Στο Ντίπι, στο μυχό του κόλπου της Γέρας, δίπλα από λιγοστά μαγαζιά – κτίσματα των αρχών του 20ου αιώνα, στη σκιά της εικόνας του σεισμικού ρήγματος που δημιούργησε πριν από εκατομμύρια χρόνια την εικόνα του Αιγαίου σήμερα, στέκει το τελευταίο πυρηνελαιουργείο της Λέσβου. Ένα βιομηχανικό συγκρότημα χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα που μέσα από οικονομικά «πάνω» και «κάτω» έφτασε σήμερα 130 χρόνια μετά την πρώτη του λειτουργία, να λένε οι υπεύθυνοι του ότι είναι... eco friendly!
«Εκμεταλλευόμαστε τον ελαιοπυρήνα, τα κατάλοιπα δηλαδή της επεξεργασίας του ελαιοκάρπου» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάννης Βασιλέλλης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Ελαιουργίας Αιγαίου», της εταιρίας δηλαδή που διαχειρίζεται το πυρηνελαιουργείο. Και συνεχίζει: «Εκμεταλλευόμαστε κάτι το οποίο σε κάθε άλλη περίπτωση θα κατέληγε ως λύμα σε κάποιο ρέμα ή στη θάλασσα».
Το πυρηνελαιουργείο στο Ντίπι από την επεξεργασία του ελαιοπυρήνα που αγοράζεται από τα ελαιοτριβεία παράγει πυρηνέλαιο και πυρηνόξυλο.
Το πυρηνέλαιο είναι ένα ελαιώδες που μετά από το ραφινάρισμα του θεωρείται ένα από τα καλύτερα και πλέον υγιεινά ελαιώδη για το τηγάνι. Όσον αφορά το πυρηνόξυλο είναι ένα από τις καλύτερες καύσιμες ύλες για βιομηχανίες και βιοτεχνίες αν και την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιείται ως βιοκαύσιμο για θέρμανση σπιτιών.
«Έχουμε μηδενικά απόβλητα ως μονάδα, λέει ο κ. Βασιλέλλης, ενώ ο λευκός καπνός που μπερδεύει πολλούς περαστικούς δεν είναι τίποτα άλλο από ατμός. Προϊόν της ξήρανσης του ελαιοπυρήνα».
Η μονάδα απασχολεί στη διάρκεια της λειτουργίας της που ταυτίζεται με αυτή των ελαιοτριβείων, περί τα 20 άτομα.
«Το πυρηνέλαιο λέει ο κ. Βασιλέλλης, έχει αυξημένη τιμή λόγω ζήτησης. Παλιότερα εξάγαμε σχεδόν το σύνολο της παραγωγής μας στην Ιταλία. Αλλά πλέον απορροφάται από τη εγχώρια αγορά. Όσον αφορά το πυρηνόξυλο στο σύνολο του καταναλώνεται εντός νησιού καλύπτοντας σε συσκευασίες των 20 κιλών, οικιακούς καυστήρες. Φέτος, λόγω μικρής παραγωγής ελαιοκάρπου, οι ποσότητες πυρηνόξυλου είναι πολύ μικρές και δε μπορούμε να καλύψουμε ούτε τις τοπικές ανάγκες».
Το πυρηνελαιουργείο στο Ντίπι είναι το μοναδικό που πλέον λειτουργεί στη Λέσβο. Στο παρελθόν λειτουργούσαν πολλά ακόμα, τα οποία όμως έκλεισαν με τελευταίο το μεγάλο εργοστάσιο της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Λέσβου. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο χτίστηκε το 1890 από την οικογένεια Κουρτζή και πέρασε από διάφορες ιδιοκτησίες. Το 1983 μια ομάδα εμβληματικών ιδιοκτητών ελαιοτριβείων της Λέσβου προχώρησε στην αγορά του από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες που πτώχευσαν. Σταδιακά η μονάδα εκσυγχρονίστηκε και σήμερα επεξεργάζεται διφασικά τον ελαιοπυρήνα αντί της τριφασικής επεξεργασίας στο παρελθόν.