Τον Απρίλιο του 2021, η Martina Raškaj (Μαρτίνα Ράσκαϊ) από την Κροατία παραιτήθηκε από τη δουλειά της, προκειμένου να γίνει «solopreneur», δηλαδή να αφιερώσει όλον τον χρόνο της στη λειτουργία της δικής της μικρής επιχείρησης, την οποία «τρέχει» μόνη της, με έδρα ...όπου θέλει να ταξιδέψει. Έκτοτε έχει συνδυάσει τον τουρισμό με την εργασία σε πέντε διαφορετικές χώρες και τις τελευταίες εβδομάδες βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη ως ψηφιακή νομάς, μεταξύ άλλων δίνοντας συμβουλές σε όσες και όσους επαγγελματίες ή startupers θέλουν να αποκτήσουν ένα δυνατό προφίλ στο LinkedΙn.
Όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το να είσαι ψηφιακή νομάς είναι σαν ένα εντελώς νέο επίπεδο ελευθερίας. «Το να μπορώ να ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, να γνωρίζω νέους ανθρώπους και κουλτούρες, να βιώνω νέες γεύσεις και να δημιουργώ έναν τόνο νέων αναμνήσεων, ενώ ταυτόχρονα κάνω τη δουλειά μου, με κάνει να νιώθω ακόμα πιο ευγνώμων και πλήρης. Με κάνει να χαμογελάω ...από μέσα!» εξηγεί.
Η Μαρτίνα βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη μαζί με ψηφιακούς νομάδες από διάφορες χώρες, στο πλαίσιο πρωτοποριακής συνεργασίας, που εκκίνησε στις 25 Σεπτεμβρίου στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας (ΑΖΚ), προκειμένου να φέρει την πρώτη κοινότητα των ψηφιακών νομάδων της πόλης σε επαφή με το τοπικό οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων.
Εκατό χιλιάδες άνθρωποι, έξι μήνες στην Ελλάδα, 1,6 δισ. ευρώ για την οικονομία
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος της ΑΖΚ, Παναγιώτης Κετικίδης, υπενθυμίζει πως σύμφωνα με μελέτη του MIT Enterprise Forum, αν η Ελλάδα καταφέρει να προσελκύσει έστω και 100.000 ψηφιακούς νομάδες και να τους κρατήσει στη χώρα επί εξάμηνο, αυτό θα ωφελούσε την εθνική οικονομία με 1,6 δισ. ευρώ.
«Τα οφέλη σε επίπεδο τόνωσης τόσο της οικονομίας, όσο και του τοπικού οικοσυστήματος καινοτομίας και startup, είναι προφανή. Στην ΑΖΚ προσφέρουμε στους ψηφιακούς νομάδες τον χώρο συνεργατικής εργασίας δωρεάν, αλλά οι ίδιοι νοικιάζουν σπίτια, τρώνε σε εστιατόρια της πόλης και κάνουν αγορές στα καταστήματά της. Στόχος μας είναι να βάλουμε τη Θεσσαλονίκη στον χάρτη. Ταυτόχρονα, οι προσκεκλημένοι μας γνωρίζουν το τοπικό οικοσύστημα και ήδη έγιναν κάποια εργαστήρια και συναντήσεις με startupers» συμπληρώνει ο Παναγιώτης Κετικίδης.
Πώς επιλέγεις πού θα εγκατασταθείς;
«Για εμένα προσωπικά υπάρχουν κάποια πράγματα σημαντικά στο να επιλέξω μια χώρα» λέει η Μαρτίνα και συνεχίζει: «αυτά είναι η εύκολη πρόσβαση, δηλαδή οι επαρκείς αεροπορικές συνδέσεις, το κόστος ζωής, η καλή σύνδεση Ιντερνετ και οι ευκαιρίες που προσφέρει ένας προορισμός. Η στέγη και οι υποδομές είναι επίσης σημαντικά. Προτιμώ να κατοικώ στο κέντρο της πόλης, γιατί όλα βρίσκονται κοντά και είναι εύκολα διαθέσιμα, ενώ και τα περισσότερα αξιοθέατα βρίσκονται κοντά στο κέντρο. Όταν μιλάμε για στέγη, η καλή σύνδεση WiFi είναι απαραίτητη, όπως και ένας χώρος κατάλληλος για εργασία. Καθετί άλλο είναι απλά ένα πρόσθετο "συν" για εμένα. Καθώς μου αρέσει να εξερευνώ τον προορισμό, οι καλές υποδομές είναι σημαντικές επίσης».
