Μεταφορική δίοδος παγκόσμιου βεληνεκούς επιδιώκει με αξιώσεις να γίνει η Θεσσαλονίκη και ευρύτερα η Βόρεια Ελλάδα, όπου εδρεύουν πολλές επιχειρήσεις με έντονα εξωστρεφή χαρακτήρα, καθώς μπαίνουν, έστω και με αργούς ρυθμούς, τα θεμέλια, για να δημιουργηθεί κέντρο logistics στην έκταση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, μετά από χρόνια παλινωδιών και αρρυθμιών.
Στο πλαίσιο αυτό, την δεύτερη παράταση στον διαγωνισμό για την ανάπτυξη Επιχειρηματικού Πάρκου στο ακίνητο του πρώην Στρατοπέδου Γκόνου στη Θεσσαλονίκη έδωσε η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, που τρέχει τον διαγωνισμό για λογαριασμό της ΓΑΙΑΟΣΕ.
Σύμφωνα με απόφαση που έλαβε, η ημερομηνία από τις 15 Νοεμβρίου μεταφέρθηκε στις 16 Δεκεμβρίου, ενώ η αποσφράγιση των φακέλων θα γίνει στις 19 Δεκεμβρίου.
Ο διαγωνισμός θα διενεργηθεί με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, ενώ ο παραχωρησιούχος που θα προκύψει θα αναλάβει την αδειοδότηση, ανάπτυξη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του Επιχειρηματικού Πάρκου, συνολικής έκτασης 672.000 τ.μ.
Η διαγωνιστική διαδικασία θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά στην προεπιλογή υποψηφίων βάσει κριτηρίων τεχνικής και χρηματοοικονομικής ικανότητας και η δεύτερη φάση στην ολοκλήρωση ανταγωνιστικού διαλόγου με τους προεπιλεγέντες υποψηφίους και την υποβολή δεσμευτικών οικονομικών προσφορών.
Το ακίνητο στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου σχεδιάζεται να αξιοποιηθεί ως ένα σύγχρονο εμπορευματικό κέντρο συνδυασμένων μεταφορών, που θα λειτουργήσει ως υποδοχέας επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας. Καταλαμβάνει στρατηγική θέση στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, καθώς βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από σημαντικούς οδικούς, σιδηροδρομικούς και ακτοπλοϊκούς κόμβους.
Η εγγύτητα του ακινήτου με τον λιμένα Θεσσαλονίκης, την Εγνατία οδό, το αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης και την παρακείμενη σιδηροδρομική υποδομή, καθώς και η γειτνίασή του με τα Βαλκάνια, προσδίδουν σημαντικά γεωστρατηγικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη και τις προβλεπόμενες χρήσεις.
Μέχρι το τέλος του 2024 θα έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας και από το 2025 αναμένεται η έναρξη της δεύτερης φάσης, που θα αφορά στον ανταγωνιστικό διάλογο και τη δεσμευτική προσφορά.
Μέση Ανατολή - Ευρώπη μέσω… Θεσσαλονίκης
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ», το επενδυτικό ενδιαφέρον, σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο, είναι ήδη ζωηρό, καθώς διερευνητικές κρούσεις έχουν ήδη γίνει από Ινδία, ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία, ενώ δεν θεωρείται διόλου απίθανο το ενδεχόμενο να εμπλακεί στη διαδικασία και ο ΟΛΘ.
Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται πως ο διαγωνισμός θα προσελκύσει μεγάλους παίκτες, ακόμα και με συνέργειες επενδυτικών σχημάτων, καθώς η κομβική θέση του εν δυνάμει logistic center, είναι καίρια, ανοίγοντας πολλαπλές διόδους προς μεγάλες αγορές Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.
Το logistic center θα αναπτυχθεί σε έκταση 672 στρ. του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, που βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε απόσταση 3 χλμ. από την Εγνατία και 500μ. από τη σιδηροδρομική γραμμή.
Βέβαια, μέχρι να εκφραστεί απτό ενδιαφέρον, φρόνιμο θα ήταν να κρατάμε μικρό καλάθι με δεδομένες τις πλείστες αποτυχημένες απόπειρες αξιοποίησης στο παρελθόν, κι ενώ το φάντασμα των πολύχρονων καθυστερήσεων σε έργα κομβικής σημασίας για το «χτίσιμο» ισχυρών υποδομών στη Θεσσαλονίκη πλανάται συνεχώς πάνω από την πόλη, όσο κι αν «επιχειρεί» η λειτουργία του μετρό να το ξορκίσει.
Νέο τοπίο με επένδυση 260 εκατ.
Η διάρκεια της Σύμβασης Παραχώρησης θα αντιστοιχεί σε 30 έτη κατ’ ελάχιστον και ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε περίπου 260 εκατ. ευρώ.
