Το λιμάνι της Θεσσαλονίκη, στην αγορά του διεθνούς εμπορίου, ήδη αντιμετωπίζει μία υπολογίσιμη λιμενική δύναμη της Αδριατικής, καθώς το λιμάνι του Δυρραχίου αναδεικνύεται σε βασικό ανταγωνιστή του ΟΛΘ, ενώ τα φιλόδοξα σχέδια της Αλβανικής κυβέρνησης για το νέο εμπορικό Durres Port στην περιοχή Porto Romano και, τη μετατροπή του παλιού και ενεργού ακόμη λιμανιού, σε μία μαρίνα για mega yachts σε συνδυασμό με χερσαίες τουριστικές και πολυτελείς αναπτύξεις, δείχνουν προς τα που θα κινηθεί ο ανταγωνισμός.
Όπως έχει γράψει το makthes.gr, το λιμάνι του Δυρραχίου, μετά τις βελτιώσεις που σταδιακά έγιναν στις υποδομές τους, έχει πάρει τα φορτία που παλαιότερα έρχονταν transit στον ΟΛΘ, με προορισμό την Αλβανία, ενώ μετά την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου που συνδέει το Κόσσοβο με την Αλβανία, το Durres Port έχει απορροφήσει σχεδόν και το 90% των φορτίων για το Κόσσοβο.
Κρίσιμα έργα σε χερσαία δίκτυα
Βεβαίως το λιμάνι του Δυρραχίου, απέχει ακόμη από το να φθάσει, σε ό,τι αφορά τις λιμενικές υποδομές (π.χ. βάθος κρηπιδωμάτων, σύγχρονα μηχανήματα φορτοεκφόρτωσης και στοιβασίας) το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, η αναβίωση του φιλόδοξου σχεδίου του Διευρωπαϊκού Διαδρόμου VIII, τμήμα του οποίου θα συνδέσει την Αλβανία με τα Σκόπια με σύγχρονο αυτοκινητόδρομο, πιθανώς και με σιδηροδρομικό γραμμή, θα αφαιρέσει το «μονοπώλιο» που ως και σήμερα έχει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στην εξυπηρέτηση της αγοράς της Βόρειας Μακεδονίας.
Ήδη οι εργασίες αυτού του νέου αυτοκινητόδρομου έχουν ξεκινήσει από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας, η οποία μετά 4-6 χρόνια, θα συνδέεται τόσο με το αλβανικό λιμάνι του Δυρραχίου μέσω του Διαδρόμου VIII, αλλά και με το βουλγαρικό λιμάνι του Mπουργκάς, μέσω του Διαδρόμου Xd.
Nα σημειωθεί ότι με Ευρωπαϊκούς πόρους, γίνεται η αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Δυρραχίου – Τιράνων ( EU grant και EBRD)
Όπως είναι αυτονόητο, τα λιμάνια δεν είναι παρά υποδοχείς εμπορευμάτων και , σε ένα βαθμό, διαχειριστές τους. Η εξυπηρέτηση του διεθνούς εμπορίου εξαρτάται από τις συνδυασμένες μεταφορές , συνδέσεις λιμανιών με χερσαία δίκτυα, οδικά και σιδηροδρομικά, με το συνδυασμό «πλοίο- τραίνο» να είναι ο πλέον προτιμητέος για λόγους περιβαλλοντικούς αλλά και κόστους, τουλάχιστον στις αποστάσεις άνω των 100 χλμ.
Τριάντα χρόνια στην αναμονή η επέκταση του 6ου προβλήτα
Η Θεσσαλονίκη, που τα τελευταία 30 χρόνια συζητάει και ετοιμάζεται να ξεκινήσει το έργο της επέκτασης του 6ου προβλήτα, τώρα, πέντε χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση της ΟΛΘ Α.Ε., έρχεται αντιμέτωπη με τον ανταγωνισμό και θα πρέπει να τρέξει για να καλύψει το χαμένο χρόνο, γιατί της λείπουν και μεγάλα logistic centers (στην PPF του ΤΑΙΠΕΔ η ωρίμανση του νέου διαγωνισμού για το πρώην στρατόπεδο Γκόνου), ζώνες μεταποίησης transit εμπορευμάτων όπως επίσης, μία σύγχρονη μαρίνα με τουριστικές υποδομές που θα προσελκύουν τουλάχιστον το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον.
