Της Έλενας Αποστολίδου
Για τη δημιουργία ασάφειας και παραθυράκι για "εναλλακτικές επιλογές" κάνουν λόγο γονείς, εκπαιδευτικοί, ιατροί και φαρμακοποιοί, σχετικά με την εγκύκλιο του υπουργείο Παιδείας και το νέο πλαίσιο που καθορίζει την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών των παιδιών πριν την εγγραφή τους στο σχολείο. Την ώρα που οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επανεμφάνιση ξεχασμένων ασθενειών όπως η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά -τα κρούσματα της οποίας κατέγραψαν τεράστια αύξηση τα τελευταία χρόνια- η διευκρινιστική εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας προς τα σχολεία φαίνεται να δημιουργεί μια αοριστία και μια σύγχυση σχετικά με εκείνους που δεν θέλουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, σε μια περίοδο που οι αντιεμβολιαστές από μόδα έγιναν κίνημα.
Η νομοθεσία στα σχολεία
Συγκεκριμένα, όπως ορίζεται στην εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας, για την εγγραφή των μαθητών στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο απαιτείται η επίδειξη του βιβλιαρίου υγείας του μαθητή ή προσκόμιση άλλου στοιχείου, στο οποίο φαίνεται ότι έγιναν τα προβλεπόμενα εμβόλια. Σε περαιτέρω συμπληρωματική ανακοίνωση προς τα σχολεία, αναφέρεται πως "με αριθμ.πρωτ. Υ1/Γ.Π.161682/22-12-2008 έγγραφο της Δ/νσης Δημόσιας Υγιεινής του Υπ. Υγείας & Κοιν. Αλληλεγγύης, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών γνωμοδότησε ότι είναι υποχρεωτικά όλα εκείνα τα εμβόλια που είναι ενταγμένα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και για αυτό δίνονται δωρεάν στα πλαίσια της προστασίας της δημόσιας υγείας. Μόνο σε περιπτώσεις ιατρικής αντένδειξης, θα μπορούν οι γονείς να αρνηθούν τον εμβολιασμό των παιδιών τους". Ωστόσο, παρακάτω διευκρινίζεται πως "οι γονείς που για οποιουσδήποτε άλλους λόγους (προσωπικά δεδομένα και πιθανές παρενέργειες) δεν επιθυμούν τον εμβολιασμό των παιδιών τους, οφείλουν να προσκομίζουν βεβαίωση ιατρικής αντένδειξης" από -μεταξύ άλλων- νοσοκομεία και ιδιώτες ιατρούς.
Ερωτήματα για τη βεβαίωση αντένδειξης
Για τους παιδιάτρους αλλά και τους φαρμακοποιούς η αναφορά του υπουργείου σε όσους γονείς δεν εμβολιάζουν το παιδί τους και ζητούν βεβαίωση αντένδειξης από τον γιατρό, είναι ένα ζήτημα που δημιουργεί ερωτήματα. "Κατά τη δική μας άποψη είναι απαράδεκτο. Ο γιατρός δεν θα πάρει τέτοια απόφαση, υπάρχει μια αβλεψία, ίσως δεν το σκέφτηκαν καλά, έτσι όπως διατυπώνεται είναι λανθασμένο. Εμείς σεβόμαστε την ελεύθερη βούληση στους εμβολιασμούς στα παιδιά, προστατεύουμε τη βούληση των γονιών, αλλά χρειάζεται να λάβουμε μέτρα για τη δημόσια υγεία" δηλώνει ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων.
Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος από την πλευρά του, κάνει λόγο για "αμφίσημη εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας" και καλεί με ανακοίνωσή του τα αρμόδια υπουργεία να καθορίσουν την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών των παιδιών. "Η ανακοίνωση του υπουργείου αφήνει ένα παραθυράκι σε όσους γονείς δεν θέλουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους να βρουν έναν τρόπο να δικαιολογήσουν την απόφασή τους. Με την παρέμβασή μας θέλουμε να δείξουμε την αντίθεσή μας σε οποιαδήποτε αμφισημία της πολιτείας προς την κατεύθυνση του εμβολιασμού. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τα εμβόλια" δηλώνει ο Διονύσιος Ευγενίδης, Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
Πλαστές βεβαιώσεις ιατρών
Οι γονείς από την πλευρά τους δηλώνουν θορυβημένοι από τις πρακτικές που χρησιμοποιούν εκείνοι που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, και ζητούν από το κράτος κεντρικό σχεδιασμό, μέσα στο σχολείο. "Υπάρχουν γονείς που παίρνουν βεβαιώσεις από γιατρούς όπου τους δίνουν το δικαίωμα να μην τα εμβολιάσουν. Γνωρίζουμε την ύπαρξη αυτών των κινημάτων. Εμείς ενημερώνουμε τους Συλλόγους Γονέων για τις διαδικασίες που θα ακολουθήσουν για τον εμβολιασμό και έχουμε παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι γονείς δυσκολεύονται να κλείσουν ραντεβού σε νοσοκομείο τις ώρες που δεν είναι εργάσιμες" τονίζει ο Θανάσης Κοκονάς, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Γονέων και Κηδεμόνων Κεντρικής Μακεδονίας. "Από την αρχή ως Ομοσπονδία διεκδικούμε ο εμβολιασμός να γίνεται με κεντρικό σχεδιασμό, μέσα στα σχολεία και με ευθύνη του κράτους, ώστε να αποφεύγεται η περίπτωση που ένα παιδί δεν εμβολιάζεται για διάφορους λόγους, όπως η οικονομική στενότητα" επισημαίνει ο κ. Κοκονάς.
Για τους δασκάλους, το υπουργείο Παιδείας δεν ορίζει ξεκάθαρα την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών. "Η βεβαίωση ιατρικής αντένδειξης αποτελεί μια εναλλακτική επιλογή. Η αντίληψη αυτή μπαίνει για πρώτη φορά" δηλώνει ο Θανάκης Κικίνης, εκπαιδευτικός και Πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ). Για τον κ. Κικίνη το θέμα δεν έχει τεθεί σε συνεδρίαση της ΔΟΕ, αλλά είναι ένα θέμα που απασχολεί τους Συλλόγους Γονέων και αναμένεται να συζητηθεί προσεχώς, καθώς όπως τονίζει ο ίδιος, "ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος κανόνας ασφαλείας για τη λειτουργία του σχολείου".
Εμβόλια: Στόχος και δράση
Για τον παιδίατρο κ. Νταλούκα "υπάρχουν πλαστές βεβαιώσεις παιδιάτρων, αλλά είναι μεμονωμένα περιστατικά που δεν έχουν πάρει έκταση, ωστόσο δημιουργούν κλίμα στους γονείς προς μια λάθος κατεύθυνση". Όπως τονίζει ο Θανάσης Εξαδάκτυλος, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης "θεωρούμε τραγικό και ίσως δείγμα ανωριμότητας μιας κοινωνίας να επανέρχεται με αυτόν τον τρόπο στο ζήτημα του εμβολιασμού. Δεν υπάρχει επιστημονική άποψη με σοβαρότητα που να υποστηρίζει ότι τα εμβόλια προκαλούν οποιοδήποτε πρόβλημα. Τα εμβόλια και το καθαρό νερό, είναι οι δυο σημαντικότεροι παράγοντες πρόληψης ασθενειών" λέει με νόημα.
"Η μεγάλη τους αποτελεσματικότητα συντελείται όταν εφαρμόζονται στο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Για να έχουμε αποτελεσματικότητα, πρέπει το 95% και παραπάνω του παιδικού πληθυσμού να είναι εμβολιασμένο. Το εμβόλιο στοχεύει σε ατομικό επίπεδο να καλύψει ένα άτομο που είναι εμβολιασμένο και παράλληλα να προστατεύσει μια κοινότητα. Κάποια άτομα δεν μπορούν να εμβολιαστούν -όπως για παράδειγμα ένα παιδί που είναι ανοσοκατεσταλμένο- και είναι σχετικά αρκετά αυτά τα παιδιά σήμερα. Αυτό το παιδί προστατεύεται γιατί τα παιδιά στον περίγυρό του είναι εμβολιασμένα" δηλώνει σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ο Εμμανουήλ Ροηλίδης, καθηγητής Παιδιατρικής - Λοιμωξιολογίας του ΑΠΘ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Για τον κ. Ροηλίδη, οι γονείς δεν βλέπουν τη σοβαρότητα των ξεχασμένων νοσημάτων, ίσως τρομάζουν με νοσήματα όπως η μηνιγγίτιδα, ενώ μπροστά στην ανεξέλεγκτη πληροφορία που λαμβάνουν βλέπουν διαφορετικά το θέμα. Για τον ίδιο, η εγκύκλιος του υπουργείου αποτελεί μια προσπάθεια να μπουν σε μια βάση τα θέματα της ελεύθερης βούλησης -και παράλληλα της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών- με πιο ουσιαστικό τρόπο. Όπως επισημαίνει, το κυριότερο μήνυμα είναι "η προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων για μια καλή ενημέρωση των γονιών, ώστε να υπάρχει θετική ανταπόκριση και να εμβολιάζονται τα παιδιά πριν πάνε στο σχολείο".
