Στα χρόνια της κρίσης πολλές συνήθειες κόπηκαν αλλά και κάποιες άλλες επέστρεψαν στην καθημερινότητά μας. Οι λόγοι είναι πολλοί και διάφοροι, και σχετίζονται κυρίως με την οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και με ένα ρεύμα που πηγαίνει τα τελευταία χρόνια προς τα φυσικά υλικά. Σε μία προσπάθεια καινοτόμων επιχειρήσεων, πολλοί νέοι χρησιμοποίησαν τεχνικές «παλαιάς κοπής» σε καινούργια «φόρμα» δημιουργίας. Το ξύλο είναι από τα υλικά που κερδίζει ξανά έδαφος, καθώς πολλοί εκτός από έπιπλα στηρίζουν σε αυτό ολόκληρο το design ενός καταστήματος ή σπιτιού.
Δεύτερες και τρίτες γενιές ξυλουργών συνεχίζουν τις οικογενειακές επιχειρήσεις, φτιάχνοντας από μικρά έως και μεγάλα αντικείμενα από ξύλο. Η νέα τους επιχειρηματική ματιά αποδεικνύεται κερδοφόρα, με τη ζήτηση ξύλινων κοσμημάτων, διακοσμητικών αντικειμένων και γυαλιών να μεγαλώνει συνεχώς.
Επιστροφή στη φύση
«Γενικότερα, υπάρχει μια επιστροφή στη φύση» λέει στη «Θ» η Μαριλένα Μίχου, που κατασκευάζει γυαλιά ηλίου από ξύλο τα τελευταία τρία χρόνια. Όπως επισημαίνει, παρατηρεί μία στροφή στις επιλογές που σχετίζεται με την ευαισθητοποίηση στην ανακύκλωση των προϊόντων που χρησιμοποιούνται. «Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια κατασκευάζονται τόσα πολλά προϊόντα από ξύλο» εκτιμά. Η ίδια σπούδασε μηχανολόγος - μηχανικός στο Πολυτεχνείο Δυτικής Μακεδονίας, όμως η μυρωδιά του ξύλου για αυτήν ήταν οικεία από την παιδική της ηλικία, καθώς ο πατέρας κατασκευάζει ξύλινα κιβώτια για φρούτα. Η ιδέα να χρησιμοποιεί ξύλο για να φτιάχνει γυαλιά τής ήρθε έπειτα από ένα ταξίδι στο εξωτερικό. «Ξεκίνησα να ασχολούμαι με το ξύλο, φτιάχνοντας έπιπλα για το φοιτητικό μου σπίτι. Όμως σε ένα ταξίδι μου είδα ένα ζευγάρι ξύλινα γυαλιά και αμέσως αποφάσισα να το δοκιμάσω». Σήμερα η Μαριλένα Μίχου ετοιμάζει μία συλλογή με 24 μοντέλα για την καλοκαιρινή σεζόν και προετοιμάζει συνεργασίες με καταστήματα.
Για μία μόδα που επανήλθε κάνει λόγο ο Σωκράτης Σχίζας, μέλος της ομάδας Custom Architectural Workshop. «Χρησιμοποιούν το ξύλο σε μια προσπάθεια ανάδειξης φυσικότητας ενός χώρου. Πρόκειται για μια γενικότερη τάση του κόσμου στα φυσικά προϊόντα» αναφέρει. Τρεις μηχανικοί, δυο αρχιτέκτονες και ένας μηχανολόγος αποτελούν την ομάδα του εργαστηρίου που αναλαμβάνει ανακαινίσεις με βάση το ξύλο αλλά και κατασκευή διάφορων αντικειμένων. «Ξεκίνησε από μία ιδέα να κάνουμε όλοι μαζί κάτι δικό μας. Έτσι δημιουργήσαμε έναν χώρο που σχεδιάζει αλλά και κατασκευάζει, γιατί μας αρέσει η επαφή με το ξύλο» σημειώνει ο κ. Σχίζας. Ανάμεσα στα ξύλινα αντικείμενα που κατασκευάζει η ομάδα ξεχωρίζει το επιτραπέζιο που σχεδίασαν για εκπαιδευτικό οργανισμό της Γερμανίας. «Πρόκειται για ένα επιτραπέζιο για μαθητές πληροφορικής, που εξετάζονται βάσει αυτού. Έχει στοιχεία από ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι που διδάσκεται στα δημόσια σχολεία της χώρας».
