίας- Ελλάδας, μετά και την επίσημη επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στην Ελλάδα το 2023 και την αντίστοιχη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην Ινδία, τον περασμένο Φεβρουάριο, αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του ο πρέσβης της Ινδίας στην Ελληνική Δημοκρατία Ρουντρέντρα Τάντον (Rudrendra Tandon). «Η νέα δυναμική απορρέει από την κοινή πεποίθηση και των πρωθυπουργών, ότι η γεωπολιτική κατάσταση και οι τάσεις είναι τέτοιες, ώστε οι σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας, που ιστορικά ήταν πολύ στενές, ήταν καιρός να αναβαθμιστούν αποκτώντας πιο στρατηγικό χαρακτήρα». «Είμαστε μια χώρα του Ινδικού Ωκεανού. Τα σημεία εισόδου και εξόδου στον Ινδικό Ωκεανό είναι πολύ σημαντικά για εμάς. Και από τα 8-9 σημεία εξόδου- εισόδου, δύο είναι τα πιο ζωτικά: η Διώρυγα του Σουέζ και το Στενό της Μαλάκκα. Ως εκ τούτου, οι χώρες κατά μήκος της γεωγραφίας της Διώρυγας του Σουέζ είναι εγγενώς στρατηγικές για εμάς», σημείωσε ο κ. Τάντον, προσθέτοντας ότι ως εμπορική δύναμη η Ινδία βλέπει την Ευρώπη ως μια σημαντική περιοχή εστίασης, αναζητώντας βάσεις για ινδικές εταιρείες και άλλες πρωτοβουλίες και «η Ελλάδα δεδομένης της ιστορικής μας σχέσης και των βαθιών πολιτιστικών δεσμών είναι πάντα ένας πολύ ελκυστικός προορισμός για την εστίαση της Ινδίας στην Ευρώπη».
Τους συνέδρους καλωσόρισε ο Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής Συνεδρίου, καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης, σημειώνοντας «οι διαρκείς πολιτιστικοί και πνευματικοί δεσμοί μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία για τη σε βάθος εξερεύνηση των ιστορικών δεσμών και τη χάραξη μίας πορείας συνεργασίας στο μέλλον», προσθέτοντας ότι «το συνέδριο στοχεύει να οικοδομήσει πάνω σε αυτούς τους δεσμούς με την προώθηση του διαλόγου σε διάφορους τομείς όπως ο πολιτισμός, η διπλωματία, η καινοτομία και η βιωσιμότητα».
Ελληνικές Σπουδές στο Νέο Δελχί
Στην πρώτη ενότητα του συνεδρίου που εστιάζει στις διεθνείς σχέσεις, τη διπλωματία και τη γεωπολιτική, αναδεικνύοντας τις στρατηγικές συνεργασίες και τις γεωπολιτικές προοπτικές στον ευρασιατικό χώρο, η καθηγήτρια στο Jawaharlal Nehru University- New Delhi, Shoba Sivasankaran παρουσίασε το πρόγραμμα της Έδρας Ελληνικών Σπουδών που λειτουργεί στο πανεπιστήμιο ως ίδρυμα ινδο- ελληνικών σπουδών και το έργο που γίνεται στην κατεύθυνση ενίσχυσης των ελληνο-ινδικών ακαδημαϊκών συνεργασιών.
