Πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια από τη σύλληψη της ιδέας για τη δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος, στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, εκεί από όπου έφυγαν με τρένο χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης με κατάληξη τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.
Όμως ενώ το αρχικό χρονοδιάγραμμα του μουσείου θα λειτουργούσε το 2019, βρισκόμαστε στο 2022 και δεν έχουν μπει καν οι μπουλντόζες, ενώ το νέο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου μετατίθεται για το 2025.
Εκτός από τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους χιλιάδες Έλληνες Εβραίους -πρωτίστως τους Θεσσαλονικιούς- το Μουσείο θα λειτουργήσει ως εκπαιδευτικό κέντρο και αναμένεται να αποτελέσει πόλο έλξης για επισκέπτες. Ήδη στην προοπτική δημιουργίας του Μουσείου προκλήθηκε επενδυτικό ενδιαφέρον για την ευρύτερη περιοχή της δυτικής εισόδου.
Οι αιτίες για την καθυστέρηση σχετίζονται με την χωροθέτηση του μουσείου και συγκεκριμένα με το πολύπλοκο καθεστώς του οικοπέδου, που προέκυψε από ανταλλαγή μεταξύ του δήμου Θεσσαλονίκης και της ΓΑΙΑΟΣΕ και παραχώρηση από τον δήμο Θεσσαλονίκης γειτονικού οικοπέδου 2,5 στρ. για ανάπτυξη χώρου στάθμευσης που θα εξυπηρετεί το μουσείο. Η νέα χωροθέτηση εγκρίθηκε με νομοθετική ρύθμιση για την ανταλλαγή των ακινήτων με το άρθρο 43 «Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος» του Ν. 4801/2021 (ΦΕΚ 83/Α/24.05.2021). Οι όροι δόμησης παραμένουν ίδιοι με αυτούς που είχαν καθοριστεί με το ΠΔ 29-12-2017) και η έκταση του νέου οικοπέδου παραμένει η ίδια (3.690 τ.μ.). αλλά βορειότερα της προηγούμενης. Πλέον απομένει να εκδοθεί νέο προεδρικό διάταγμα με τη νέα χωροθέτηση του Μουσείου.
«Είμαστε σε καλό δρόμο»
«Πλέον είμαστε σε καλό δρόμο. Στην επαφή που είχαμε με εκπροσώπους του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος επιβεβαίωσα για μία ακόμη φορά την βούληση των δωρητών να προχωρήσει η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Η ΙΚΘ συνεχίζει με γοργά βήματα στην εκτέλεση της εντολής που έχει λάβει» αναφέρει ο πρόεδρος της ΙΚΘ και του ΔΣ του Μουσείου Ολοκαυτώματος Δαυίδ Σαλτιέλ. Σημειώνεται ότι με την νομοθετική ρύθμιση του 2021 η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης είναι ο κύριος του έργου της κατασκευής του κτιρίου στο οποίο θα στεγαστεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος.
Ήδη, μετά από κλειστό διεθνή διαγωνισμό έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής Μουσειολόγων/Μουσειογράφων. Οι προτάσεις αξιολογούνται και αναμένεται η υπογραφή σχετικών συμβάσεων άμεσα ώστε στη συνέχεια να εκπονηθεί η Μουσειολογική - Μουσειογραφική Μελέτη. Με βάση τη νέα χωροθέτηση οι αρχιτέκτονες θα πρέπει να κάνουν τη μελέτη εφαρμογής. Παράλληλα θα πρέπει να συγκροτηθεί η βασική Ομάδας Μελέτης (για τα στατικά, ηλεκτρομηχανολογικά, έργα οδοποιίας κ.λπ.).
Σύμφωνα με τον κ. Σαλτιέλ είναι εφικτό να εκδοθεί η οικοδομική άδεια εντός του 2022 και ακολούθως να αρχίσουν οι κατασκευαστικές εργασίες. Ως προς την επιλογή του αναδόχου που θα κατασκευάσει το έργο αναφέρει ότι «έχουμε καλέσει σοβαρά γραφεία να δώσουν προσφορά και σκοπεύουμε να διαπραγματευτούμε μία με τον προϋπολογισμό». Βάσει του ενδεικτικού χρονοδιαγράμματος Έργου, η έναρξη κατασκευής αναμένεται στα μέσα του 2023 και η λειτουργία του Μουσείου στα τέλη του 2025.
Μία σοβαρή εκκρεμότητα που πρέπει να διευθετηθεί μέχρι τότε είναι το σχήμα διοίκησης, διαχείρισης και λειτουργίας του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδος. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να ανατεθεί σε νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που θα συσταθεί προς τον σκοπό αυτόν κατά την ισχύουσα νομοθεσία. Σήμερα υπάρχει ένα νομικό πρόσωπο, το Ίδρυμα Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας, με έδρα τις Βρυξέλλες.
Εκτός από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας που διαθέτουν ο κάθε ένας από 10 εκατ. ευρώ και το ελληνικό δημόσιο που θα διαθέσει 8 εκατ. ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί στον ΦΠΑ που θα εισέπραττε) στους δωρητές προστέθηκε και ο Άλμπερτ Μπουρλά, ο οποίος ανακοίνωσε δημόσια ότι θα δωρίσει το βραβείο Genesis 2022, αξίας εκατομμυρίου που του απονεμήθηκε προ ημερών, υπέρ του Μουσείου Ολοκαυτώματος της Ελλάδας.
*Δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της "ΜτΚ" για τη Δυτική Θεσσαλονίκη, στις 03.07.2022