Η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης είναι πλέον γεγονός και αναμένεται να αλλάξει όχι μόνο τα συγκοινωνιακά δεδομένα αλλά και την καθημερινότητα της πόλης. Πλέον οι Θεσσαλονικείς που ζουν στον άξονα του Μετρό ή σε κοντινή απόσταση από τους σταθμούς θα μπορούν να επωφεληθούν από το νέο μέσο. Όσοι χρησιμοποιούν τις αστικές συγκοινωνίες θα προσαρμόσουν το πρόγραμμά τους καθώς από σήμερα αλλάζουν οι συγκοινωνιακές γραμμές, ακολουθώντας τη λογική των συνδυασμένων μεταφορών και της μετεπιβίβασης από το λεωφορείο στο Μετρό και τούμπαλιν. Όσοι ζουν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές και θέλουν να αποφύγουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τον πονοκέφαλο του πάρκινγκ στο κέντρου θα αναζητήσουν χώρους στάθμευσης κοντά στους δύο σταθμούς μετεπιβίβασης, για να συνεχίσουν την πορεία τους προς το κέντρο.
Η «ΜτΚ» παρουσιάζει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για το νέο συγκοινωνιακό μέσο που θα αλλάξει την καθημερινότητά μας.
1. Πώς κινούνται οι συρμοί;
Το Μετρό Θεσσαλονίκης είναι πλήρως αυτοματοποιημένο και κινείται χωρίς οδηγό. Η κίνηση ελέγχεται από το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, με ασύρματη μετάδοση 5-10 φορές/δευτερόλεπτο, με ακρίβεια θέσης κάθε τρένου περίπου 1 μέτρο. Τα δεδομένα της λειτουργίας του κάθε συρμού (θέση, προφίλ ταχύτητας, συναγερμοί, αστοχίες, διαγνωστικά, δεδομένα σηματοδότησης, κάμερες-CCTV, κ.λπ.), μεταδίδονται ασύρματα (Wi-Fi) μέσω του ίδιου συστήματος μετάδοσης (DCS) και ενιαίας κεραίας. Υπάρχουν κάμερες υψηλής ευκρίνειας εσωτερικά και εξωτερικά, στο πρόσθιο και οπίσθιο μέρος του συρμού, με δυνατότητα on-line μετάδοσης βίντεο συνεχούς ροής (video-streaming) στο Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, ενώ υπάρχει και δυνατότητα επικοινωνίας των επιβατών με το Κέντρο.
2. Πόσο ασφαλές θα είναι το Μετρό;
Από το 2021 μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκαν χιλιάδες δοκιμές σε έξι φάσεις, καλύπτοντας όλες τις πιθανές καταστάσεις κανονικής λειτουργίας, υποβαθμισμένης λειτουργίας, λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, αστοχιών, συναγερμών, κ.τ.λ. καθώς και της συμπεριφοράς όλου του εξοπλισμού, ανεξάρτητα αλλά σε συνδυασμένη λειτουργία.
Το επίπεδο ασφαλείας λειτουργίας είναι SIL4, δηλαδή η πιθανότητα σφάλματος είναι της τάξης 10-8 με10-9. Η ασφάλεια του Μετρό πιστοποιείται από μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες πιστοποιήσεων στον κόσμο, την TUV Rheinland. Επιπρόσθετο εχέγγυο ασφάλειας είναι ότι η κοινοπραξία ΤΗΕΜΑ που θα λειτουργεί το Μετρό Θεσσαλονίκης λειτουργεί τα Μετρό του Μιλάνου και της Κοπεγχάγης, που επίσης είναι αυτοματοποιημένα, χωρίς οδηγό.
3. Μπορεί να γίνει μετωπική σύγκρουση τρένων;
Όχι, ο κάθε συρμός θα κινείται σε ανεξάρτητη σήραγγα μονής τροχιάς, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης δύο τρένων.