Όσον ειδικότερα αφορά στο Λιμάνι του Δυρραχίου, το οποίο έχει και σιδηροδρομική σύνδεση στο ανατολικό τέρμιναλ, είχε εξασφαλισθεί ποσό 63 εκατ. ευρώ για έργα ανακατασκευής των παλιών κρηπιδωμάτων 1 και 2, μόνο που η απόφαση για αλλαγή στο εγκεκριμένο επενδυτικό πρόγραμμα (αλλαγή των επιλεγμένων κρηπιδωμάτων), οδήγησε στην ανάκληση μίας χορηγίας 28 εκατ. ευρώ από το Επενδυτικό Ταμείο των Δυτικών Βαλκανίων, εμπόδιο που μπορεί μετά από διαδικασίες να παραμερισθεί.
Το νέο εμπορικό Durres Port
Έχει όμως ενδιαφέρον να δούμε τι προγραμματίζει η αλβανική κυβέρνηση για το λιμάνι του Δυρραχίου, εμπορικό και τουριστικό, σε συνεργασία με τη μεγάλη ολλανδική τεχνική εταιρεία Royal HaskoningDHV.
Πριν λίγους μήνες, το Δεκέμβριο του 2022, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα παρουσίασε το σχέδιο για την κατασκευή του νέου εμπορικού λιμανιού του Δυρραχίου, στην περιοχή Porto Romano, ένα σχέδιο το οποίο υποστηρίζεται τόσο από τη Βόρειο Μακεδονία, όσο και από το Κόσσοβο. Το νέο λιμάνι θα έχει dry ports σε Πρίστινα και Σκόπια. Το μεγάλο αυτό έργο θα επιδιωχθεί να γίνει με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ και όπως ειπώθηκε, ο διεθνής διαγωνισμός θα προκηρυχθεί εντός του 2023.
Να σημειωθεί ότι η πρώτη φάση για το νέο Durres Port έχει προϋπολογισθεί στα 390 εκατ. ευρώ, με την αλβανική κυβέρνηση να προτίθεται να καλύψει το 46% της επένδυσης. Βεβαίως, η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου, του οποίου το κόστος ενδέχεται εύκολα να ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ, μπορεί να προχωρήσει μόνο εάν οι μελλοντικοί όγκοι των διακινούμενων εμπορευμάτων στις αγορές που θα εξυπηρετεί, δικαιολογούν το ύψος της επένδυσης και, κατ' επέκταση θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον ιδιωτών συνεπενδυτών.
H εμπλοκή της αραβικής EMAAR
Το σχέδιο για την αξιοποίηση του λιμένα του Δυρραχίου, προβλέπει τη μετατροπή του υφιστάμενου εμπορικού λιμανιού, σε μαρίνα για super yachts, ένα σύνθετο project που θα περιλαμβάνει ξενοδοχεία, εμπορικά καταστήματα και πολυτελείς κατοικίες.
Αυτή η τουριστική ανάπτυξη, που όπως λέγεται θα δώσει στο Δυρράχιο τη μεγαλύτερη μαρίνα της Μεσογείου, έχει προϋπολογιστεί στα 2,5 δισ. δολάρια και θα χρηματοδοτηθεί από τον όμιλο EMAAR των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. H EMMAR Properties είναι ένας από τους μεγαλύτερους, παγκόσμια, φορείς ανάπτυξης μεγάλων real estate projects (ΝτουμπάΪ, Αίγυπτο, Μαρόκο, ΗΠΑ, Λίβανο κ.αλ).
Τα σχέδια, μέχρι να εξασφαλιστούν οι πόροι που θα τα χρηματοδοτήσουν, είναι μόνο σχέδια και αρχικές μελέτες. Ωστόσο, η αποφασιστικότητα στην υλοποίηση αναπτυξιακών υποδομών όπως και οι ευρύτερες συνεργασίες στη βάση κοινών συμφερόντων, είναι ένας καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία τέτοιων projects.
Δυστυχώς στη Θεσσαλονίκη χάσαμε πάρα πολύ χρόνο, αναπαυμένοι στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, στη στρατηγική θέση της πόλης και του λιμανιού της, μόνο που αυτή δεν αρκεί, ειδικά όταν κι άλλοι ανταγωνιστές τα δίνουν όλα στο κολουάρ.