Η ακριβής διάρκεια της παραχώρησης, καθώς και της παράτασης που δύναται να δοθεί, θα καθοριστούν με την ολοκλήρωση της διαδικασίας του ανταγωνιστικού διαλόγου και θα περιληφθούν στην Πρόσκληση Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών.
Αξίζει να σημειωθεί πως η σιδηροδρομική σύνδεση της έκτασης με τον Εμπορικό Σταθμό του ΟΣΕ και τον ΟΛΘ αν και υπαρκτή, έχει εγκαταλειφθεί εδώ και πολλά χρόνια με την άμεση αναβάθμισή της να κρίνεται αναγκαία, για να καταστήσει ακόμα πιο ελκυστικό για τον επενδυτή το logistic center, αν και εφόσον προχωρήσει η επένδυση…
Βάσει των σεναρίων που έχουν εξετασθεί, η εσωτερική απόδοση των ιδίων κεφαλαίων εκτιμάται περί το 10% και το project IRR ανέρχεται σε 6-7%, ενώ αναμένονται οφέλη άνω των 325 εκατ. ευρώ σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, με το 30% αυτών να είναι άμεσα (όταν γίνει η επένδυση).
Νέοι ορίζοντες ανάπτυξης
Η δημιουργία logistics center στην έκταση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου θα ανοίξει νέους αναπτυξιακούς δρόμους για τη Θεσσαλονίκη και την Βόρεια Ελλάδα.
Αν το project πάρει σάρκα και οστά, πόσω μάλλον αν συνδυαστεί με τα κέντρα logistics που βρίσκονται στα σκαριά από ΟΛΘ και Dimand, η Θεσσαλονίκη και ευρύτερα η Βόρεια Ελλάδα θα μπουν για τα καλά στο παιχνίδι, με τους επενδυτικούς τους ορίζοντες να διευρύνονται και την περιοχή να «αποθηκεύει» επενδύσεις από διεθνούς εμβέλειας παίκτες.
Η Θεσσαλονίκη, αν κερδίσει το στοίχημα, θα είναι σε θέση να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα εποχή των διεθνών μεταφορών, όντας δίοδος μεταφοράς προϊόντων μεταξύ Ευρώπης-Αφρικής, στήνοντας μία «γέφυρα» ανάπτυξης με πολλαπλά οφέλη για την τοπική και όχι μόνο οικονομία.
Το έργο αναμφίβολα θα διευκολύνει το εξαγωγικό επιχειρείν και θα αποτελέσει κίνητρο εξαγωγικής δραστηριότητας για νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης.
Τα logistics έχουν πέραση αλλά λείπει το προϊόν
Στα επενδυτικά ραντάρ βρίσκεται σταθερά ο κλάδος των logistics (μεγάλοι αποθηκευτικοί χώροι) στη Θεσσαλονίκη με τη ζήτηση από τους ενδιαφερόμενους να ζωηρεύει (αν και παρατηρούνται αυξομειώσεις), την ώρα βέβαια που η προσφορά δεν ανταποκρίνεται ανάλογα, καθώς λείπει το προϊόν που ζητούν οι επενδυτές, δηλαδή μεγάλοι χώροι που να πληρούν τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές (ενεργειακές, οικολογικές).
Οι προοπτικές, ωστόσο, για τα επόμενα χρόνια είναι ευοίωνες, αν και απαιτείται ουσιαστική αναβάθμιση των υποδομών, για να καταστεί η Θεσσαλονίκη σημείο αναφοράς και διαμετακομιστικός κόμβος που θα συνδέει την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή, στόχος όχι ανέφικτος, όχι όμως και εύκολος.
Tα logistic centers πουλούν… σαν ζεστό ψωμί στους επενδυτές με έντονη κινητικότητα να καταγράφεται για μικρά, μεσαία και μεγάλα projects στην ΒΙΠΕ Σίνδου, στην περιοχή εκτός ΒΙΠΕ και προς την πλευρά της Χαλάστρας αλλά και στο ΒΙΟΠΑ Ωραιοκάστρου.
Τα σημεία «κλειδιά»
01
Τα οφέλη που θα προκύψουν από την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου ως κέντρου logistics θα διαχυθούν τόσο στη μεταποίηση όσο και στη βιομηχανία της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας με τις επιχειρήσεις να «ξεκλειδώνουν» νέες αγορές για τα προϊόντα τους.
02
Εφόσον προχωρήσει η επένδυση, κοντά στα 300 εκατ. ευρώ, ξεπροβάλλουν νέες ελπιδοφόρες προοπτικές για τη Θεσσαλονίκη, η οποία μπορεί να «ενώσει» Ευρώπη, Ασία και Μέση Ανατολή.
