Επιμέλεια: Σοφία Χριστοφορίδου
Τρεις εβδομάδες πριν τις νέες εκλογές, τα θέματα του περιβάλλοντος δεν απασχολούν τη δημόσια συζήτηση, όπως ακριβώς έγινε και κατά την προεκλογική περίοδο του Μαΐου.
Και όμως τα θέματα του περιβάλλοντος καθορίζουν την ποιότητα ζωής μας, επηρεάζουν την υγεία μας και «καίνε» την τσέπη μας.
Σταχυολογήσαμε το τι περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Και τα τρία κόμματα δίνουν έμφαση στο ζήτημα της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια. Κατά τα λοιπά τα προγράμματα αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές προτεραιότητες των κομμάτων.
Κλιματική πολιτική
ΝΔ: Υπενθυμίζει την ψήφιση του Κλιματικού Νόμου ο οποίος ορίζει ως στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050.
Προτάσσει το πρόγραμμα GR-ECO για τα νησιά και την ευρωπαϊκή καμπάνια για τις κλιματικά ουδέτερες και βιώσιμες πόλεις.
ΣΥΡΙΖΑ: Προτείνει την αναθεώρηση του Κλιματικού Νόμου με νέο στόχο κλιματικής ουδετερότητας έως το 2045.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Προτείνει κλιματική ουδετερότητα στην Ελλάδα έως το 2050, με ποσοτικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030, το 2040 και το 2050.
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
ΝΔ: Βάζει ως στόχο μέσα σε 6 χρόνια το 80% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σήμερα η εγκατεστημένη ισχύς φτάνει τα 9,5 GW (έναντι 6,4 GW στο τέλος του 2019). Η Ελλάδα είναι η 8η χώρα στον κόσμο σε συμμετοχή ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή με μερίδιο 48-50%.
ΣΥΡΙΖΑ: Θέτει ως στόχο τουλάχιστον το 50% των νέων αδειών να αφορά ενεργειακές κοινότητες και αυτοπαραγωγή. Στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ προτείνει ενισχυμένα κριτήρια για την προστασία της βιοποικιλότητας και καθορισμό περιοχών προτεραιότητας για την ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Ορυκτά καύσιμα
ΝΔ: Υποστηρίζει τις επενδύσεις στα ορυκτά καύσιμα, με αναφορές στην προώθηση έρευνας κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Κατασκευή νέων σταθμών εισαγωγής LNG, αναβάθμιση Συστήματος Μεταφοράς φυσικού αερίου.
ΣΥΡΙΖΑ: Υποστηρίζει την απεμπλοκή από την πολιτική εξόρυξης υδρογονανθράκων, με μη ανανέωση αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης και μη παραχώρηση νέων περιοχών.
Υπόσχεται δίκαιη μετάβαση στις λιγνιτικές περιοχές, με αύξηση των διαθέσιμων πόρων, επαναπόδοση των εκτάσεων, στήριξη των ανέργων και των ΜμΕ κ.ά.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Η βέλτιστη χρήση των λιγνιτών στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, επιβάλλει την εξέταση μεθόδων και επενδύσεων σε συστήματα CCS (Carbon Capture Systems).
Ηλεκτροκίνηση
ΝΔ: Στόχος το 20% των ΙΧ οχημάτων να είναι μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως το 2027 και λειτουργία 8.900 δημόσια προσβάσιμων φορτιστών.
ΣΥΡΙΖΑ: Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων, εξηλεκτρισμός στις μεταφορές και τις πράσινες δημόσιες μεταφορές και νέα προγράμματα προώθησης της ηλεκτροκίνησης, με ισχυρά κίνητρα για μικρά και μεσαία εισοδήματα.
Δασικοί χάρτες - Χωροταξία
ΝΔ: Υπενθυμίζει ότι ανήρτησε και επικύρωσε το 95% των δασικών χαρτών και αναφέρεται σε προγράμματα αστικών αναπλάσεων σε πάνω από 100 Δήμους της χώρας, 700 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για 10 περιοχές.