4. Τι θα συμβεί αν υπάρξει μία αστοχία του συστήματος;
Παρότι το Μετρό είναι αυτοματοποιημένο, δηλαδή χωρίς οδηγό, αρχικά και για διάστημα έως και 2-3 ετών, θα επιβαίνει στον συρμό και συνοδός, ο οποίος σε περίπτωση τεχνικού προβλήματος θα μπορεί να κινεί τον συρμό μέσω ενός πίνακα ελέγχου που βρίσκεται στο ταμπλό του πρώτου βαγονιού.
5. Υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος στις αποβάθρες;
Οι αποβάθρες είναι απροσπέλαστες από το επιβατικό κοινό. Σε όλους τους σταθμούς υπάρχουν Σταθερές Θύρες στις Αποβάθρες (Platform Screen Doors-PSD) που ανοίγουν μόνο όταν έχει φτάσει ο συρμός και κλείνουν αμέσως μετά, απομονώνοντας το χώρο των σηράγγων, όπου ηλεκτροδοτούνται και κινούνται τα τρένα, και τον καθιστούν απροσπέλαστο.
6. Ποια είναι η διαδρομή της βασικής γραμμής;
Το μήκος της διαδρομής είναι 9,6 χιλιόμετρα. Η Γραμμή 1 θα ξεκινάει από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και ακολουθώντας τις οδούς Μοναστηρίου, Εγνατία και Δελφών, θα καταλήγει στην περιοχή της Νέας Ελβετίας, όπου και θα συνδέεται με το αμαξοστάσιο Πυλαίας.
7. Πού κάνει στάση το Μετρό;
Οι 13 σταθμοί της βασικής γραμμής του Μετρό είναι οι εξής:
-Τερματικός Σταθμός ΝΣΣ (Μοναστηρίου 28)
-Δημοκρατίας (Μοναστηρίου & 26ης Οκτωβρίου, Πλατεία Δημοκρατίας)
-Βενιζέλου (Εγνατία με Βενιζέλου)
-Αγία Σοφία (Εγνατία 73)
-Σιντριβάνι/Έκθεση (Εγνατία με Αγγελάκη)
-Πανεπιστήμιο (Εγνατία 156)
-Παπάφη (Κωνσταντίνου Καραμανλή με Παπάφη)
-Ευκλείδης (Ασκληπιού με Κατσιμίδη)
-Φλέμινγκ (Δελφών με Φλέμινγκ)
-Ανάληψη (Γεωργίου Δροσίνη 4)
-25ης Μαρτίου/Πατρίκιος (25ης Μαρτίου 28)
-Βούλγαρη (Βούλγαρη 53)
-Τερματικός Σταθμός Νέα Ελβετία (Μιχάηλ Ψελλού)
Το Αμαξοστάσιο Πυλαίας περιλαμβάνει το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, επισκευαστική βάση και γραφειακούς χώρους.
Το έργο της Επέκτασης προς Καλαμαριά, μήκους υπόγειας γραμμής 4,78 χλμ., το οποίο αναμένεται να παραδοθεί στα τέλη του 2025, περιλαμβάνει άλλους πέντε νέους Σταθμούς (Νομαρχία, Καλαμαριά, Αρετσού, Νέα Κρήνη και Μίκρα).
8. Πόσο συχνά θα περνούν οι συρμοί;
Αρχικά τα δρομολόγια θα περνούν κάθε 3,5 λεπτά, στην πορεία θα φτάσουν κάθε 2,5 λεπτά και με την προσθήκη των 15 συρμών της Καλαμαριάς η συχνότητα θα φτάσει το 1,5 λεπτό τις ώρες αιχμής. Αυτό σημαίνει ότι κατά την πλήρη ανάπτυξη της γραμμής θα γίνονται περίπου 40 δρομολόγια ανά κατεύθυνση κάθε ώρα, τις ώρες αιχμής. Σε περιπτώσεις μεγάλης επιβατικής ζήτησης, το Μετρό Θεσσαλονίκης έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τον αριθμό των δρομολογίων που εξυπηρετεί το επιβατικό κοινό.
