Από την πρώτη ημέρα της επέλασης του κορονοϊού στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε το αγαπημένο του... σπορ. Να επιτίθεται μέσω twitter κι αυτή τη φορά στο στόχαστρο μπήκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Κι όσο οι μέρες περνούσαν, οι νεκροί αυξάνονταν και η κατάσταση έβγαινε εκτός ελέγχου, τόσο ο πλανητάρχης τα έβαζε με τον Οργανισμό καθιστώντας τον υπεύθυνο για την κατάσταση και την πανδημία.
Ποια είναι η αρμοδιότητα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ιδρύθηκε ως παγκόσμιος οργανισμός υγείας των Ηνωμένων Εθνών το 1948 μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με εντολή για την προώθηση της παγκόσμιας υγείας, την προστασία από μολυσματικές ασθένειες και την εξυπηρέτηση των ευάλωτων ατόμων. Εμπνεύστηκε από τα διεθνή υγειονομικά συνέδρια του 19ου αιώνα για την καταπολέμηση των μεταδοτικών ασθενειών όπως η χολέρα, ο κίτρινος πυρετός και η πανούκλα.
Το τρέχον πρόγραμμά του προβλέπει την επέκταση της καθολικής υγειονομικής περίθαλψης σε ένα δισεκατομμύριο περισσότερους ανθρώπους, προστατεύοντας άλλα δισεκατομμύρια από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στην υγεία και παρέχοντας σε άλλα δισεκατομμύρια άτομα καλύτερη υγεία και ευεξία.
Τι περιλαμβάνει αυτό;
Στην πράξη, ο υποχρηματοδοτούμενος ΠΟΥ ενεργεί ως κέντρο συλλογής στοιχείων για διερεύνηση και ως φορέας συστάσεων για αναδυόμενες απειλές ασθενειών όπως ο κορονοϊός και ο Έμπολα. Υποστηρίζει επίσης την εξάλειψη των υφιστάμενων ασθενειών όπως η ελονοσία και η πολιομυελίτιδα και προωθεί την παγκόσμια δημόσια υγεία.
Ενώ ο ρόλος του στις αναδυόμενες ασθένειες είναι πιο γνωστός στον ανεπτυγμένο κόσμο με τα πιο ανθεκτικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, η πρακτική του συμμετοχή είναι πολύ πιο έντονη στον παγκόσμιο Νότο, όπου εργάζεται για να επεκτείνει τη βασική υγειονομική περίθαλψη, να υποστηρίξει τον εμβολιασμό και να διατηρήσει ένα στάνταρντ για τους αδύναμους μέσω των προγραμμάτων έκτακτης ανάγκης. Ο προϋπολογισμός του για το 2018-9 ήταν 4,8 δισεκατομμύρια δολάρια, το οποίο έγινε 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια όταν συμπεριλήφθηκαν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Γιατί ο ΠΟΥ δέχεται τα πυρά του Τραμπ;
Ο Τραμπ παρουσίασε το πάγωμα της αμερικανικής χρηματοδότησης στον ΠΟΥ ως άμεση απάντηση σε αυτό που ισχυρίζεται ότι ήταν η αργή αντίδρασή του στην αύξηση του συναγερμού για την παγκόσμια απειλή από τον κοροναϊό και ότι ήταν πολύ «επικεντρωμένος στην Κίνα» στην απάντησή του. Ωστόσο, η χρηματοδότηση του οργανισμού ήταν ήδη στα μάτια του στις 7 Φεβρουαρίου, όταν η κυβέρνησή του πρότεινε τη μείωση της συνεισφοράς των ΗΠΑ, περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, κατά το ήμισυ ως μέρος των περικοπών 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην παγκόσμια χρηματοδότηση για την υγεία των ΗΠΑ.
Ο ΠΟΥ, στον οποίο οι ΗΠΑ θεωρητικά συνεισφέρουν περίπου το 10-15% του προϋπολογισμού του ως ο μεγαλύτερος χρηματοδότησης, ζήτησε επιπλέον 1 δισεκατομμύριο δολάρια για την καταπολέμηση του κορονοϊού.
Ο ισχυρισμός του Τραμπ και των υποστηρικτών του ότι ο ΠΟΥ καθυστέρησε να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και ότι απέτυχε να διερευνήσει την κινεζική διαφάνεια νωρίς, δεν επιβεβαιώνεται σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία. Η τεχνική καθοδήγηση του ΠΟΥ που εκδόθηκε στις αρχές Ιανουαρίου προειδοποίησε για τον κίνδυνο μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και η οργάνωση κήρυξε τον κορονοϊό ως έκτακτο υγειονομικό κίνδυνο μια μέρα πριν ο Τραμπ ανακοινώσει τη μερική απαγόρευση πτήσεων από την Κίνα.
