Τον δρόμο που χάραξαν η Μαρί Κιουρί, ο Άλαν Τούρινγκ (πατέρας της επιστήµης των υπολογιστών), η Καρολίνα Χέρσελ (Γερµανίδα αστρονόµος, η πρώτη γυναίκα που ανακάλυψε κομήτη) επιδιώκει να ανοίξει στη νέα γενιά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέσω της λειτουργίας του γραφείου European Space Education Resource Office (ESERO) στην Ελλάδα.
Στόχος του συγκεκριμένου συνεργατικού έργου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και των κρατών-μελών είναι να ενσωματώσει τη διδασκαλία STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) στη βασική εκπαίδευση, αίροντας έτσι την αντίληψη ότι η επιστήμη απευθύνεται μόνον στις ιδιοφυΐες και παράλληλα να αναδείξει τη σημασία του Διαστήματος στη σύγχρονη κοινωνία και οικονομία.
Ο Ευστράτιος Στυλιανίδης, πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνών στο ΑΠΘ και αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης εξηγεί στη «ΜτΚ» ότι το 2022 ήταν μία πολύ σημαντική χρονιά για την ερευνητική κοινότητα του Αριστοτελείου.
«Το πανεπιστήμιό μας αξιολογήθηκε ως ο πιο εξειδικευμένος εκπαιδευτικός φορέας στην Ελλάδα που διαθέτει την επιστημονική αριστεία και τα μέσα, ώστε να συμβάλει στη διαμόρφωση προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων STEM σε σύνδεση με την επιστήμη του Διαστήματος, σε συνεργασία με τους εθνικούς φορείς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας».
Προγράμματα για την επιστήμη του Διαστήματος
Με την προώθηση της εκπαίδευσης STEM σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και της επιστημονικής εξειδίκευσης στον τομέα του διαστήματος, το γραφείο ESERO στοχεύει ουσιαστικά στην ενίσχυση της διαστημικής βιομηχανίας, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια μίας νέας γενιάς ειδικευμένων και έμπειρων επαγγελματιών που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη και την πρόοδο του συγκεκριμένου κλάδου στη χώρα.
Ο κ. Στυλιανίδης εξηγεί ότι η χώρα μας έχει μία αναπτυσσόμενη διαστημική βιομηχανία, καθώς φιλοξενεί έναν αριθμό μικρότερων εταιρειών και νεοφυών επιχειρήσεων, αλλά και κρατικών δομών που ασχολούνται με τη διαστημική βιομηχανία, οι οποίες εμπλέκονται σε μια σειρά δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και λειτουργίας δορυφόρων, της παροχής υπηρεσιών που βασίζονται σε δορυφόρους και της υποστήριξης έρευνας και ανάπτυξης που σχετίζεται με το διάστημα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, φοιτητές του ΑΠΘ, με επικεφαλής το τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, αναπτύσσουν έναν νανοδορυφόρο, ο οποίος με την καθοδήγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, το 2024 θα πετάξει στο Διάστημα.
«Έχοντας λοιπόν μία ισχυρή παράδοση ακαδημαϊκής έρευνας σε τομείς που σχετίζονται με το διάστημα, το ΑΠΘ επιδιώκει μέσω του ESERO να τροφοδοτήσει όλο αυτό το οικοσύστημα με ακόμη περισσότερο καταρτισμένο ανθρώπινο κεφάλαιο», εξηγεί.
Το ΑΠΘ αναμένει την ένταξη στο EIT Digital
Την χρονιά που πέρασε, σύμφωνα με τον κ. Στυλιανίδη, το ΑΠΘ επένδυσε στη Μεταφορά Τεχνολογίας και στη στήριξη και ωρίμανση της επιχειρηματικής αξιοποίησης της έρευνας του πανεπιστημίου.
«Η προτεραιότητα που δώσαμε τη χρονιά που πέρασε στην αξιοποίηση της έρευνας ήταν μεγαλύτερη από ποτέ. Ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του ΑΠΘ (ΕΛΚΕ ΑΠΘ) διεκδίκησε με επιτυχία 2,7 εκατομμύρια για το ΑΠΘ: για τη χρηματοδότηση του Δικτύου Συνεργασίας Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ και του ΔΠΘ και για τη χρηματοδότηση δράσεων στήριξης και ωρίμανσης της επιχειρηματικής αξιοποίησης της έρευνας του ΑΠΘ μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Αλλά και για το συντονισμό και την υλοποίηση του ευρωπαϊκού έργου «AccEnt - Accelerating Innovation and Entrepreneurial Excellence in Higher Education Institutes» (EIT HEI), σε συνεργασία με κορυφαία πανεπιστήμια και άλλους φορείς, όπως με το KU Leuven -ένα πανεπιστήμιο αναφοράς στην αξιοποίηση της έρευνας».