9. Με τι ταχύτητα κινούνται οι συρμοί;
Η μέση ταχύτητα θα είναι 30- 40 χλμ./ώρα και η μέγιστη 80χλμ./ώρα.
10. Πόση απόσταση θα έχουν οι συρμοί που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση;
Ο κάθε συρμός «απέχει» δύο στάσεις από τον προπορευόμενο. Σε περίπτωση τεχνικού σφάλματος αμέσως θα διακόπτεται η ηλεκτροδότηση της γραμμής, με αποτέλεσμα να σταματήσει ο συρμός, αλλά και οι επόμενοι που ακολουθούν.
11. Πόσο χρόνο θα διαρκεί η διαδρομή;
Η διάρκεια της διαδρομής μεταξύ των δύο τερματικών σταθμών θα είναι 17 λεπτά, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων στους 13 σταθμούς.
12. Πόσο κοστίζει το εισιτήριο και πού θα μπορεί κάποιος να το προμηθευτεί;
Το ολόκληρο εισιτήριο κοστίζει 0,60 ευρώ (0,30 ευρώ το μειωμένο) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 70 λεπτά της ώρας. Το ημερήσιο κοστίζει 2,5 ευρώ, το πακέτο 10+1 εισιτηρίων 5,80 ευρώ, η μηνιαία κάρτα 16 ευρώ, η τριμηνιαία 45 ευρώ και η εξάμηνη 85 ευρώ. Αυτό το τιμολόγιο ισχύει για τους πρώτους έξι μήνες λειτουργίας. Στη συνέχεια θα αποφασιστεί αν θα υπάρχει και ενιαίο εισιτήριο για Μετρό-ΟΑΣΘ, ύψους 1,20 ευρώ, ή αν θα υπάρχει δυνατότητα για ξεχωριστό εισιτήριο για κάθε μέσο. Σε κάθε σταθμό του Μετρό υπάρχουν εκδοτήρια εισιτηρίων, από όπου θα τα προμηθεύονται οι επιβάτες.
13. Πώς γίνεται η είσοδος στον συρμό;
Η επικύρωση του εισιτηρίου γίνεται αυτόματα, με το σκανάρισμα. Οι πόρτες ανοίγουν και στη συνέχεια οι επιβάτες μπορούν να κατευθυνθούν στην αποβάθρα. Εκεί βρίσκονται μπροστά σε κλειστές γυάλινες θύρες που ανοίγουν μόνο όταν έχει καταφτάσει το τρένο και κλείνουν αμέσως μετά. Ο χρόνος για την επιβίβαση και αποβίβαση υπολογίζεται περίπου στα 25-30 δευτερόλεπτα.
14. Πόσους επιβάτες χωράει ο συρμός;
Στη βασική γραμμή του Μετρό θα κυκλοφορούν 18 αυτόματοι (χωρίς οδηγό) συρμοί 4 βαγονιών ο κάθε ένας. Στο κάθε βαγόνι χωρούν περίπου 110 επιβάτες και η συνολική χωρητικότητα του κάθε συρμού είναι 450 επιβάτες (76 καθήμενοι, 374 όρθιοι).
15. Μπορούν να χρησιμοποιούν το Μετρό άτομα με αναπηρίες;
Το Μετρό είναι πλήρως προσβάσιμο σε άτομα με κινητικά προβλήματα και προβλήματα όρασης, με τη χρήση των ειδικά διαμορφωμένων ανελκυστήρων. Για τους κινούμενους με αναπηρικά αμαξίδια προβλέπονται δύο θέσεις ανά συρμό. Για τους τυφλούς και όσους έχουν μειωμένη όραση υπάρχουν οδεύσεις τυφλών, ενώ μπορούν να επιβιβαστούν στα βαγόνια μαζί με τον σκύλο - συνοδό τους, ο οποίος αρκεί να φέρει λουράκι.