ΣΥΡΙΖΑ: Υπόσχεται ολοκλήρωση και ανάρτηση των δασικών χαρτών, Κτηματολόγιο και Προεδρικά Διατάγματα για τις περιοχές Natura 2000, χωρίς κενά και εξαιρέσεις.
Υπόσχεται ολοκλήρωση των χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων σε όλη τη χώρα και εφόσον θα υπάρχουν παντού προβλέψεις για τις χρήσεις γης και τους όρους αυτών, κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμηση, των ad hoc εξαιρέσεων και επιμέρους αποσπασματικών ειδικών εργαλείων.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Στο πρόγραμμά του έχει την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών και του Δασολογίου, Πολυετή Σχέδια Διαχείρισης των δασών, μέσα από ένα ολοκληρωμένο χωροταξικό σχέδιο. Προτείνει έναν σύγχρονο χωροταξικό σχεδιασμό, που αφορά την κατανομή της χρήσης των πόρων στο χώρο και στο χρόνο, την βιώσιμη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που η χώρα μας διαθέτει σε αφθονία, την αειφορική τουριστική και αγροτική ανάπτυξη.
Δάσος - Προστατευόμενες περιοχές
ΝΔ: Πρόγραμμα αναδασώσεων με 20 εκατομμύρια δέντρα σε 165.000 στρέμματα έως το 2025, διάνοιξη δασικών δρόμων συνολικού μήκους 40.000 χλμ, διάνοιξη και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών συνολικού μήκους 10.000 χλμ.
ΣΥΡΙΖΑ: Προτείνει την επανασύσταση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Τουλάχιστον το 30% της χερσαίας και θαλάσσιας έκτασης εντάσσονται σε καθεστώς προστασίας και το 10% σε καθεστώς αυστηρής προστασίας.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Θεωρεί σημαντικό να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό το θεσμικό πλαίσιο προστασίας, διαχείρισης και λειτουργίας των προστατευόμενων περιοχών(Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και σχετικά Προεδρικά Διατάγματα, Σχέδια Διαχείρισης). Προτείνει την ενδυνάμωσή φορέων και υπηρεσιών που διαχειρίζονται το περιβάλλον με προσωπικό όλων των ειδικοτήτων και οικονομική ενίσχυση των δραστηριοτήτων που ασκούνται εντός των προστατευόμενων περιοχών, προκειμένου να παράγουν με βιώσιμο τρόπο προϊόντα υψηλής αξίας.
Απορρίμματα
ΝΔ: Υπόσχεται ολοκλήρωση των 45 Μονάδων Διαχείρισης Αποβλήτων έως το 2025 και κάλυψη των αναγκών σε υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων σε 250 μικρούς οικισμούς.
ΣΥΡΙΖΑ: Δεσμεύεται ότι θα διακόψει τους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ που βρίσκονται σε εξέλιξη, θα ακυρώσει τη στρατηγική καύσης και θα διαφυλάξει τον δημόσιο χαρακτήρα στη διαχείριση απορριμμάτων. Υπόσχεται ότι θα αναθεωρήσει τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων και τους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς, με βάση τις αρχές της πρόληψης και της διαλογής στην πηγή, θα ενισχεύσει τον ρόλο και την ευθύνη των ΟΤΑ με κατάργηση του τέλους ταφής και κινητροδότηση της υποχρεωτικής πλήρους διαλογής στην πηγή, διαφάνεια στην ανακύκλωση και απόδοση όλων των πόρων στην πραγματική ανακύκλωση και τους δήμους.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Είναι υπέρ της προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων και ΣΔΙΤ σε έργα κατασκευής, λειτουργίας, ελέγχου και συντήρησης περιβαλλοντικών υποδομών, εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων μεγάλης και μικρής κλίμακας. Για την επέκταση της χωριστής συλλογής και ανακύκλωση αστικών αποβλήτων και την καλύτερη οργάνωση της διαχείρισης ειδικών ρευμάτων αποβλήτων προτείνει συνεργασία της αυτοδιοίκησης και της κεντρικής κυβέρνησης με φορείς της κοινωνικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας μικρής κλίμακας.
