Από το «περικυκλωμένο» από συμμορίες «αρπακτικών» Πορτ-ο-Πρενς, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε χθες Σάββατο έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα να αναγάγει το «δράμα» των Αϊτινών σε «προτεραιότητα», επικρίνοντας τους «δισταγμούς» να σταλεί διεθνής δύναμη για να συνδράμει την αστυνομία της χώρας.
«Πρέπει να βάλουμε την Αϊτή στον χάρτη της διεθνούς πολιτικής ζωής και να αναγάγουμε το δράμα του αϊτινού λαού σε βασική προτεραιότητα της διεθνούς κοινότητας», τόνισε ο Γκουτέρες έπειτα από μια επίσκεψη «αλληλεγγύης» μερικών ωρών, την πρώτη που πραγματοποιεί στην πιο φτωχή χώρα της Καραϊβικής ως επικεφαλής του ΟΗΕ.
«Συνάντησα Αϊτινούς και Αϊτινές και ένιωσα όλη την εξάντληση ενός πληθυσμού που αντιμετωπίζει εδώ και πάρα πολύ καιρό έναν κατακλυσμό κρίσεων και ανυπόφορες συνθήκες ζωής», πρόσθεσε, λέγοντας ότι «άκουσα την έκκλησή τους για βοήθεια».
«Τώρα δεν είναι η ώρα να ξεχάσουμε την Αϊτή», υπογράμμισε ο Γκουτέρες μετά τη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Αριέλ Ενρί, στελέχη διάφορων πολιτικών κομμάτων και με μέλη της κοινωνίας των πολιτών.
Ο Γκουτέρες κάλεσε κυρίως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο αναμένεται να συζητήσει εκ νέου την κατάσταση στην Αϊτή τον Ιούλιο, «να επιτρέψει την άμεση ανάπτυξη μιας ισχυρής διεθνούς δύναμης ασφαλείας».
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ είχε μεταφέρει τον Οκτώβριο την έκκληση του Ενρί για την αποστολή μιας διεθνούς δύναμης -- όχι του ΟΗΕ-- με στόχο να υποστηρίξει την αστυνομία της Αϊτής, η οποία δεν είναι σε θέση πλέον να αντιμετωπίσει τη βία που δεν σταματά να εξαπλώνεται.
Όμως εννέα μήνες αργότερα η έκκληση αυτή δεν έχει εισακουστεί. Αν και κάποιες χώρες έχουν επισημάνει ότι προτίθενται να συμμετάσχουν, καμία δεν έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να ηγηθεί μιας τέτοιας επιχείρησης σε μια χώρα που έχει υποστεί τις συνέπειες πολλαπλών ξένων παρεμβάσεων.
«Καλώ τις χώρες που έχουν την ικανότητα να προσφέρουν μια ισχυρή δύναμη ασφαλείας να μην διστάζουν πια και να είναι έτοιμες να ακολουθήσουν μια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας», υπογράμμισε ο Γκουτέρες.
«Κάθε ημέρα μετρά. Αν δεν αντιδράσουμε τώρα, η αστάθεια και η βία θα έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες σε γενιές Αϊτινών», πρόσθεσε.
«Γενικευμένη σεξουαλική βία»
Πολλοί αξιωματούχοι του ΟΗΕ έχουν περιγράψει τους τελευταίους μήνες τον εφιάλτη που ζουν οι Αϊτινοί, με ελεύθερους σκοπευτές στις στέγες, απαγωγές, σχολεία που γίνονται στόχος επιθέσεων.
Τον Απρίλιο ο Γκουτέρες είχε δηλώσει ότι η κατάσταση ασφαλείας στο Πορτ-ο-Πρενς συγκρίνεται με αυτή που επικρατεί σε εμπόλεμες χώρες και ότι οι Αϊτινοί είναι αντιμέτωποι με μία από τις χειρότερες κρίσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εδώ και δεκαετίες.
Τον Σεπτέμβριο οι ένοπλες συμμορίες επιδείνωσαν την ανθρωπιστική κατάσταση αποκλείοντας την πρόσβαση σε διυλιστήριο επί έξι εβδομάδες, με αποτέλεσμα να ανασταλεί το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επέβαλε τον Οκτώβριο κυρώσεις στον πιο ισχυρό επικεφαλής συμμορίας της Αϊτής, ο οποίος έχει κατηγορηθεί ότι ηγήθηκε του αποκλεισμού του διυλιστηρίου.