16. Επιτρέπονται τα πατίνια και τα ποδήλατα;
Επιτρέπονται δύο ποδήλατα ανά συρμό, τα οποία μπορούν να φορτώνονται στο τελευταίο βαγόνι. Το ίδιο ισχύει και για τα πατίνια.
17. Επιτρέπονται τα κατοικίδια;
Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι μεταφέρονται με ειδικά βαλιτσάκι. Εξαίρεση αποτελούν οι σκύλοι-συνοδοί τυφλών.
18. Υπάρχει WiFi στους σταθμούς, τις αποβάθρες και τους συρμούς;
Προς το παρόν όχι. Η Ελληνικό Μετρό έχει ζητήσει την προετοιμασία των σχετικών μελετών. Η πρόβλεψη είναι να υπάρχει WiFi σε όλο το δίκτυο.
19. Ποιους θα εξυπηρετεί το Μετρό;
Σε μία ζώνη 500 μέτρων γύρω από τους σταθμούς, υπολογίζεται ότι ζουν περίπου 200.000 κάτοικοι. Ωστόσο το μετρό θα εξυπηρετεί και όσους ζουν σε περιαστικές περιοχές και επιλέγουν να σταθμεύσουν το ΙΧ τους πέριξ των τερματικών σταθμών και να κάνουν μετεπιβίβαση.
20. Ποια είναι η αναμενόμενη επιβατική κίνηση;
Τις ώρες αιχμής το Μετρό θα μπορεί να μεταφέρει 18.000 επιβάτες την ώρα ανά κατεύθυνση, δηλαδή συνολικά 36.000 επιβάτες την ώρα. Η αναμενόμενη ημερήσια επιβατική κίνηση είναι 254.000 επιβάτες στη βασική γραμμή, ενώ με την επέκταση της Καλαμαριάς θα προστεθούν άλλοι 87.000 επιβάτες, ανεβάζοντας την εκτιμώμενη επιβατική κίνηση στους 341.000 επιβάτες ημερησίως.
21. Τι επιπτώσεις θα έχει η λειτουργία του Μετρό στο κυκλοφοριακό;
Η Ελληνικό Μετρό υπολογίζει ότι θα μειωθούν οι δαπανώμενες οχηματο-ώρες στο οδικό δίκτυο της πόλης κατά 29% περίπου και θα αυξηθεί η μέση ταχύτητα των οχημάτων από 21χλμ./ώρα σε 31χλμ./ώρα και της μέσης ταχύτητας μετακίνησης στο δίκτυο των μέσων μαζικής μεταφοράς από 15λμ/ώρα σε 26λμ/ώρα. Και επειδή ο χρόνος είναι χρήμα η εξοικονόμηση χρόνου μετακίνησης «μεταφράζεται» σε 65 εκατ. ευρώ ετησίως για το οδικό δίκτυο και σε 107,5 εκατ. ευρώ για τα δημόσια μέσα μεταφοράς.
22. Ποια θα είναι τα οφέλη για το περιβάλλον;
Εξαιτίας της προσδοκόμενης αύξησης του ποσοστού χρήσης των δημοσίων συγκοινωνιών από 15% σήμερα έως και σε 50%, υπολογίζεται πως θα κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 57.000 ΙΧ οχήματα λιγότερα, επιφέροντας αντίστοιχα μείωση των ρύπων CO2 κατά 212 τόνους ημερησίως, που αντιστοιχεί σε μείωση εκπομπών CO2 137.000 τόνων ετησίως. Με την ολοκλήρωση της Επέκτασης προς Καλαμαριά, αναμένεται να εξυπηρετούνται καθημερινά 63.000 επιβάτες, να κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 12.000 ΙΧ οχήματα λιγότερα, επιφέροντας αντίστοιχα μείωση των ρύπων CO2 κατά 43 τόνους ημερησίως, ενώ η απόσταση από το Σταθμό της Μίκρας μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης αναμένεται να καλύπτεται σε μόλις 15 λεπτά.