Πώς της φάνηκε η εμπειρία της ζωής και εργασίας στη Θεσσαλονίκη; «Την αγάπησα! Είναι η δεύτερη φορά που επισκέπτομαι τη Θεσσαλονίκη, αφότου ήρθα ως τουρίστρια τον Ιούνιο και είμαι τόσο χαρούμενη που είχα την ευκαιρία να εργαστώ και να ζήσω εδώ. Μου αρέσει το vibe (ατμόσφαιρα) της Θεσσαλονίκης, το γεγονός ότι υπάρχουν τόσοι νέοι άνθρωποι και είναι τόσο ζωντανή πόλη (...) Οι άνθρωποι στη Ζώνη Καινοτομίας κάνουν εξαιρετική δουλειά στο να συνδέσουν τις τοπικές startups με ψηφιακούς νομάδες, ώστε να μοιραστούν γνώση και να επεκτείνουν το δίκτυο των επαφών τους. Είχα τη χαρά να παρουσιάσω και ένα εργαστήριο με τίτλο "Πώς να συνδεθείτε με το κοινό σας στο LinkedIn και να βρείτε νέους δυνητικούς πελάτες". Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να συναντιούνται, να συνδέονται και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, καθώς με ποιοτική εκπαίδευση μπορούμε να κάνουμε αυτόν τον κόσμο ακόμα καλύτερο!».
Πώς αποφάσισε να γίνει ψηφιακή νομάς; «Γενικά μου αρέσει να ταξιδεύω, αλλά όταν εργαζόμουν ως υπάλληλος, δεν μπορούσα να ταξιδεύω όσο το δυνατόν περισσότερο γινόταν, όπως ήθελα. Έτσι, τον Απρίλιο του 2021 παράτησα τη δουλειά μου και έγινα πλήρους απασχόλησης solopreneur. Από τότε ταξιδεύω με τους φίλους μου πολύ περισσότερο, και το καλύτερο είναι ότι μπορώ να δουλέψω από οπουδήποτε» εξηγεί.
Χτίζοντας κοινότητες ψηφιακών νομάδων
Στόχος της Μαρίας Βασλή είναι -μεταξύ άλλων- να δημιουργεί κοινότητες ψηφιακών νομάδων. Αλήθεια, τι ακριβώς σημαίνει αυτό; «Ο δικός μου στόχος», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «είναι να δημιουργήσω κοινότητες ανθρώπων που θα συνδέονται ουσιαστικά και θα γνωρίζουν παράλληλα την ελληνική κουλτούρα και όσα η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει, πέρα από τα στενά όρια του ολιγοήμερου τουρισμού. Ως ambassador της τηλεργασίας, καταλαβαίνω ότι η κοινότητα είναι κάτι περισσότερο από φυσικός χώρος. Είναι το αίσθημα ότι ανήκεις κάπου, βρίσκεις ένα σπίτι μακριά από το σπίτι σου. Πρόκειται για συνδυασμό της καθημερινής εργασίας με εμπειρίες ζωής και φιλοδοξώ να δημιουργήσω ένα περιβάλλον όπου οι ψηφιακοί νομάδες μπορούν να απολαύσουν τις πλούσιες παραδόσεις, τον πολιτισμό και τις γεύσεις της Ελλάδας, ενώ επιδιώκουν τους επαγγελματικούς τους στόχους».
Βέβαια, για τη δημιουργία μιας κοινότητας ψηφιακών νομάδων είναι -μεταξύ άλλων- απαραίτητη η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού δικτύου, τόσο σε εσωτερικό επίπεδο (stakeholders), όσο και σε εξωτερικό (digital nomads network), λέει και συμπληρώνει πως χρειάζονται συνεργασίες με τοπικούς κοινόχρηστους χώρους εργασίας (τα coworking spaces είναι πολύ βασική προϋπόθεση για την επιλογή μιας χώρας), φορείς και ιδιώτες (ιδιοκτήτες καταλυμάτων, παρόχους υπηρεσιών για την διοργάνωση δραστηριοτήτων) και πολύ καλή τεχνογνωσία, όσον αφορά την οργάνωση της κοινότητας και το τι ψάχνουν οι digital nomads μέσα από την συμμετοχή τους σε αυτήν.
Κατά τη Μαρία Βασλή, οι βασικοί παράγοντες που οι ψηφιακοί νομάδες συνεκτιμούν για την επιλογή του επόμενου προορισμού τους είναι πέντε: το κόστος διαβίωσης (σε διαμονή, φαγητό, μεταφορά και ψυχαγωγία), η υψηλή ταχύτητα και η αξιόπιστη σύνδεση στο Ιντερνετ («το πρώτο που ελέγχουν»), η ύπαρξη κοινότητας και η δικτύωση (πολύ συχνά επιλέγουν τοποθεσίες στις οποίες υπάρχουν άνθρωποι που μοιράζονται κοινό lifestyle και ενδιαφέροντα), η ευέλικτη βίζα (μεγάλο μέρος των digital nomads προέρχεται από χώρες εκτός Schengen, οπότε η ύπαρξη συγκεκριμένης visa για digital nomads είναι ένας σημαντικός παράγοντας επιλογής) και η ποιότητα ζωής και η φυσική ομορφιά.