Τη φιλοσοφία του «rethink» προσπαθεί να διαδώσει η Φωτεινή Τατάρογλου, που διατηρεί το δικό της εργαστήριο ξυλουργικής στην πλατεία Άθωνος. «Παροτρύνω να ξανασκεφτείς πριν να πετάξεις κάτι αν μπορείς να το φτιάξεις και τι αξία έχει και αν είναι για πέταμα» εξηγεί η ίδια. Ως όνομα της επιχείρησής της έχει επιλέξει το «Ξύλο πελεκητό», καθώς αυτά που αναλαμβάνει να αναπαλαιώσει, να συντηρήσει και να μεταποιήσει έχουν ήδη… πελεκηθεί! «Μου φέρνουν από μικρά ξύλινα σκαμπό μέχρι και σέλες. Έπιπλα φθαρμένα από το χρόνο, όμως με ιδιαίτερη αξία, που την αναγνωρίζουν όσοι τα κατέχουν και θέλουν να τα συντηρήσω και να τα επαναφέρω στην αρχική τους μορφή». Επίσης, η Φωτεινή Τατάρογλου κατασκευάζει ξύλινα παιχνίδια, σουβενίρ και κοσμήματα. Με πατέρα επιπλοποιό είχε πάντοτε τα ερεθίσματα δημιουργίας, όμως αυτό δεν την επηρέασε στην επιλογή της. Όταν αποφοίτησε από το ΤΕΙ Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου στην Καρδίτσα, αμέσως άρχισε να σχεδιάζει και να αναπαλαιώνει αντικείμενα. «Ο κόσμος προσπαθεί να γυρίσει σε οργανικά και περιβαλλοντικά υλικά» δηλώνει και η ίδια για την αύξηση στη ζήτηση στα είδη που φτιάχνει.
Γιατί προτιμούν το ξύλο
Σημαντικός παράγοντας στην επιλογή των καταναλωτών, σύμφωνα με τους δημιουργούς, αποτελεί η δυνατότητα του ξύλου να προσαρμόζεται σε κάθε είδους προτίμηση. «Προσαρμόζουμε το κάθε προϊόν μας στις απαιτήσεις του πελάτη. Το κάνουμε ακριβώς όπως το θέλει αυτός και το εκτιμά ο καθένας» δηλώνει ο Κώστας Βασιλειάδης, που μαζί με τον αδελφό του κατασκευάζουν ξύλινα αξεσουάρ αλλά και ρολόγια τοίχου.
«Νιώθουν ότι αυτό που παίρνουν είναι μοναδικό και ανήκει μόνο σε αυτούς, καθώς βάζουν τις δικές τους πινελιές και τα παραγγέλνουν όπως ακριβώς τα θέλουν» συμφωνεί και η Μαριλένα Μίχου, που αρκετές φορές κατασκευάζει γυαλιά στα… μέτρα του κάθε πελάτη. «Επίσης, προτιμούν τα ξύλινα γυαλιά, επειδή είναι ανθεκτικά. Προσωπικά χρησιμοποιώ ξύλα από κορμούς δέντρων, που επιτρέπονται να κοπούν, και όλα τα προϊόντα μας αντέχουν στο χρόνο» συμπληρώνει, τονίζοντας πως οι περισσότεροι περιμένουν τα γυαλιά με χαρά και ανυπομονησία. «Συγκινήθηκα όταν με πήρε μια κοπέλα από το νοσοκομείο. Θα έκανε εγχείρηση και ήθελε οπωσδήποτε όταν πάρει εξιτήριο, να έχει τα γυαλιά, ώστε να βγει με στιλ, όπως χαρακτηριστικά μου είπε» μοιράζεται με τη «Θ» η Μαριλένα.
