Η Τουρκία υλοποιεί σταθερά και μεθοδικά το δηλωμένο στόχο της και δεν υπάρχει κανείς να της θέσει εμπόδια.
Ποιος είναι ο στόχος της; Όπως δήλωσε στο παρελθόν ο Ερντογάν, η Τουρκία στα 100 χρόνια από της ιδρύσεώς της ως σύγχρονου εθνικού κράτους (2023) θα κυριαρχεί στην περιοχή. Στην ουσία αυτός ο στόχος τέθηκε από την Τουρκία το 1920 με τον καλούμενο Εθνικό Όρκο που δέσμευε για επανάκτηση των απωλειών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ποιας περιόδου απωλειών δεν είναι γνωστό αλλά αν ο όρκος αναφερόταν στην εποχή που οι Οθωμανοί πολιορκούσαν τη Βιέννη (1683) πρέπει να ανησυχούν πολλοί που σήμερα εφησυχάζουν.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα και ο ελληνικός λαός συνηθισμένοι από τους βερμπαλισμούς των δικών τους ταγών, δεν έδωσαν σημασία στα λόγια του Ερντογάν. Και την εποχή των καλών αγελάδων το έριξαν στη διασκέδαση.
Αντί να διαμορφώσουν έναν σύγχρονο, αποτελεσματικό στρατό, αντί να σφυρηλατήσουν την οικονομία, αντί να καλλιεργήσουν ένα υψηλό φρόνημα στον λαό, αντί να διαμορφώσουν μια ικανή διπλωματία και δημόσια διοίκηση, το έριξαν, όπως ο τζίτζικας στο τραγούδι.
Η χώρα έφθασε στα πρόθυρα της πτώχευσης και, τώρα, είναι λίγο αργά. Υπάρχουν, πάντως, περιθώρια.
Εστιάζοντας σε ορισμένα σημεία της γενικής αυτής εικόνας η Τουρκία αδιαφορεί για τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας και έκανε σαφές με τη δημοσιοποίηση του χάρτη που επιδιώκει να διαμορφώσει στην Ανατολική Μεσόγειο ποιες είναι οι επιδιώξεις της. Έχει καθορίσει τα θαλάσσια σύνορά της (αυτά που ο Τσίπρας αγνοεί ότι υπάρχουν), με βάση την αρχή ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και θεωρώντας ότι η Κύπρος δεν έχει κρατική υπόσταση αλλά είναι ένα νησί που ανήκει στο πουθενά. Ως νησί, δίνει στην Κύπρο 12 μίλια χωρικά ύδατα σε σχέση με τα 6 μίλια που δίνει στα ελληνικά νησιά. Γιατί; Γιατί έτσι θέλει.
Γιατί όταν ένα κράτος με ανατολίτικη νοοτροπία δεν ενδιαφέρεται για το Διεθνές Δίκαιο, κάνει, απλώς, ό,τι νομίζει. Διαμορφώνει δικό του δίκαιο. Και καλεί τους άλλους να το αμφισβητήσουν στο πεδίο της στρατιωτικής αντιπαράθεσης.
Είναι εδώ που όλες οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις ευθύνονται για την αδυναμία της Ελλάδας να προβάλλει πειστική στρατιωτική αποτροπή. Οι ευθύνες τους είναι τεράστιες.
Κόντρα σε όλους η Τουρκία αλωνίζει σε όλη την έκταση της κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου. Δεν υπάρχει δύναμη που να μπορεί να τη σταματήσει εκτός των ΗΠΑ. Και στο σημείο που βρίσκονται οι ΗΠΑ όχι, μόνο, δεν θα το κάνουν αλλά αν η Τουρκία επιστρέψει στις δυτικές αγκάλες θα αποδεχθούν και τα τετελεσμένα της.
Θα δούμε, όμως, πιο συγκεκριμένα τη θέση της Ουάσιγκτον μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ που αρχίζει σήμερα Τρίτη και ολοκληρώνεται αύριο Τετάρτη στο Λονδίνο.
Η Τουρκία φώναζε εδώ και καιρό αυτό το οποίο επεδίωκε. Από την εποχή που ο Νταβούτογλου έγραψε το βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος» και συμμετείχε σε εκείνη την τουρκική dream team που διαμόρφωσε τη σημερινή Τουρκία με τα οθωμανικά της οράματα.
Ο Νταβούτογλου προείδε αυτό που θα συνέβαινε. Και στο βιβλίο του, το οποίο οι ημέτεροι αναλυτές προσπάθησαν να απαξιώσουν, έκανε προτάσεις για το πως θα μπορούσε να αντιδράσει η Τουρκία. Βοήθησε και ο ίδιος. Η Τουρκία προετοιμάστηκε και σήμερα βρίσκεται στη θέση που παρακολουθούμε.