Ο Γκουτέρες επεσήμανε ότι η αστυνομία της χώρας εκτιμά πως υπάρχουν επτά μεγάλοι συνασπισμοί συμμοριών και περίπου 200 άλλες ομάδες που έχουν δηλώσει πίστη σε αυτούς. Αυτές έχουν στήσει ενέδρα και έχουν επιτεθεί στις δυνάμεις ασφαλείας, ενώ «άλλες τακτικές τους περιλαμβάνουν την τρομοκράτηση (του πληθυσμού) πυροβολώντας αδιακρίτως εναντίον επιβατών στα μέσα μεταφοράς και διαπράττοντας βιασμούς».
«Το Πορτ-ο-Πρενς είναι περικυκλωμένο από ένοπλες συμμορίες που έχουν αποκλείσει τους κεντρικούς δρόμους που οδηγούν προς τον βορρά και τον νότο, που ελέγχουν την πρόσβαση στο νερό, τα τρόφιμα και τις υπηρεσίες υγείας», κατήγγειλε.
Παράλληλα ο Γκουτέρες καταδίκασε «με τον πιο έντονο τρόπο τη γενικευμένη σεξουαλική βία που χρησιμοποιούν οι ένοπλες συμμορίες για να ενσταλάξουν τον τρόμο».
Αυτή την εβδομάδα η επικεφαλής της Unicef Κάθριν Ράσελ περιέγραψε «τη φρίκη» στην Αϊτή, κάνοντας λόγο για μια κατάσταση «χειρότερη από ποτέ».
«Ένα μικρό κορίτσι 11 χρονών μου είπε με την πιο γλυκιά φωνή ότι πέντε άνδρες την άρπαξαν στον δρόμο. Τρεις τη βίασαν. Ήταν οκτώ μηνών έγκυος όταν μιλήσαμε και γέννησε μερικές ημέρες αργότερα», διηγήθηκε.
Σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Αϊτής, 5,2 εκατ. άνθρωποι, έχουν ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια από τους οποίους σχεδόν 3 εκατ. είναι παιδιά.
Αλλά η ανθρωπιστική βοήθεια δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες. Ο ΟΗΕ έχει ζητήσει 720 εκατ. δολάρια για να προσφέρει βοήθεια στην Αϊτή φέτος και μέχρι στιγμής έχει συγκεντρωθεί μόλις το 23% του ποσού. «Είναι ένα ζήτημα αλληλεγγύης, αλλά και ένα ζήτημα ηθικής δικαιοσύνης», τόνισε ο Γκουτέρες.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) ανακοίνωσε ότι περίπου 73.500 άνθρωποι έφυγαν από την Αϊτή πέρυσι.
«Δημοκρατική τάξη»
Από την άλλη ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ ζήτησε να αποκατασταθεί «η δημοκρατική τάξη το συντομότερο δυνατό», ζητώντας από όλους τους ηγέτες της Αϊτής να «ξεπεράσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα και να κάνουν υποχωρήσεις προκειμένου να διευκολύνουν τη δημιουργία ενός κοινού οράματος και ενός βιώσιμου και αξιόπιστου δρόμου προς εκλογές».
Από το 2016 δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές στην Αϊτή και ο Ενρί, που διορίστηκε πρωθυπουργός μερικές ημέρες μετά τη δολοφονία του τελευταίου προέδρου της χώρας, του Ζοβενέλ Μοΐζ τον Ιούλιο του 2021, είναι αντιμέτωπος με ερωτήματα για τη νομιμοποίησή του.
Ο Ενρί έχει αναβάλει επανειλημμένα τις εκλογές, επικαλούμενος πρώτα τον Αύγουστο του 2021 τον σεισμό που έπληξε την Αϊτή και κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους και στη συνέχεια τη βία των συμμοριών.
Έχει δεσμευθεί να αποχωρήσει από την εξουσία ως τις 7 Φεβρουαρίου 2024.
Την περίοδο αυτή στην Αϊτή έχει αναπτυχθεί πολιτική αποστολή του ΟΗΕ.
Κυανόκρανοι του ΟΗΕ αναπτύχθηκαν στην Αϊτή το 2004 μετά την εξέγερση που οδήγησε στην πτώση του τότε προέδρου Ζαν- Μπερτράν Αριστίντ. Τα ειρηνευτικά στρατεύματα αποχώρησαν το 2017 και αντικαταστάθηκαν από την αστυνομία του ΟΗΕ, που έφυγε από τη χώρα το 2019.
Οι Αϊτινοί αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη, έως και εχθρικότητα, την παρουσία ένοπλης δύναμης του ΟΗΕ στη χώρα τους, μετά την επιδημία χολέρας που ξέσπασε το 2010 όταν κυανόκρανοι πέταξαν μολυσμένα νερά σε ποτάμι. Περισσότεροι από 9.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την ασθένεια και περίπου 800.000 μολύνθηκαν.