23. Υπάρχουν χώροι στάθμευσης γύρω από τους σταθμούς;
Εντός του τερματικού σταθμό Νέας Ελβετία δεν προβλέπονται χώροι στάθμευσης για ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα, υπάρχουν χώροι στάθμευσης μόνο για ποδήλατα. Κατά μήκος της οδού Ψελλού θα δημιουργηθούν χώροι park & ride, για ολιγόωρη στάση προκειμένου να αποβιβάσουν όσους στη συνέχεια θέλουν να πάρουν το μετρό ή να επιβιβάσουν όσους μόλις έφτασαν. Δίπλα από τον τερματικό σταθμό Νέας Ελβετίας (οδός Ψελλού, με είσοδο από την Παπαναστασίου) ο δήμος Θεσσαλονίκης δημιουργεί ένα πάρκιγκ 200 θέσεων για δωρεάν. Επίσης ο δήμος Θεσσαλονίκης διαμόρφωσε έναν χώρο την περιοχή Βούλγαρη για δωρεάν στάθμευση 200 αυτοκινήτων, σε απόσταση 1 χιλιομέτρου από τον τερματικό σταθμό του μετρό. Μελλοντικά προβλέπεται η δημιουργία δεύτερου χώρου στάθμευσης, απέναντι από τον τερματικό σταθμό.
Στον τερματικό σταθμό ΝΣΣ θα υπάρχει οξύτερο πρόβλημα καθώς δεν υπάρχουν χώροι δωρεάν στάθμευσης σε κοντινή απόσταση. Εντός του τερματικού σταθμού υπάρχει ιδιωτικός χώρος στάθμευσης, με πληρωμή. Ο δήμος διεκδικεί μια έκταση στα παλιά γραφεία της Αττικό Μετρό, (Μοναστηρίου με Μιχ. Καλού), αλλά προς το παρόν οι συζητήσεις με την ΓΑΙΑΟΣΕ δεν τελεσφόρησαν. Μία ακόμη πιθανή θέση για δημιουργία χώρου στάθμευσης από τον δήμο είναι πλησίον της πλατείας Γαλοπούλου. Επίσης υπάρχει μια σκέψη να μεταφερθεί το σχολείο που βρίσκεται σε οικόπεδο του ΟΣΕ, δίπλα στην εκκλησία των Αγίων Πάντων, σε οικόπεδο του δήμου στη συμβολή των οδών Σαπφούς με Βουτυρά, και το οικόπεδο που θα απελευθερωθεί να αξιοποιηθεί για τις ανάγκες του επιβατικού κοινού. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για πάρκινγκ το οικόπεδο στη Σαπφούς με Βούτυρα, που βρίσκεται στα 500 μέτρα από το ΝΣΣ.
Στους ενδιάμεσους σταθμούς η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη. Επιπλέον θέσεις δωρεάν στάθμευσης δημιουργήθηκαν πίσω από το Παλέ ντε Σπορ, για την εξυπηρέτηση όσων θέλουν να χρησιμοποιήσουν τους Σταθμούς Πανεπιστήμιο και Συντριβάνι, καθώς επίσης, στο αδιάνοικτο τμήμα της Σόλωνας με Δελφών. Ο δήμος Θεσσαλονίκης διεκδικεί από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ένα οικόπεδο της πρώην ναυτικής διοίκησης, που θα μπορεί να εξυπηρετεί τη στάθμευση όσων θέλουν να κάνουν μετεπιβίβαση και να χρησιμοποιήσουν το Σταθμό Νομαρχία.
*Δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της "ΜτΚ" για το Μετρό στις 30.11.-01.12.2024