Τις διακοπές των Ελλήνων πυρπολεί η εκρηκτική άνοδος στην τιμή της αμόλυβδης που «ακουμπά», σχεδόν από τα μέσα Ιουλίου και έπειτα, τα 2 ευρώ το λίτρο την ώρα βέβαια που σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς έχει βάλει πλώρη για νέα ρεκόρ με παράγοντες της αγοράς που μίλησαν στο makthes.gr να μη βλέπουν καμία τάση για αποκλιμάκωση μέσα στον Αύγουστο, χωρίς να αποκλείονται και φθινοπωρινές «εκπλήξεις».
Χθες, με βάση επίσημα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων του Υπουργείου Ανάπτυξης, στη Θεσσαλονίκη η αμόλυβδη των 95 οκτανίων έφθασε σε μερικά πρατήρια μέχρι το 2,016 ευρώ το λίτρο ενώ στην Χαλκιδική με το τουριστικό κύμα να κορυφώνεται ενόψει 15Αύγουστου, το κοντέρ «έγραψε» 2,048 ευρώ το λίτρο με την περιχοή να κερδίζει... το χρυσό μετάλλιο.
Δεν είναι μάλιστα σπάνιο το φαινόμενο πολίτες από τη Βόρεια Ελλάδα να σπεύδουν σε γειτονικές χώρες (Βουλγαρία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία) για φουλάρισμα του ρεζερβουάρ με τα πιεσμένα εισοδήματα να επιβάλλουν λύσεις… εκτάκτου ανάγκης.
Aξίζει να αναφερθεί πως σε Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία η τιμή της βενζίνης χθες άγγιζε τα 1,381 ευρώ και στη Σερβία τα 1,583 ευρώ (δεδομένα από autotraveler.ru).
Η μέση τιμή της βενζίνης βρίσκεται οριακά κάτω από το ψυχολογικό όριο των 2 ευρώ/λίτρο, στο 1,956 ευρώ/λίτρο (μέσος όρος πανελλαδικά με βάση τα τελευταία στοιχεία του Παρατηρητηρίου), την ώρα που σε τουριστικούς προορισμούς και κυρίως σε νησιά οι τιμές τρέχουν με υπερηχητικές ταχύτητες καθώς εδώ και μέρες φλερτάρουν ανοιχτά με τα 2-2,20 ευρώ/λίτρο.
Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων οι φόροι και τα τέλη που επιβαρύνουν την τιμή της βενζίνης φτάνουν στο 56,37%. Τα διυλιστήρια καθορίζουν το 38,18% της τελικής τιμής και το μικτό περιθώριο κέρδους πρατηριούχων και εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών το 5,45%.
Eίναι ενδεικτικό πως την 7η ακριβότερη βενζίνη στον κόσμο πληρώνουν οι Έλληνες, σύμφωνα με το globalpetrolprices.com και την τελευταία καταγραφή τιμών ανά τον κόσμο, στις 7 Αυγούστου.
Μάλιστα, η χώρα μας ανταγωνίζεται στην τιμή της βενζίνης χώρες όπως η Ελβετία, το Μονακό και η Ισλανδία, των οποίων το μέσο εισόδημα ξεπερνά τα 4.000 ευρώ.
Η διατήρηση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των εταιρειών εμπορίας και των πρατηρίων που έχει επιβάλει η κυβέρνηση (ισχύει από τον Μάρτιο του 2022 και σύμφωνα με τη διάταξη τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών εμπορίας και βενζινοπωλών δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν εκείνα του Αυγούστου του 2021), δεν έχει φέρει κανένα απτό αποτέλεσμα όπως δείχνει η πραγματικότητα της αγοράς.
Το αλμυρό κόστος των καυσίμων και η διαμόρφωση «απαγορευτικών» τιμών για το μέσο πορτοφόλι οφείλονται σε σειρά παραγόντων που έχουν να κάνουν και με οικονομικούς και με… κερδοσκοπικούς λόγους:
1)Το μερίδιο των φόρων στην τελική τιμή, κάτι που συμβαίνει και στην ηπειρωτική και στη νησιωτική Ελλάδα, αγγίζει το 60%, με αποτέλεσμα οι τιμές να εκτοξεύονται, κάτι βέβαια που γεμίζει τα κρατικά ταμεία (έσοδα από Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και ΦΠΑ).
