Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου οργάνωσε την πρώτη εκδήλωση ενημέρωσης και παρουσίασης του νέου πάρκου απολιθωμάτων στο δυτικό τμήμα του νησιού, στη θέση Φυλάκιο. Πρόκειται για μια από τις πρώτες θέσεις απολιθωμάτων που έχουν ήδη αναδειχθεί κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής - Σιγρίου και η οποία καθίσταται πλέον προσβάσιμη στο κοινό.
Ο διευθυντής του Μουσείου και επικεφαλής των ανασκαφών καθηγητής Νίκος Ζούρος, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες και παρουσίασε τα νέα ευρήματα που φιλοξενεί η σημαντική αυτή θέση, αλλά και τα έργα προστασίας των απολιθωμάτων και το όραμα για την δημιουργία ενός νέου υπαίθριου Μουσείου κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής - Σιγρίου!
«Στη νέα απολιθωματοφόρα θέση Φυλάκιο», σημείωσε ο κ. Ζούρος, «δεσπόζει ένας ιστάμενος απολιθωμένος κορμός με το ριζικό του σύστημα σε πλήρη ανάπτυξη. Οι ρίζες του έχουν διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση και φαίνονται να διεισδύουν στο παλαιοέδαφος. Η θέση αυτή αποτελεί τμήμα ενός χαρακτηριστικού ορίζοντα καταστροφής ο οποίος δημιουργήθηκε μετά από μια βίαιη ηφαιστειακή έκρηξη. Η έκρηξη προκάλεσε την έξοδο μεγάλων ποσοτήτων στάχτης και πυροκλαστικών υλικών τα οποία σκέπασαν το δάσος της εποχής εκείνης».
Ο ορίζοντας αυτός είναι πλούσιος σε απολιθώματα φύλλων και κλαδίσκων και σήμερα αποτελεί ένα εμβληματικό γέωτοπο που μιλάει για την σύνθεση του δάσους και τη διαδικασία της απολίθωσης!
«Λίγο πιο πέρα», συνέχισε ο κ. Ζούρος, «συναντάται το κατώτερο τμήμα ενός γιγάντιου κορμού σεκόιας με εντυπωσιακά πορφυρά χρώματα. Ο κορμός ξεριζώθηκε και έσπασε από την βιαιότητα των ηφαιστειακών εκρήξεων και σήμερα στη θέση Φυλάκιο διασώζεται τμήμα του κορμού και του ριζικού συστήματος στο νότιο τμήμα του πάρκου».
Σύμφωνα πάντα με τον καθηγητή κ. Ζούρο «ένα σύμπλεγμα από μεγάλους και μικρότερους κορμούς κωνοφόρων δένδρων πιθανότατα πευκωδών έχουν παρασυρθεί από μια μεγάλη ροή λάσπης και μεγάλων αποστρογυλλωμένων ογκόλιθων λάβας, ενδεικτικό της μεγάλης καταστροφής που ακολούθησε την ηφαιστειακή έκρηξη. Στα πρανή της θέσης διακρίνονται ορίζοντες παλαιοεδάφους, με το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα, τους οποίους σκεπάζουν διαδοχικοί ορίζοντες στάχτης και πυροκλαστικών υλικών. Ένας απολιθωμένος κορμός, ιστάμενος στη φυσική του θέση φαίνεται να έζησε δύο διαφορετικά καταστροφικά γεγονότα. Στο πρώτο επιβίωσε και συνέχισε την ανάπτυξη του ενώ το δεύτερο πιο βίαιο, φαίνεται ότι οδήγησε στην αποκοπή του κορμού και στο τέλος της ανάπτυξης του».
Στην ίδια απολιθωματοφόρα θέση διακρίνονται ιστάμενοι και κατακείμενοι απολιθωμένοι κορμοί καρποφόρων δένδρων σε δύο διακριτούς επάλληλους ορίζοντες απολίθωσης!
Χαρακτηριστικές είναι οι βαλανιδιές που βρέθηκαν αποκομμένες και παρασυρμένες από την βιαιότητα των λασποροών που απέκοψαν τα δένδρα από την αρχική τους θέση. Συναντώνται επίσης στην ιδία θέση σε μεγάλο αριθμό κανελόδενδρα και δαφνίδες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάθε ορίζοντα οι κορμοί των δένδρων έχουν διαφορετικό προσανατολισμό που δείχνει την διεύθυνση της λασποροής.
Η Θέση Φυλάκιο αποτελεί την πρώτη μιας σειρά 15 θέσεων που πρόκειται να αναδεχθούν και να καταστούν επισκέψιμες κατά μήκος του οδικού άξονα Καλλονής-Σιγρίου. Οι θέσεις αυτές αποκαλύπτουν πληροφορίες για την σύνθεση αλλά και τον τρόπο δημιουργίας του Απολιθωμένου δάσους. Πρόκειται για ένα μοναδικό σύνολο που παρουσιάζει στον επισκέπτη άγνωστες πτυχές της ιστορίας της δημιουργίας αυτού του ιδιαίτερου μνημείου της φύσης.
Ένα μνημείο που διατηρεί τη μνήμη των υποτροπικών οικοσυστημάτων της Αιγηίδας που αναπτύσσονταν πριν 20 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή του σημερινού Αιγαίου.
«Πρόκειται για διαφορετικά επάλληλα δάση που απολιθώθηκαν εξ' αιτίας των ηφαιστειακών εκρήξεων και διατηρήθηκαν μέσα στις στάχτες και τα ηφαιστειογενή πετρώματα εδώ και 20 εκατομμύρια χρόνια» κατέληξε ο κ. Ζούρος.
Η θέση Φυλάκιο βρίσκεται 3
χιλιόμετρα ανατολικά από τον οικισμό του Σιγρίου, περιλαμβάνει έκταση
3,5 στρεμμάτων η οποία έχει περιφραχθεί, έχουν κατασκευαστεί ειδικοί
διάδρομοι πρόσβασης στα απολιθώματα και τοιχία προστασίας των
απολιθωμάτων. Τα έργα ανάδειξης της θέσης χρηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια
του υποέργου 2 «Ανάδειξη και αξιοποίηση απολιθωματοφόρων θέσεων από την
εκτέλεση μεγάλων δημόσιων έργων στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους
Λέσβου» της ενταγμένης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο
2014-2020» Πράξης «Δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών της
Λέσβου».
ΑΠΕ -ΜΠΕ