Προς νομοθετική ρύθμιση
Μετά την τοποθέτηση του γενικού γραμματέα Δημόσιας Υγείας Γιάννη Μπασκόζου ότι ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος για τα παιδιά που εγγράφονται στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός μιλώντας στη Βουλή τόνισε ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται προς νομοθετική ρύθμιση που θα εξουσιοδοτεί τον υπουργό Υγείας να επιβάλει αυστηρή τήρηση του εμβολιασμού σε περιόδους που σημειώνεται έξαρση των νοσημάτων. Οι παιδίατροι από την πλευρά τους ζητούν πιο ξεκάθαρη στάση από το υπουργείο Υγείας απέναντι στα αντιεμβολιαστικά κινήματα. "Προκαλούμε τον υπουργό Υγείας ξεκάθαρα και φανερά να αναρτήσει στην αντίστοιχη ιστοσελίδα πως το υπουργείο συνιστά ανεπιφύλακτα τα εμβόλια, και παράλληλα να δηλώνει στους γονείς ότι δεν πρέπει να παρασύρονται από τα αντιεμβολιαστικά κινήματα" δηλώνει ο κ. Νταλούκας.
Κάτω από τη φωτογραφία και τη γκρι γραμμούλα στη σελ 28
Την ώρα που οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επανεμφάνιση ξεχασμένων ασθενειών όπως η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά η διευκρινιστική εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας προς τα σχολεία δημιουργεί σύγχυση
Το παραθυράκι
Στην επίμαχη εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας διευκρινίζεται πως "οι γονείς που για οποιουσδήποτε άλλους λόγους (προσωπικά δεδομένα και πιθανές παρενέργειες) δεν επιθυμούν τον εμβολιασμό των παιδιών τους, οφείλουν να προσκομίζουν βεβαίωση ιατρικής αντένδειξης" από -μεταξύ άλλων- νοσοκομεία και ιδιώτες ιατρούς.
«Φρένο» στην εξάπλωση του φαινομένου των ανεμβολίαστων παιδιών από τους ΟΤΑ
Της Φανής Σοβιτσλή
«Φρένο» στην εξάπλωση του φαινομένου των ανεμβολίαστων παιδιών επιχειρεί να βάλει από την πλευρά της η αυτοδιοίκηση, η οποία άρχισε προ ημερών εκστρατεία ενημέρωσης για τον εμβολιασμό των παιδιών. Επιστρατεύοντας παιδιάτρους και εκπροσώπους των κατά τόπους ιατρικών συλλόγων, η περιφερειακή ένωση δήμων Κεντρικής Μακεδονίας σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) οργώνουν τους δήμους της περιφέρειας, προκειμένου να ενημερώσουν τους εργαζομένους δημοτικών βρεφονηπιακών σταθμών αλλά και τους γονείς ότι ο εμβολιασμός αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές μεθόδους προστασίας της υγείας και ότι δεν υπάρχει καλύτερο και πιο ασφαλές προληπτικό μέτρο για την αντιμετώπιση των ασθενειών.
Απευθύνονται μάλιστα και στους ανασφάλιστους γονείς, που ανησυχούν για το κόστος των εμβολίων, ότι μπορούν να γίνουν εντελώς δωρεάν σε δημόσια νοσοκομεία ή άλλες δημόσιες δομές.
Κρούσματα μόνο σε ανεμβολίαστα παιδιά
Στις ημερίδες, οι οποίες θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες σε δήμους της Βέροιας και της Έδεσσας, οι επιστήμονες επικαλούνται στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τα οποία το πρώτο εξάμηνο του 2018 σημειώθηκε υψηλό δεκαετίας στην Ευρώπη με περισσότερα από 41.000 κρούσματα ιλαράς, αριθμός που θα ήταν μικρότερος αν είχαν γίνει τα εμβόλια.