«Η σταθερή αύξηση των εγγραφών με περισσότερους από 100 φοιτητές να συμμετέχουν φέτος, αντανακλά το αυξανόμενο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα της ελληνικής έδρας, το οποίο αντικατοπτρίζει τη γεφύρωση της σοφίας δύο μεγάλων πολιτισμών, ενώ παρέχει μια ολιστική εξερεύνηση του ελληνικού πολιτισμού», είπε η κ. Sivasankaran.Όπως εξήγησε, μέσω συγκριτικών μελετών, οι φοιτητές αποκτούν μια βαθύτερη κατανόηση των παραλληλιών ινδικού και ελληνικού πολιτισμού, για παράδειγμα μέσα από τα εργαστήρια αρχαίων κειμένων, που παρέχουν πρακτική εμπειρία στην ερμηνεία κλασικών ελληνικών κειμένων. Συγκριτικά σεμινάρια διερευνούν φιλοσοφικούς διαλόγους και εμπορικούς δρόμους που συνέδεαν την Ινδία και την Ελλάδα, ενώ τα πολιτιστικά φεστιβάλ που διοργανώνονται προβάλλουν την ελληνική μουσική, τους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς και την ελληνική κουζίνα.«Η Ελληνική Έδρα συνέβαλε καθοριστικά στην ενίσχυση των ινδο-ελληνικών πολιτιστικών δεσμών προωθώντας την κατανόηση και τη συνεργασία και διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Οι ακαδημαϊκές ανταλλαγές με ελληνικά πανεπιστήμια επέτρεψαν τη συνεργατική έρευνα, κοινές δημοσιεύσεις και προγράμματα ανταλλαγών καθηγητών, εισάγοντας Έλληνες φοιτητές και επιστήμονες στον ινδικό ακαδημαϊκό χώρο και αντίστροφα. Το πρόγραμμα ενσαρκώνει τη ανταλλαγή των ιδεών, του πολιτισμού και της σοφίας μεταξύ δύο εθνών, εμπλουτίζοντας και τα δύο», υπογράμμισε η κ. Sivasankaran.
Σε ό,τι αφορά τις πρωτοβουλίες που προωθούνται στο προσεχές μέλλον η καθηγήτρια ανέφερε που σχεδιάζεται η ενίσχυση του προγράμματος σπουδών του με την προσθήκη εξειδικευμένων μαθημάτων ελληνικής φιλοσοφίας, μυθολογίας και σύγχρονης λογοτεχνίας, καθώς και η λειτουργία κοινών ερευνητικών προγραμμάτων με ελληνικά και ινδικά πανεπιστήμια σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τους αρχαίους εμπορικούς δρόμους και φιλοσοφικούς διαλόγους. Έμφαση θα δοθεί επίσης στις επενδύσεις σε ψηφιακά εργαλεία, ώστε να δημιουργηθούν διαδικτυακές πλατφόρμες που θα καταστήσουν τις ινδο-ελληνικές Σπουδές προσβάσιμες από φοιτητές σε όλο τον κόσμο.Για τις σπουδές Λογοτεχνίας και Πολιτισμού και την πολιτισμική αλληλεπίδραση της Ελλάδας και της Ινδίας, στην κατεύθυνση της κατανόησης των αφηγήσεων και των ιστορικών διαδικασιών από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή μίλησε ο επίκουρος καθηγητής ελληνικής γλώσσας, πολιτισμού, ελληνο-ινδικών σπουδών στη σχολή Γλώσσας, Λογοτεχνίας και Πολιτιστικών Σπουδών του Jawaharlal Nehru University, Anil Kumar Singh.
«Μυούμε τους φοιτητές στη γλώσσα, στη γραμματική, στη δομή της γλώσσας και αυτά είναι δημοφιλή μαθήματα μεταξύ των φοιτητών στις κοινωνικές επιστήμες. Μέχρι τώρα, χιλιάδες μαθητές έχουν εκπαιδευτεί στη νεοελληνική γλώσσα και τα αρχαία ελληνικά», σημείωσε, προσθέτοντας ωστόσο ότι κατά καιρούς υπάρχουν προβλήματα όπως ότι «από το 2019 δεν μπορούσαμε να διδάξουμε τα αρχαία ελληνικά γιατί δεν υπήρχε κατάλληλος καθηγητής». Στο πλαίσιο αυτό εξήγησε ότι αναζητούνται λύσεις όπως μέσα από τα προγράμματα υποτροφιών επισκεπτών καθηγητών.«Φέτος δυστυχώς δεν βρήκαμε άτομο που να μπορεί να έρθει στην Ινδία και να μείνει για έναν χρόνο και να διδάξει και τα αρχαία ελληνικά […] Ευτυχώς από φέτος θα έχουμε διδακτορικό και είμαι σίγουρος ότι οι φοιτητές, που θα εκπαιδευτούν καλά εδώ στην Ελλάδα και στην Ινδία, σε 3-4 χρόνια μετά την εκπαίδευση τους θα είναι ικανοί δάσκαλοι και τότε θα μπορέσουμε να τους στείλουμε σε άλλα πανεπιστήμια, ώστε στο εγγύς μέλλον να επεκτείνουμε τα προγράμματά μας».