03
Για να γίνει αυτό, επείγει ένα ριζικό λίφτινγκ στις υποδομές της πόλης.
04
Σχεδόν 24 δισ. ευρώ «αφήνουν» τα logistics στην ελληνική οικονομία.
05
Σε ένα ταραγμένο διεθνές περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας -η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ προϊδεάζει για σοβαρές αναταράξεις στην ευρωπαϊκή οικονομία με δεδομένη την πρόθεσή του να επιβάλλει υψηλούς δασμούς στα προϊόντα που εισάγει η Αμερική από την ΕΕ- η ύπαρξη μίας αξιόπιστης εφοδιαστικής αλυσίδας καθίσταται ζήτημα καίριας σημασίας για μία ισχυρή και «αυτάρκη» οικονομία.
Τροχοπέδη οι υποδομές
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται αποθήκες των 100.000 και των 200.000 τ.μ., για να φέρει στα νερά της μεγάλα ψάρια του εμπορίου και κατά συνέπεια εν δυνάμει επενδυτές στα logistics, με ένα ριζικό λίφτινγκ στις υποδομές (οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις λιμανιού, αξιόπιστο δίκτυο σιδηροδρόμων) να κρίνεται επιτακτικό, για να παίξει μπάλα η πόλη σε άλλες πίστες.
Εφόσον οι επενδυτές δεν βρίσκουν στη Θεσσαλονίκη αυτό που ψάχνουν στρέφονται αμέσως σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, που έχει γίνει γεφύρι της Άρτας, η Ενωτική Οδός της Σίνδου, που συζητείται επίσης για χρόνια και η ΒΙΠΕ Σίνδου, που θα έπρεπε να έχει ήδη επεκταθεί όπως και η… ταλαίπωρη σιδηροδρομική σύνδεση με τον 6ο Προβλήτα του ΟΛΘ, υπονομεύουν το προφίλ της πόλης, στερώντας έτσι κρίσιμα επενδυτικά κεφάλαια τα οποία θα την καθιστούσαν logistic hub.
Αναπτυξιακό υπερόπλο 23,8 δισ. ευρώ τα logistics
H Ελλάδα κατέχει τη 19η θέση στην κατάταξη αποτελεσματικότητας στα logistics της Παγκόσμιας Τράπεζας, με τον κλάδο να εισφέρει με 11,5% στο ΑΕΠ με αξία 23,8 δισ. ευρώ και να είναι ο σημαντικότερος μετά τον τουρισμό, με 5 από τα 25 εγχώρια λιμάνια να έχουν στρατηγική σημασία, ενώ η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού μεταφορικού έργου και το επενδυτικό μπαράζ για την ανάπτυξη αποθηκευτικών χώρων φανερώνουν πως και το 2025 τα logistics θα συνεχίσουν τις υψηλές πτήσεις.
Υπό αυτό το πρίσμα, σε ισχυρό πυλώνα για την οικονομία της χώρας μας έχει εξελιχθεί ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας, αποτελώντας πλέον τον δεύτερο σημαντικότερο τομέα μετά τον τουρισμό και την Ελλάδα να βρίσκεται στην 19η θέση στην κατάταξη αποτελεσματικότητας των logistics της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε σύνολο 170 χωρών.
Η χώρα μας βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο με το οδικό δίκτυο να έχει κομβικό ρόλο στη συνδυασμένη μεταφορά εμπορευμάτων.
Σύμφωνα και με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 67% της μεταφοράς των εμπορευμάτων γίνεται μέσω του οδικού δικτύου και το 33% μέσω της θαλάσσιας μεταφοράς. Σχετικά με τα λιμάνια, επισήμανε ότι γίνεται σειρά ενεργειών για τη βελτίωσή τους, ωστόσο, καθοριστικό ρόλο στη μεταφορά έχει και το τρένο.
Συνδυασμένες μεταφορές
Στην Ελλάδα μόλις το 0,3% των εμπορευμάτων μεταφέρεται μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου, ενώ μόνο αν προχωρήσουν οι επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου, θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική συνδυασμένη μεταφορά εμπορευμάτων και για διευρωπαϊκά δίκτυα με σημαντικό ρόλο της Ελλάδας.
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι το μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι οι συνδυασμένες μεταφορές (οδικές, σιδηροδρομικές, λιμάνια) με την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνδεσιμότητα της χώρας, για να ανοιχτεί σε νέες αγορές (πεδίο δόξης λαμπρόν για Θεσσαλονίκη και Βόρεια Ελλάδα) να κρίνεται πλέον κάτι παραπάνω από αναγκαία και ικανή συνθήκη σε ένα ασταθές γεωπολιτικό τοπίο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10.11.2024