Αντίθετα, η χρήση εμβολίων για την πολιομυελίτιδα, ασθένεια που συνεχίζει να ενδημεί, είχε ως αποτέλεσμα μόνο τρεις χώρες να παραμένουν σήμερα ενδημικές: το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και η Νιγηρία. «Σήμερα κινδυνεύουμε από ιούς και μικρόβια. Για αυτό χρειαζόμαστε αντισώματα. Ασθένειες, όπως η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα εμφανίστηκαν ξανά και είναι ενδεικτικό ότι τις τελευταίες δεκαετίες δεν είχαμε κρούσματα, παρά μόνο σε ανεμβολίαστα παιδιά» τονίζει ο παιδίατρος Κωνσταντίνος Χατζηδάκης.
Εμβολιασμός από εθελοντές σε Ρομά
Την ίδια ώρα η προσπάθεια των δήμων επεκτείνεται και στους καταυλισμούς των Ρομά, ενώ μονάδες του ΚΕΕΛΠΝΟ και των ΜΚΟ προχωρούν σε καθολικό εμβολιασμό των προσφυγόπουλων που διαμένουν σε δομές της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα της Κεντρικής Μακεδονίας. Στη Θεσσαλονίκη οι δήμοι Δέλτα και Αμπελοκήπων - Μενεμένης, όπου υπάρχουν δύο από τους μεγαλύτερους καταυλισμούς Ρομά, επιστρατεύουν εθελοντές γιατρούς και δημιουργούν δομές υγείας για τους εμβολιασμούς, κυρίως των μικρών παιδιών.
«Λάβαμε υπόψη τα στοιχεία για την επιδημική έξαρση ιλαράς στην Ελλάδα, και ως εκ τούτου έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο για να γίνουν οι εμβολιασμοί, καθώς οι Ρομά γενικότερα δεν υπακούν σε οδηγίες για τη δημόσια υγεία» τόνισε στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Δέλτα Μίμης Φωτόπουλος, προσθέτοντας ότι στον οικισμό της Αγίας Σοφίας διαμένουν περί τα 3.500 άτομα.
Μεγάλος είναι ο πληθυσμός των Ρομά που διαμένουν στην περιοχή του Δενδροποτάμου στο δήμο Αμπελοκήπων - Μενεμένης, όπου οι εμβολιασμοί κυρίως των παιδιών γίνονται μέσω των μόνιμων δομών υγείας που δημιούργησε η δημοτική αρχή. «Πρόκειται για έναν ευάλωτο πληθυσμό, που για διάφορους λόγους, κοινωνικούς κυρίως, δεν είχε στο παρελθόν την ίδια υγειονομική φροντίδα και την ίδια υγειονομική κάλυψη. Εμείς ως δημοτική αρχή το αλλάξαμε και μέσα από μόνιμες δημοτικές δομές υγείας, που φτιάξαμε, τους προστατεύουμε και βεβαίως τους εμβολιάζουμε» δήλωσε ο δήμαρχος Λάζαρος Κυρίζογλου.
Εμβολιασμένα τα προσφυγόπουλα
Και ενώ τα ποσοστά των ανεμβολίαστων Ελληνόπουλων είναι ανησυχητικά, τα παιδιά των προσφύγων που διαμένουν σε καμπ εμβολιάζονται όλα ανεξαιρέτως κάθε χρόνο. Μιλώντας για τη δομή στα Διαβατά, τη μεγαλύτερη αυτήν τη στιγμή στη Βόρεια Ελλάδα με 850 άτομα, από τα οποία τα 400 είναι παιδιά, η συντονίστρια ενός από τα προγράμματα της Άρσις, Μανταλένα Χατζώκου, τόνισε ότι δεν υπάρχει κανένα παιδί ανεμβολίαστο, παρότι στα σχολεία φοιτούν μόνο τα 200. «Στα καμπ είναι καθολικός ο εμβολιασμός και στα Διαβατά τουλάχιστον έχουμε σχεδόν καθολική κάλυψη» σημείωσε η ίδια.
Δημοσιεύθηκε στη Μακεδονία της Κυριακής 30 Σεπτεμβρίου 2018