Η τιμή διυλιστηρίου καθορίζει το 37% και στο 6% υπολογίζεται το μερίδιο του μικτού κέρδους εμπορίας και λιανικής. Λόγω της υψηλής φορολόγησης οι όποιες διεθνείς μειώσεις μετακυλίονται μόνο στο ένα τρίτο της τελικής τιμής.
2)Τα ελληνικά διυλιστήρια, ως γνωστόν, ακολουθούν για την τιμολόγηση των προϊόντων τους το Platts της Μεσογείου. Το διάγραμμα του PLATTS (Premium Unleaded gasoline) είναι παράγωγο χρηματιστηριακό προϊόν και η τιμή του βρίσκεται στα σταθερά σε πολύ υψηλά επίπεδα τόσο στα παράγωγα που αφορούν σε άλλες περιοχές (π.χ ΗΠΑ) όσο και στο Platts της Μεσογείου που μας ενδιαφέρει.
Επιπλέον, τα διυλιστήρια τιμολογούν τα προϊόντα τους με βάση τη μέση τιμή των προηγούμενων τεσσάρων ημερών με συνέπεια οι όποιες μειώσεις να αργούν απελπιστικά να περάσουν στην αντλία.
Βέβαια πειστικές εξηγήσεις στο γιατί σε χρόνο… dt η άνοδος των τιμών στο Τέξας περνάει στο διυλιστήριο και κατά συνέπεια στο πρατήριο της Θεσσαλονίκης την επόμενη μέρα ενώ όταν πέφτουν οι διεθνείς τιμές, παρατηρείται μυστηριωδώς μία δυστοκία στην αποτύπωση αυτής της τάσης στο βενζινάδικο της γειτονιάς δεν υπάρχουν, τουλάχιστον βασιζόμενοι στην οικονομική θεωρία…
3) Η αύξηση της ζήτησης για καύσιμα το καλοκαίρι και ειδικά τον Αύγουστο (το κυρίως πιάτο της τουριστικής σεζόν) που οι μετακινήσεις παίρνουν φωτιά μοιραία ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές. Δεν πρέπει να παραβλέπεται πως το κύκλωμα των πρατηριούχων και εμπόρων, ιδίως στους δημοφιλείς προορισμούς που η ζήτηση για καύσιμα έχει έντονα εποχικά χαρακτηριστικά, περιμένει να κερδίσει μέσα στο καλοκαίρι γεγονός που δεν βοηθά στη συγκράτηση των τιμών, πόσω μάλλον σε μία περίοδο έντονων διεθνών αναταραχών.
Επιπλέον, σε αρκετά νησιά δεν υπάρχει μεγάλος αριθμός εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών (σήματα), με αποτέλεσμα να μην αναπτύσσεται ανταγωνισμός και οι τιμές να μένουν στα ουράνια.
4)Οι διεθνείς τιμές σημειώνουν συνεχή άλματα και βρίσκονται κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων εννέα μηνών. Τα συμβόλαια αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ αγγίζουν σχεδόν τα 83 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ τα συμβόλαια Brent στην Ευρώπη ήδη πλησιάζουν τα 87 δολάρια ανά βαρέλι.
Αναλυτές εκτιμούν πως μετά τις αποφάσεις της Σαουδικής Αραβίας αλλά και της Ρωσίας για επέκταση των περικοπών πετρελαιοπαραγωγής θα υπάρξει έλλειμμα στην αγορά άνω του 1,5 εκατ. βαρελιών ημερησίως τον Σεπτέμβριο.
Παρατηρητές της αγοράς «βλέπουν» πως τους επόμενους μήνες η διεθνής τιμή του πετρελαίου θα βρεθεί κοντά στα 100 δολάρια/βαρέλι.
Το τραινάκι του τρόμου στις τιμές του «μαύρου χρυσού» σαρώνει τα πορτοφόλια εν μέσω των αυξανόμενων ενδείξεων για συγκράτηση της προσφοράς με την πολυπόθητη ισορροπία στην αγορά να αργεί να επέλθει.