Εκτός από την αίσθηση που δίνει το ξύλο στη διακόσμηση, είναι και οικονομικότερο για τις ανακαινίσεις, σύμφωνα με τον Σωκράτη Σχίζα. «Θεωρώ ότι εκτιμάται ως υλικό, αλλά κοστίζει και λιγότερο από μεταλλικές κατασκευές» σχολιάζει.
Ατέλειωτες ώρες δουλειάς
Ό,τι είναι καλό, λένε πως αργεί να γίνει. Έτσι γίνεται και με τις ξύλινες κατασκευές, καθώς οι περισσότεροι δημιουργοί φτιάχνουν τα πάντα χειροποίητα με υπομονή και προσοχή στην κάθε λεπτομέρεια. Πολλές φορές το κόστος του υλικού σε συνδυασμό με τις ατέλειωτες εργατοώρες για τη δημιουργία των προϊόντων ανεβάζουν το κόστος. Όμως οι περισσότεροι καταναλωτές δείχνουν ότι αντιλαμβάνονται τον κόπο των δημιουργών.
Ο Κώστας και ο Νίκος Βασιλειάδης, όπως λένε, ίσως είναι οι μοναδικοί που φτιάχνουν ρολόγια τοίχου με ξύλο και ρητίνη. Ωστόσο, η διαδικασία είναι χρονοβόρα. «Χρειαζόμαστε περίπου τέσσερις εβδομάδες για να ετοιμάσουμε ένα ρολόι, καθώς η διαδικασία είναι μεγάλη. Περιμένουμε για μέρες να στεγνώσει η ρητίνη και να ξαναρίξουμε τις δεύτερες στρώσεις, ώστε να γίνει το σχέδιο που επιθυμεί ο κάθε πελάτης» αναφέρουν.
Έως 8 ώρες χρειάζεται η Φωτεινή Τατάρογλου, για να φτιάξει ένα ξύλινο σελιδοδείκτη με την τεχνική marquetry. «Είναι μια τεχνική που εφαρμόζεται περισσότερο σε σκάκι και τάβλι. Παλιότερα υπήρχε στις τραπεζαρίες και μικρά έπιπλα σπιτιού. Γίνεται με φύλλα από διάφορα είδη ξύλου, που τα κόβω μικρά κομμάτια και τα κολλάω σαν πάζλ» εξηγεί για την τεχνική, που τη λάτρεψε όταν ασχολήθηκε στο μεταπτυχιακό της με αυτή. «Πρόκειται για μια παλιά τέχνη που παίρνει ξανά ζωή και συστήνεται ως νέα».
Η Μαριλένα Μίχου χρειάζεται τρεις ημέρες για να ολοκληρώσει την κατασκευή ενός ζευγαριού γυαλιών. Όλα περνούσαν κυριολεκτικά από το χέρι της, μέχρι που πήρε την απόφαση να αγοράσει μηχάνημα, καθώς οι παραγγελίες αυξήθηκαν και τα προϊόντα έπρεπε να παράγονται γρηγορότερα. «Μετά από έρευνα αγοράς που έκανα, είδα πως το ξύλο είναι το πιο ακριβό υλικό για αυτό που κατασκευάζω. Αν προσθέσεις και τις προσωπικές ώρες εργασίας, καταλαβαίνεις τους λόγους που κοστίζουν ίσως λίγο περισσότερο από τα υπόλοιπα» τονίζει η ίδια, λέγοντας πως πια και ο κόσμος αποδέχεται αυτήν τη σύγκριση τιμής και ποιότητας.
*Δημοσιεύθηκε στη "Θ" στις 30 Ιανουαρίου 2020