Συνεργασία Ινδίας-Ελλάδας στην Κβαντική Υπολογιστική
Η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας- Ινδίας με έμφαση στην τεχνολογική και επιστημονική συνεργασία αναδείχθηκε μέσα από τις παρουσιάσεις που έγιναν σήμερα στην ενότητα του συνεδρίου για την πληροφορική, την τεχνολογία και την καινοτομία.
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Jawaharlal Nehru University, New Delhi , Priya V Gupta μίλησε για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας Ινδίας-Ελλάδας στο πεδίο της κβαντικής υπολογιστικής.
«Τον Φεβρουάριο του 2024 σε συνάντηση του Πρωθυπουργού της Ινδίας με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, οι δεσμοί των δύο χωρών αναβαθμίστηκαν σε στρατηγική συνεργασία δίνοντας έμφαση στην τεχνολογική και επιστημονική συνεργασία. Τα δύο έθνη δεσμεύτηκαν -μεταξύ άλλων- για τη συνεργασία τους στην κβαντική υπολογιστική και σημείο- κλειδί στη συμφωνία αυτή αποτελεί ότι δόθηκε έμφαση στην πρόοδο σε τομείς όπως η νανοτεχνολογία, η βιοτεχνολογία και η καθαρή ενέργεια», επισήμανε η κ. Gupta.
Εξειδικεύοντας τις προοπτικές συνεργασίας αναφέρθηκε σε κοινές ερευνητικές πρωτοβουλίες στους κβαντικούς αλγόριθμους, τη μηχανική μάθηση και τα μοντέλα υψηλής ακρίβειας πρόβλεψης, στη χρήση κβαντικών προσομοιώσεων για τη βελτιστοποίηση δικτύων ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς και την αξιοποίηση της κβαντικής υπολογιστικής για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας και την πρόβλεψη των αποδόσεων καλλιεργειών.
Αναφερόμενη στο σύμφωνο κινητικότητας και μετανάστευσης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα ενισχύσει την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ ερευνητών κβαντικής υπολογιστικής, νεοφυών επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στις δύο χώρες.
«Συνδυάζοντας την εκτεταμένη εμπειρία της Ινδίας στην πληροφορική με τις καινοτομικές βιομηχανίες της Ελλάδας, οι δύο χώρες μπορούν να καθιερωθούν ως ηγέτιδες δυνάμεις στις εφαρμογές της κβαντικής υπολογιστικής για παγκόσμιες προκλήσεις», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι στόχος είναι ο διπλασιασμός του διμερούς εμπορίου έως το 2030, με έμφαση σε τεχνολογικά προηγμένες βιομηχανίες, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι εφαρμογές κβαντικής υπολογιστικής.
Στις πρωτοβουλίες της Ελλάδας και της Ινδίας που αφορούν ανάπτυξη προηγμένων κβαντικών υποδομών επικοινωνιών (QCI) με συστήματα και δίκτυα που χρησιμοποιούν την τεχνολογία Κβαντικής Μετάδοσης Κλειδιών (QKD), για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων εθνικών υποδομών έναντι των απειλών στον κυβερνοχώρο αναφέρθηκε ο καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Συβρίδης. «Φαίνεται ότι και οι δύο χώρες ακολουθούν παρόμοια μονοπάτια», παρατήρησε, και παρουσίασε την πρόοδο του έργου HellasQCI, που αφορά στη δημιουργία τριών μητροπολιτικών δικτύων κβαντικών υποδομών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο Κρήτης, που θα συνδεθούν με τρεις οπτικούς επίγειους σταθμούς σε Χελμό, Χολομώντα και Σκίνακα, προκειμένου να διαφυλάττουν ευαίσθητα δεδομένα και υποδομές σε κυβερνητικούς θεσμούς, δομές υγείας, τραπεζικά συστήματα.
«Σε έναν χρόνο από τώρα θα έχουμε πλήρη λειτουργία του συστήματος», τόνισε ο κ. Συβρίδης, εκτιμώντας ότι εφόσον υπάρχουν ερευνητικά έργα στο συγκεκριμένο πεδίο σε πανεπιστήμια της Ινδίας, η προοπτική μίας διμερούς συνεργασίας θα ήταν αμοιβαία επωφελής.