Τα βιβλία δεν υλοποιούνται κατά γράμμα. Το Στρατηγικό βάθος επιβεβαιώθηκε.
Έχω κάνει απεγνωσμένες προσπάθειες να βρω ελληνικό φορέα να καλέσει τον Νταβούτογλου να μιλήσει στη Θεσσαλονίκη ως ακαδημαϊκός και με θέμα: «Μετά το στρατηγικό βάθος τι»; Να μας πει, δηλαδή, πως βλέπει να εξελίσσονται τα πράγματα απο δω και πέρα.
Αντέδρασαν όλοι αρνητικά και με το άκουσμα του ονόματός του. Είμαι σίγουρος πως κανείς, απο όσους απευθύνθηκα δεν έχει διαβάσει το βιβλίο του.
Ελπίζω κάποιοι στην Ελλάδα που βλέπουν μακριά και να τον καλέσουν. Αυτόν και τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος θα διαδραματίσει ρόλο στους κεμαλιστές. Ο Νταβούτογλου, που θέλει να ιδρύσει και κόμμα στην Τουρκία, είναι ένας αναλυτής που έχει κάτι να πει. Και θα παίξει ρόλο. Αν, όχι, μόνος, σίγουρα με άλλους.
Στη Θεσσαλονίκη, δυστυχώς, αυτά είναι ψιλά γράμματα.
Πώς διαμορφώνεται, τώρα, το τοπίο μετά την ανακοίνωση ότι η Τουρκία και η παραπαίουσα «Κυβέρνηση της Τρίπολης», υπέγραψαν Μνημόνιο Συναντίληψης για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών;
Ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας επισκέφθηκε την Αίγυπτο επιδιώκοντας την έναρξη διαδικασίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Από τη δήλωση Δένδια (επιτάχυνση των τεχνικών διαδικασιών για οριοθέτηση) προκύπτει ότι οι Αιγύπτιοι αποφεύγουν την συμφωνία με την Ελλάδα. Το γιατί, θέλει διερεύνηση.
Αν μετρήσει κανείς την επιτάχυνση που δόθηκε στις τεχνικές διαδικασίες τόσες φορές που βρέθηκαν επίσημοι από τις δύο χώρες, οι διεργασίες πρέπει να τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός.
Την επομένη της επίσκεψης Δένδια στο Κάιρο, η Τουρκία διαρρέει τη θέση της με χάρτη που απεικονίζει τα όρια που έχει στείλει στον ΟΗΕ.
Το Λιβυκό Κοινοβούλιο, ο Αραβικός Σύνδεσμος και επίσημοι της πλευράς του στρατάρχη Χαφτάρ, αλλά και κάποιοι επίσημοι της «Κυβέρνησης της Τρίπολης» αμφισβητούν το δικαίωμα του επικεφαλής της να υπογράφει συμφωνίες σαν και αυτές που υπέγραψε με την Τουρκία. Αλλά αυτό, μικρή σημασία έχει για την Τουρκία. Σε έναν κόσμο που ενδιαφέρεται για τα δικά του προβλήματα η Τουρκία θα επικαλείται μια ανυπόστατη συμφωνία με τη Λιβύη για να δικαιολογεί διεθνώς τις παράνομες κινήσεις της. Για την Τουρκία σημασία έχει το αποτέλεσμα που προκύπτει από τα τετελεσμένα.
Στην Ελλάδα, ένας έγκυρος δημοσιογράφος, ο Αλέξης Παπαχελάς, σε σχόλιό του στην «Καθημερινή» γράφει μεταξύ άλλων πως οι διαμορφωτές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής υποστηρίζουν πως δεν πρέπει να ΑΟΖοποιήσουμε την εξωτερική μας πολιτική. Τι σημαίνει αυτό; Προετοιμασία της κοινής γνώμης για αποδοχή τετελεσμέων.
Η ΑΠΟαζοποίηση της εξωτερικής μας πολιτικής σημαίνει ότι δεν πρέπει να ασχολούμαστε με τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας, ούτε με τις «γκρίζες ζώνες», ούτε με τον εναέριο χώρο, ούτε με τις βραχονησίδες, ούτε με την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Όλα αυτά, και άλλα, έχουν σχέση με την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Τα ίδια έλεγαν οι «διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής» της Ελλάδας και όταν στο επίκεντρο βρίσκονταν βαλκανικά ζητήματα. Δεν πρέπει να βαλκανοποιήσουμε την εξωτερική μας πολιτική.