Ως προς τη στέγαση, συνεχίζει, οι ψηφιακοί νομάδες αναζητούν συχνά οικονομικά προσιτές επιλογές στέγασης σε βολικά σημεία σε σχέση με την υπόλοιπη καθημερινότητα τους (πχ. κοντά σε παραλία, χωρίς να απαιτείται η χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς, κοντά σε άλλους digital nomads). Επίσης είναι πολύ σύνηθες να επιλέγουν μονοκατοικίες ή διαμερίσματα με πολλά δωμάτια (colivings), τα οποία ενοικιάζονται με μηνιαίο αντίτιμο.
Η πρώτη πεντάδα προορισμών των ψηφιακών νομάδων παγκοσμίως - Και η Θεσσαλονίκη
Στην πρώτη πεντάδα των πιο δημοφιλών προορισμών για τους ψηφιακούς νομάδες παγκοσμίως φιγουράρουν, κατά τη Μαρία Βασλή, οι εξής χώρες: Πορτογαλία (προσφέρει προσιτό κόστος ζωής, πανέμορφα τοπία, μεγάλες και οργανωμένες κοινότητες με digital nomads, όπως είναι το «Madeira Digital Nomad Village»), Εσθονία (προσφέρει βίζα για ψηφιακούς νομάδες, πρόγραμμα e-Residency και εξαιρετικά ψηφιοποιημένη κοινωνία), η Βραζιλία (με πανέμορφες παραλίες και σχετικά χαμηλό κόστος ζωής προσελκύει ολοένα περισσότερους digital nomads), η Ταϊλάνδη (γνωστή για τις όμορφες ακτές της, το χαμηλό κόστος ζωής και τα coworkings της, αποτελεί επίσης δημοφιλή επιλογή) και το Μπαλί (αποτελεί πλέον hotspot για ψηφιακούς νομάδες με μια πολύ μεγάλη και ζωντανή κοινότητα, χαμηλό κόστος ζωής και πολλές επιλογές για δραστηριότητες όλο το χρόνο).
Και η Θεσσαλονίκη; «Η Θεσσαλονίκη είναι ακόμη ένα καλά κρυμμένο μυστικό για τους digital nomads. Η ομορφιά της, η ζωντανή κοινωνική ζωή, το φαγητό και η κουλτούρα της την καθιστούν ιδανική επιλογή για τους digital nomads. Ωστόσο παρά τις δυνατότητες που προσφέρει, δεν είναι γνωστή μεταξύ των digital nomads λόγω της έλλειψης οργανωμένης κοινότητας και των υποδομών» λέει η Μαρία Βασλή.
Ωστόσο, προσθέτει, η πόλη έχει κάνει μεγάλα βήματα προόδου στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας και startup τα τελευταία χρόνια. «Η ύπαρξη θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων και επιταχυντών, όπως η ΑΖΚ και το Ok!Thess, αλλά και η διοργάνωση εκδηλώσεων και δράσεων βοηθάει σημαντικά στην εξέλιξη καινοτόμων ιδεών αλλά και στην υποστήριξη και δικτύωση των νεοφυών επιχειρήσεων. Η συνεργασία μεταξύ τοπικών πανεπιστημίων διευκολύνει τη μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας από τον ακαδημαϊκό χώρο στον επιχειρηματικό τομέα» εξηγεί, ενώ προσθέτει ότι στα όχι και τόσο δυνατά σημεία της πόλης περιλαμβάνονται οι συγκοινωνίες (ήδη πολλοί digital nomads αποφεύγουν να μείνουν εκτός κέντρου παρότι οι τιμές είναι πιο χαμηλές), αλλά και το κόστος σύνδεσης στο Διαδίκτυο, που εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό σε σχέση με άλλες χώρες, κυρίως στις υψηλές ταχύτητες σημειώνει. Προσθέτει ότι η Θεσσαλονίκη πρέπει να προωθηθεί ενεργά ως προορισμός φιλικός προς τους digital nomads, αναδεικνύοντας πρωτίστως το προσιτό κόστος ζωής, τον πολιτιστικό της πλούτο και την ποιότητα ζωής. Παράλληλα, προκειμένου να προσελκύει σταθερά επισκέπτες αυτής της κατηγορίας, είναι σημαντικό να γίνουν επενδύσεις σε περισσότερους και καλύτερα εξοπλισμένους χώρους εργασίας.