Αντ' αυτού, φαίνεται ότι ο Τραμπ ακολουθεί τη γνωστή του μέθοδο: βρίσκοντας άλλους να φταίνε εν μέσω των χειρισμών του απέναντι στην εξάπλωση του κοροναϊού, τον οποίο αποκαλεί «κινέζικο ιό», κατηγορώντας την προηγούμενη κυβέρνηση Ομπάμα και τους κυβερνήτες των Πολιτειών.
Πώς συγκρίνεται η απόδοση του ΠΟΥ στην κρίση του κορονοϊού με το ξέσπασμα του Έμπολα 2014-15;
Ο ΠΟΥ, υπό την τότε γενική διευθύντρια, Μαργαρίτα Τσαν, άργησε από όλες τις πλευρές για να ανταποκριθεί στο ξέσπασμα του Έμπολα που ξεκίνησε σε ένα απομακρυσμένο δασικό τμήμα της Γουινέας όπου τα σύνορα με τη Σιέρρα Λεόνε και τη Λιβερία ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτα. Όταν ο ΠΟΥ ενήργησε, έξι μήνες αργά, είχε φτάσει στις πυκνοκατοικημένες πόλεις.
Το αποτέλεσμα για τον ΠΟΥ ήταν σοβαρό και υπονόμευσε την αξιοπιστία του. Οι επικριτές των ΗΠΑ πρότειναν την κατάργηση και τη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου φορέα δημόσιας υγείας, όμως η ιδέα δεν προχώρησε και ο Πρόεδρος Ομπάμα δεν την υποστήριξε. Μια ανεξάρτητη έκθεση που ανέθεσε η Τσαν ανέφερε ότι η χρηματοδότηση του ΠΟΥ ήταν ανεπαρκής και οι κυβερνήσεις δεν είχαν αυξήσει τις συνεισφορές τους εδώ και χρόνια. Ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, ο σημερινός γενικός διευθυντής, και όλοι οι άλλοι υποψήφιοι για το ρόλο, αφού η Τσαν έφυγε , δεσμεύτηκε να μεταρρυθμίσει τη διακυβέρνηση και τη χρηματοδότησή του.
Οι περισσότεροι ειδικοί στον τομέα της υγείας συμφωνούν ότι ο οργανισμός υπό τον Tedros έχει πολύ καλύτερη απόδοση έναντι του κορονοϊού.
Πόσο μεγάλο αντίκτυπο θα έχει η περικοπή χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ;
Ενώ η αναστολή χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ για 60-90 ημέρες είναι σχετικά μικρή -κυρίως επειδή οι ΗΠΑ έχουν μέχρι στιγμής καθυστερήσει τις ετήσιες πληρωμές τους- η πιθανότητα γενικής απόσυρσης των ΗΠΑ από την παγκόσμια χρηματοδότηση για την υγεία θα είναι πολύ σοβαρή και θα γίνει ιδιαίτερα αισθητή σε μέρη που χρειάζονται τη μεγαλύτερη υποστήριξη.
Ακόμη και πριν από την ανακοίνωση του Τραμπ, η οργάνωση εξέταζε πιθανές περικοπές στον ήδη ανεπαρκή χρηματοδότηση του προγραμματισμού. Τέτοιες επιπτώσεις θα μπορούσαν να έχουν σοβαρό αντίκτυπο σε προγράμματα που ήδη περιπλέκονται από τον κορονοϊό, όπως ο εμβολιασμός για μεταδοτικές ασθένειες και η δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και η ανθεκτικότητα για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο Έμπολα σε αφρικανικές χώρες.
Ο Devi Sridhar, πρόεδρος της παγκόσμιας δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, χαρακτήρισε την απόφαση του Τραμπ εξαιρετικά προβληματική, σημειώνοντας ότι ο ΠΟΥ ήταν ο ηγέτης στην προσπάθεια βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες να καταπολεμήσουν την εξάπλωση του Covid-19. «Αυτή είναι η υπηρεσία που παρέχει και τελικά ηγείται των προσπαθειών για να σταματήσει η πανδημία. Αυτή είναι ακριβώς η στιγμή που χρειάζεται περισσότερη χρηματοδότηση, όχι λιγότερη», είπε.
Ποιες άλλες επιπτώσεις θα υπάρξουν;
Η επίθεση του Τραμπ στην αξιοπιστία του ΠΟΥ και των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, ως μέρος της ατζέντας του εναντίον της Κίνας, απειλεί τον ηγετικό του ρόλο. Κι αυτό, ενώ η παγκόσμια διπλωματία στον τομέα της υγείας εξισορροπεί τις παγκόσμιες σχέσεις καθώς βάζει μαζί χώρες δημοκρατικές με άλλες όπως η Κίνα, οι ενώ οποίες έχουν χαμηλό ιστορικό σχετικά με την ελευθερία του λόγου, τη διαφάνεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι πληροφορίες που παρέχονται στους υπαλλήλους υγείας από τον ΠΟΥ έχουν σχεδιαστεί για να είναι επιστημονικά και κλινικά χρήσιμες στον έλεγχο της εξάπλωσης της νόσου.
Πηγή: Guardian