Αν το υπουργείο εξωτερικών δεν ασχολείται με την βαλκανική πολιτική και την ΑΟΖ (με όσα η ενασχόληση με την ΑΟΖ συνεπάγεται) τότε ποιος είναι, ακριβώς, ο ρόλος της ύπαρξής του;
Και ενώ οι διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής μας προετοιμάζουν να μην πολυενδιαφερόμαστε με την ΑΟΖ, ο βουλευτής της ΝΔ και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Άγγελος Συρίγος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου με τα τετελεσμένα που επιδιώκει και διαμορφώνει η Άγκυρα.
Σε άρθρο του στην «Καθημερινή» αναφέρει: «Τι σημαίνουν όλα αυτά για την ελληνική εξωτερική πολιτική; Για να ανταποκριθούμε στις νέες ταχύτητες που αναπτύσσει η Τουρκία, πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς τους ρυθμούς μας. Οι υπάρχουσες συμμαχίες δεν μας προστατεύουν από την εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα. Πρέπει, παράλληλα με τους παραδοσιακούς συμμάχους, να επικεντρωθούμε στα νέα σχήματα συμμαχιών της Ανατολικής Μεσογείου. Καλές οι τριμερείς διασκέψεις, αλλά εάν δεν περάσουμε στον τομέα της ασφάλειας, οι σχέσεις μας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο δεν θα αποκτήσουν ποτέ στρατηγικό χαρακτήρα».
Θα προσέθετα και ορισμένα μεσομακροπρόθεσμα στοιχεία, αν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε, χωρίς απώλειες, την παρούσα κρίση.
Η εκ των υστέρων, συνήθως, αντιμετώπιση θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής αν δεν οφείλεται σε ένα δόγμα απόλυτης αδράνειας, έχει ως βασική αιτία ότι το υπουργείο εξωτερικών με τη σημερινή δομή δεν μπορεί να αναλύει τον πολύπλοκο κόσμο ο οποίος εξελίσσεται εξίσου πολύπλοκα.
Το υπουργείο εξωτερικών θα πρέπει να συνθέτει. Να έχει, όπως έχει, ένα τμήμα αναλύσεων αλλά θα πρέπει, κυρίως, να συνθέτει προτάσεις που του υποβάλλονται.
Είναι, γι αυτό αναγκαία η δημιουργία κάποιων πολύ σοβαρών ινστιτούτων εξωτερικής πολιτικής.
Το υπάρχον ΕΛΙΑΜΕΠ, κάνει μια δουλειά και είναι το πιο παλιό και πιο προχωρημένο. Έχει, όμως, έναν τρόπο ανάλυσης που ναι μεν είναι η κύρια κατεύθυνση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής αλλά δεν φτάνει. Η σύνθεση εξωτερικής πολιτικής πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη Ρωσία και την Κίνα. Ανάλογων κατευθύνσεων κέντρα θα πρέπει να δημιουργηθούν. Αλλά σοβαρά.
Πρέπει, επίσης, να αναβαθμιστούν ως προς τον ρόλο τους τόσο η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, όσο και και το ΙΜΧΑ. Δεν αρκούν οι ιστορικές αναλύσεις. Χρειάζονται προτάσεις σύγχρονης πολιτικής.
Αλλά και τα σχετικά ιδρύματα των κομμάτων πρέπει να δώσουν βάθος στις αναλύσεις τους και να περιλάβουν και την εξωτερική πολιτική.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Ο Στρατός. Ο παλιός γνωστός στρατός που βασιζόταν στους έφεδρους έχει τελειώσει. Στους εννέα μήνες θητείας, με το πληθυσμιακό μέγεθος της Ελλάδας και τη σύγχρονη νοοτροπία, δεν μπορεί ένας στρατός που αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις να βασίζεται στους κληρωτούς.
Ναι, χρειάζονται για πολλούς λόγους οι κληρωτοί αλλά δεν μπορεί να είναι ο κύριος πυρήνας συγκρότησης ενός σύγχρονου στρατού.
Πρέπει ο στρατός να γίνει περισσότερο επαγγελματικός. Οι κληρωτοί να κάνουν τις καθημερινές υπηρεσίες και εργασίες γραφειοκρατικές, να φυλάνε σκοπιές και τα σύνορα αλλά τα κύρια σώματα του στρατού θα τα στελεχώνουν επαγγελματίες.
Η τεχνολογία, επίσης, παρέχει σήμερα δυνατότητες απόκτησης στρατιωτικών δυνατοτήτων με λιγότερα απο ό, τι στο παρελθόν χρήματα.
Στρατός, λοιπόν, επαγγελματικός, με τη βοήθεια των κληρωτών και εξοπλισμός με τα πλέον σύγχρονα αποτρεπτικά όπλα.
Και κάτι τελευταίο. Υψηλού επιπέδου δημόσια διοίκηση και, κυρίως, υψηλού επιπέδου διπλωματικό σώμα.