Η κλεψύδρα έχει ήδη γυρίσει ανάποδα, όσον αφορά την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να φέρεται έτοιμος να λάβει την τελική απόφαση λίγο μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Με τις υπάρχουσες ενδείξεις, ο πρωθυπουργός φαίνεται να κλείνει προς το σενάριο να στηθούν κάλπες το αργότερο ως τον Μάρτιο ώστε έως το Πάσχα να έχει κλείσει ο εκλογικός κύκλος, στην εξαιρετικά πιθανή περίπτωση που θα χρειαστούν επαναληπτικές εκλογές.
Οι επικείμενες εκλογές έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες. Η πρώτη έχει να κάνει με το εκλογικό σύστημα καθώς είναι η πρώτη φορά που θα εφαρμοστεί η απλή αναλογική, έστω και με το κατώφλι του 3% για την είσοδο στη Βουλή. Η δεύτερη ιδιαιτερότητα αφορά την αύξηση των εδρών Επικρατείας κατά τρεις, από 12 σε 15, προκειμένου να εκπροσωπηθεί στη νέα Βουλή η Ομογένεια.
Η τρίτη ιδιαιτερότητα έχει να κάνει με την απογραφή πληθυσμού. Αλλεπάλληλες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών (Λιβάνιος, Οικονόμου, Γεραπετρίτης) διαβεβαιώνουν ότι οι εκλογές θα γίνουν υπολογίζοντας τα αποτελέσματα της πρόσφατης απογραφής στον υπολογισμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας.
Συγκεκριμένα, στο τέλος Δεκεμβρίου αναμένονται τα τελικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής όσον αφορά την απογραφή πληθυσμού. Στη συνέχεια θα χρειαστεί περίπου ένα δίμηνο, ως τον Φεβρουάριο του 2023 προκειμένου να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα στο οποίο θα παρουσιάζεται ο νέος εκλογικός χάρτης, δηλαδή ο αριθμός των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας. Παράλληλα, Προεδρικό Διάταγμα θα προβλέπει επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούν να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους οι εκτός Ελλάδος ψηφοφόροι.
Αλλαγές εδρών
Όλα αυτά θα επιφέρουν κάποιες αλλαγές στον αριθμό των εδρών, ορισμένων εκλογικών περιφερειών. Για παράδειγμα οι τρεις επιπλέον έδρες Επικρατείας, τις οποίες θα καταλάβουν απόδημοι θα αφαιρεθούν από μία, από τις περιφέρειες Α’ Αθήνας, Νότιο τομέα Αττικής και Αχαΐα. Συνεπώς οι έδρες τις οποίες θα διεκδικήσουν τα κόμματα, στις εκλογικές περιφέρειες θα ανέλθουν σε 285, αντί 288 που ήταν έως τώρα. Βεβαίως, οι αλλαγές στις έδρες κάποιων εκλογικών περιφερειών δεν επηρεάζουν σε τίποτε τον συνολικό αριθμό των εδρών που θα λάβει κάθε κόμμα, ανάλογα με το ποσοστό του. Ωστόσο, ο συνδυασμός απλής αναλογικής και απογραφής θα επιφέρει αλλαγές σε κάποιες περιφέρειες, είτε αυτές αφορούν την αυξομείωση των εδρών είτε τους έως τώρα συσχετισμούς.
Σύμφωνα με νεότερες συγκλίνουσες εκτιμήσεις οι εκλογικές περιφέρειες οι οποίες αναμένεται να επηρεαστούν από την απογραφή είναι περίπου οκτώ έως δέκα. Ειδικότερα, πέρα από τις τρεις προαναφερθείσες περιφέρειες οι οποίες θα χάσουν έδρα λόγω της αύξησης των εδρών στο Επικρατείας, από μία έδρα εκτιμάται ότι θα χάσουν και οι: Θεσπρωτία, Κοζάνη, Φθιώτιδα, Άρτα, Μαγνησία, Καστοριά και Σέρρες. Πιθανότητα, αλλά αρκετά μικρότερη, να χάσουν έδρα έχουν και οι εκλογικές περιφέρειες Χίου, Κιλκίς και Αρκαδίας.
Στον αντίποδα, παραπάνω έδρα αναμένεται να κερδίσουν τρεις έως τέσσερις εκλογικές περιφέρειες στο Λεκανοπέδιο, η Α’ Θεσσαλονίκης (μία έδρα) και με μικρότερες πιθανότητες η Β’ Θεσσαλονίκης και τα Δωδεκάνησα.
Η Κεντρική Μακεδονία
Οι οκτώ εκλογικές περιφέρειες στην Κεντρική Μακεδονία εκλέγουν σήμερα 49 βουλευτές. Ο αριθμός αυτός ενδέχεται να παραμείνει ίδιος με τη διαφορά ότι στην Α’ Θεσσαλονίκης θα προστεθεί μία έδρα, αυξάνοντας τον αριθμό των βουλευτών σε 17, η οποία θα αφαιρεθεί από τις Σέρρες οι οποίες θα έχουν πλέον πέντε έδρες, αντί για έξι. Υπάρχει επίσης και μία, μάλλον μικρή, πιθανότητα να χάσει μία έδρα και το Κιλκίς και να εκλέξει δύο βουλευτές, αντί τριών που είναι σήμερα. Στην υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα οι περιφέρειες οι οποίες ενδέχεται να επηρεαστούν από την απογραφή είναι της Καστοριάς, η οποία από διεδρική θα γίνει μονοεδρική και της Κοζάνης όπου οι έδρες πιθανότατα θα μειωθούν από πέντε σε τέσσερις.
Αντιθέτως, οι τετραεδρικές περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας (Πιερία, Ημαθία, Πέλλα) δεν πρόκειται να επηρεαστούν από την απογραφή. Θα υπάρξουν αλλαγές, όμως, στους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς λόγω της απλής αναλογικής. Με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, στις τετραεδρικές το πρώτο κόμμα κέρδιζε τρεις έδρες. Με την απλή αναλογική θεωρείται βέβαιο ότι το πρώτο κόμμα θα χάσει σίγουρα τη μία έδρα η οποία θα καταλήξει πιθανότατα στο τρίτο κόμμα. Δηλαδή, με το σύστημα της απλής αναλογικής η ΝΔ θα έχανε από μία έδρα σε Πιερία, Ημαθία και Πέλλα τις οποίες θα κέρδιζε το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
Στις Α’ εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης η απλή αναλογική θα επέφερε ενδεχομένως κάποιες μικροαλλαγές δεδομένου ότι όλα τα εντός Βουλής κόμματα εξασφάλισαν έδρα. Ειδικότερα, η ΝΔ που ήταν το πρώτο κόμμα και κέρδισε επτά στις 16 έδρες ίσως έχανε μία έδρα η οποία μπορεί να κατέληγε στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που στην περίπτωση αυτή θα εξέλεγε και δεύτερο βουλευτή. Αντιθέτως στη Β’ τα πράγματα θα παρέμεναν ως έχουν, με όλα τα κόμματα να εξασφαλίζουν έδρα, τη ΝΔ να παίρνει τις τρεις έδρες από την πρώτη κατανομή λόγω του πολύ υψηλού ποσοστού που είχε (43,02% όταν το εκλογικό μέτρο είναι 11,11) και ο ΣΥΡΙΖΑ τις δύο (25,14%). Τέλος, και στην τριεδρική Χαλκιδική η κατανομή των εδρών, μία σε κάθε ένα από τα τρία πρώτα κόμματα, θα παρέμενε ως έχει και με την απλή αναλογική.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11.12.2022