Η σκόνη του πολέμου στην Ουκρανία, πέρα από την ανείπωτη τραγωδία σε εκατομμύρια ανθρώπους και τις οικονομικές συνέπειες σε όλη την Ευρώπη, φέρνει ξανά στο προσκήνιο το μέγα ζήτημα της διαχείρισης των ενεργειακών πόρων του πλανήτη, προτάσσοντας πολύ επιτακτικά την ανάγκη της κοινωνίας για ανεξάρτητη και «πράσινη οικονομία» με αιχμή του δόρατος την έρευνα.
Η Θεσσαλονίκη, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το ικανότατο επιστημονικό προσωπικό μας, δίνουν δυναμικό «παρών» σε αυτό τον αγώνα. Θέτοντας τις υψηλά εξιδεικευμένες γνώσεις των επιστημόνων στην υπηρεσία της έρευνας για την πράσινη μετάβαση της εθνικής και της τοπικής οικονομίας.
Συγκεκριμένα, το ΑΠΘ στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής συμπόρευσης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, και αναγνωρίζοντας τους κοινούς στόχους με τους δήμους για την προώθηση πολιτικών μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος όπως υπαγορεύει η Στρατηγική GLOBAL EUROPE 2050, με όραμα και ελπίδα εγκαινίασε μια σειρά νέων συνεργασιών με 5 Δήμους του κεντρικού και περιφερειακού πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, με την υπογραφή ενός μνημονίου συνεργασίας, ύστερα από πρωτοβουλία της Αντιπρυτανείας Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης,
Η προσπάθεια μας ξεκίνησε με 5 Δήμους και συγκεκριμένα τους Δήμους Θέρμης, Θερμαϊκού, Ευόσμου-Κορδελιού, Δέλτα και Λαγκαδά. Όλες αυτές οι περιοχές, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, παρουσιάζουν υψηλή περιβαλλοντική σημασία λόγω των φυσικών πόρων που διαθέτουν, αλλά και λόγω των εκτεταμένων αγροτικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων στις εν λόγω περιοχές. Παρουσιάζουν επίσης πρωτοβουλίες για την προετοιμασία σχεδίων και παρεμβάσεων στους κρίσιμους τομείς της αστικής ανάπτυξης, της προστασίας των φυσικών πόρων, του περιβάλλοντος και της αγροδιατροφικής αλυσίδας, των αστικών πολυτροπικών μεταφορών και της βιώσιμης κινητικότητας, της ενεργειακής εξοικονόμησης.
Βαδίζοντας μαζί στο ίδιο μονοπάτι, ΑΠΘ και Δήμοι της αστικής και περιαστικής Θεσσαλονίκης, υπέγραψαν μνημόνια συνεργασίας με στόχο την από κοινού ανάληψη πρωτοβουλιών, ώστε να επιτευχθεί η διασύνδεση της έρευνας και των αποτελεσμάτων της με τις εφαρμοζόμενες Δημόσιες πολιτικές των Δήμων.
Κοινός στόχος είναι η αξιοποίηση της πλούσιας ερευνητικής δραστηριότητας των ερευνητριών και των ερευνητών του ΑΠΘ από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε να υλοποιήσουν σχέδια κλίμακας στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2021 - 2027, τα οποία θα αντιμετωπίζουν τις καθημερινές προκλήσεις της πράσινης μετάβασης.
Οι καινοτόμες τεχνολογίες και ερευνητικές δράσεις θα τεθούν στο «οπλοστάσιο» των Δήμων, για να ενισχυθεί η ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων σε προϊόντα και υπηρεσίες τους, καθώς και η πράσινη ταυτότητα των Δημοτικών αστικών λειτουργιών.
Οι συνεργασίες αυτές, οι οποίες είναι η αφετηρία μιας συγκεκριμένης στρατηγικής του ΑΠΘ που συμπεριλαμβάνει τη διαρκή συμπόρευση για την πράσινη μετάβαση και με άλλους δήμους στο άμεσο μέλλον, είμαστε πεπεισμένοι ότι έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να επιτύχουν. Όλοι μας καταλαβαίνουμε το βάρος της αποστολής μας. Όχι μόνο σε ερευνητικό επίπεδο, αλλά και ως υποχρέωση μας να αναδείξουμε πανελλαδικά τη σημασία της συνεργασίας της επιστημονικής γνώσης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι ιστορική η ευθύνη μας ως φορέας έρευνας και καινοτομίας, να συμπαρασύρουμε την κοινωνία σε ένα δημιουργικό ταξίδι, πρωτοστατώντας σε αυτή την προσπάθεια της πράσινης μετάβασης.
Τα σπίτια μας, οι μονάδες γεωργικής παραγωγής, οι βιομηχανίες, οι υποδομές, οι μεταφορές και πάνω από όλα, η ίδια μας η νοοτροπία και ο τρόπος ζωής, βρίσκονται αντιμέτωπα με κοσμογονικές αλλαγές, με φόντο την κλιματική αλλαγή. Αυτή είναι, άλλωστε, μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της εποχής μας, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον στο οποίο επιβάλλεται κάθε μέρα και περισσότερο η σημασία της ορθολογικής διαχείρισης των ενεργειακών πόρων.
Δεν θα έπρεπε να προκαλεί καμία έκπληξη, ότι η έρευνα πάνω στις καθαρές τεχνολογίες αποτελεί τον αδιαμφησβήτητο «φάρο» μας στην ομαλή μετάβαση σε κυκλική οικονομία, στην ενίσχυση της ορθολογικής χρήσης των πόρων και τη μείωση της ρύπανσης.
Η Ελλάδα, ως ενεργό και δραστήριο μέλος της ΕΕ όσον αφορά τις περιβαλλοντικές πολιτικές, δεν μπορεί και δεν πρέπει να μείνει πίσω στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας «Green Deal». Του ισχυρότερου στρατηγικού κειμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μετασχηματισμό των εθνικών και τοπικών οικονομιών με δίκαιο, οικολογικό και ανταγωνιστικό τρόπο.
Το ΑΠΘ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και συγκλίνει με την πόλη σε καίρια ζητήματα που αφορούν τους πολίτες και το περιβάλλον. Επιδιώκει τη μετατροπή της έρευνας σε χρήσιμο και εφαρμοστικό εργαλείο για τις ανάγκες της κοινωνίας με έμφαση στην πράσινη μετάβαση, την κυκλική οικονομία, την ενεργειακή εξοικονόμηση. Οραματίζεται την ανάπτυξη ενός κοινού οικοσυστήματος: του Green UniverCity.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 5.06.2022