Στο ίδιο πλαίσιο εξωστρέφειας, χαρακτηριστική είναι η σύναψη της πρώτης συμφωνίας συνεργασίας του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας (CDI) της Pfizer στη Θεσσαλονίκη με το ΑΠΘ, στο χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας για την υγεία. Όπως επίσης και η δημιουργία του «Κόμβου Επιστήμης των Πολιτών», μία καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλία που φέρνει την κοινωνία πιο κοντά στην έρευνα.
Ο κ. Στυλιανίδης σημειώνει ότι το 2023 θα δοθεί βαρύτητα στην υλοποίηση των παραπάνω, εμπλέκοντας όσο περισσότερο είναι δυνατό την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα του ΑΠΘ. Αναφέρει επίσης ότι αναμένεται η ένταξη του ΑΠΘ στο EIT Digital, στο μεγαλύτερο οικοσύστημα ψηφιακής καινοτομίας στην Ευρώπη. «Αναμένουμε ασφαλώς και την πρόσκληση του υπουργείου Παιδείας για τα Βιομηχανικά Διδακτορικά.
Προσδοκούμε ότι το ΑΠΘ έχοντας μία σημαντική παράδοση καλή συνεργασίας με την ελληνική βιομηχανία, με το ένα τέταρτο σχεδόν των εσόδων του από ερευνητικά προγράμματα να χρηματοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα συνολικά, ότι με το πρόγραμμα των Βιομηχανικών Διδακτορικών θα χτίσουμε σταθερές γέφυρες της έρευνάς μας με τη βιομηχανία, την οικονομία και την κοινωνία της περιοχής μας».
Συνεργασία με 30 αμερικανικά πανεπιστήμια
Αναφερόμενος στις πρόσφατες συνεργασίες που σύναψε το υπουργείο Παιδείας με 30 από τα σημαντικότερα αμερικανικά πανεπιστήμια, ο κ. Στυλιανίδης τονίζει πως «η ενίσχυση των υφιστάμενων δικτύων διεπιστημονικής συνεργασίας με πανεπιστήμια και ερευνητικές ομάδες του εξωτερικού, αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για το πανεπιστήμιό μας.
Έτσι αυτή η στρατηγική συνεργασιών αναμένουμε ότι θα δώσει την ευκαιρία για αυξημένη κινητικότητα των φοιτητών, αλλά και του ακαδημαϊκού προσωπικού και προς τις δύο κατευθύνσεις. Τα κοινά προγράμματα, τα κοινά πτυχία, οι δωρεάν σπουδές για Έλληνες φοιτητές στην Αμερική, τα κοινά ερευνητικά προγράμματα, οι κοινές επιστημονικές δημοσιεύσεις πρέπει να αποτελούν μέρος της σύγχρονης ακαδημαϊκής πραγματικότητας. Πόσο μάλλον για ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο με παγκόσμιο αποτύπωμα, όπως είναι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης».
Εκατομμύρια έσοδα από τα ερευνητικά προγράμματα
Το 2021 το ΑΠΘ είχε 6.625 ενεργά ερευνητικά έργα και ο κύκλος εργασιών του ανήλθε σε 61,7 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον Ευστράτιο Στυλιανίδη, πρόεδρο της Επιτροπής Ερευνών στο ΑΠΘ και αντιπρύτανη Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης για το 2022 τα έσοδα του πανεπιστημίου από τα ερευνητικά προγράμματα εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 77,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 47,5 εκατ. ευρώ προέρχονται από εθνικούς φορείς και τα 30 εκατ. ευρώ από διεθνείς φορείς, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών κ.τ.λ. Για το 2022, τα ενεργά ερευνητικά έργα είναι 3.965.
Ο κ. Στυλιανίδης εξηγεί ότι με αυτά τα χρήματα το πανεπιστήμιο πληρώνει το προσωπικό του ακαδημαϊκού ιδρύματος, αντικαθιστά και ανανεώνει τον εξοπλισμό και τα αναλώσιμα εξασφαλίζοντας έτσι την πρόοδο και εξέλιξη του ερευνητικού και επιστημονικού έργου του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 08.01.2023