Κόστος ενέργειας
ΝΔ: Αναφέρεται στις ενισχύσεις 9 δισ. ευρώ που δόθηκαν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
ΣΥΡΙΖΑ: Υπόσχεται ανάκτηση του δημόσιου ελέγχου στη ΔΕΗ με στόχο τη μείωση του κόστους ρεύματος, την αλλαγή ενεργειακού μείγματος και το σπάσιμο του καρτέλ ενέργειας, αυστηρούς ελέγχους για τον εντοπισμό και επιβολή προστίμων σε καταχρηστικές συμπεριφορές από ισχυρούς παίκτες. Επίσης προτάσσει την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου της ΡΑΕ, την αποσύνδεση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές φυσικού αερίου ή άλλων ακραίων τιμών καυσίμων, β) τον έλεγχο του ποσοστού κέρδους, γ) τη μείωση ρυθμιζόμενων χρεώσεων τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος και δ) δεσμευτικό ποσοστό για διμερή και προθεσμιακά συμβόλαια τιμολογίων και διαφάνεια στον υπολογισμό των χρεώσεων.
Ενεργειακή κατανάλωση
ΝΔ: Υπόσχεται ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κατοικιών για λιγότερη κατανάλωση ενέργειας όλες τις εποχές του χρόνου.
ΣΥΡΙΖΑ: Μιλά για εμβληματικές παρεμβάσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας σε κατοικίες, δημόσια κτίρια, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επαγγελματική στέγη, τουρισμό, με προϋπολογισμό τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Θέματα ειδικού ενδιαφέροντος
ΝΔ: Υπόσχεται 570 χιλιόμετρα νέων ποδηλατοδρόμων σε όλη τη χώρα, οι οποίοι θα εξυπηρετήσουν περίπου 3.4 εκ. χρήστες ετησίως.
ΣΥΡΙΖΑ: Υπόσχεται κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα διαχείρισης υδατικών πόρων, αποκατάσταση του ευρωπαϊκού κεκτημένου στον περιβαλλοντικό έλεγχο και το πλαίσιο αδειοδοτήσεων, μεταξύ άλλων και στον τομέα των εξορύξεων χρυσού. Για τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα δεσμεύεται για την εκπόνηση και εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων για τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και τη μείωση της αέριας ρύπανσης.
ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ: Πρότεινε τη δημιουργία ενός Σχεδίου Δράσης για την αποκατάσταση και δημιουργία ανθεκτικών οικοσυστημάτων, με έμφαση στις πληγείσες από τις πυρκαγιές περιοχές. Έχει Σχέδιο για την «Αξιοβίωτη και Δίκαιη πόλη», για φυσική αποκατάσταση ποταμών και ρεμάτων, εντός και εκτός των αστικών κέντρων. Αντιπλημμυρικά έργα με σύγχρονες Περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Προτείνεται η θεσμοθέτηση Ταμείου Ασφάλισης απέναντι στις φυσικές καταστροφές, με συμπληρωματική λειτουργία με τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να θωρακιστούν τα νοικοκυριά από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, στα πρότυπα αντίστοιχων ταμείων υπάρχουν σε άλλες χώρες, κυρίως για την προστασία από σεισμούς αλλά και άλλες φυσικές καταστροφές. Προτείνει την καθιέρωση αντισταθμιστικής πολιτικής στις μεγάλες επενδύσεις για να εξασφαλίζονται οφέλη για την τοπική κοινωνία και να διευκολύνονται παράπλευρες επιχειρηματικές και επαγγελματικές ευκαιρίες και ευκαιρίες απασχόλησης για την τοπική οικονομία.
*Δημοσιεύθηκε στο ειδικό αφιέρωμα της "ΜτΚ" για το Περιβάλλον στις 03-04.06.2023