Ήταν 5 Σεπτεμβρίου του 2009 όταν ο Κώστας Καραμανλής ανέβηκε στο βήμα της 74ης ΔΕΘ σε μία από τις τελευταίες ομιλίες του ως πρωθυπουργός. Το συνεδριακό κέντρο Ιωάννης Βελλίδης τον υποδέχτηκε με ένα μάλλον χλιαρό χειροκρότημα σε σχέση με αυτό που συνέβαινε κάθε φορά που ο μιλούσε στην Έκθεση. Εκείνη την ημέρα όμως ήταν εμφανές ότι ο κόσμος της ΝΔ δεν είχε… χωνέψει την ξαφνική απόφαση του τότε προέδρου της ΝΔ να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές. Η κυβέρνηση της ΝΔ διατηρούσε μεν μια ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 151 βουλευτές, όμως είχε μπροστά της σχεδόν άλλα δύο χρόνια για να ολοκληρώσει τη θητεία της. Έτσι η πρόωρη προσφυγή δεν είχε αρέσει στους ψηφοφόρους της ΝΔ. Το περίεργο κλίμα εκείνης της ημέρας αποτυπώθηκε και στη συνέχεια, όταν ο τότε πρωθυπουργός στα πρώτα λεπτά της ομιλίας του είπε ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα για την οικονομία της χώρας, ενώ λίγο μετά άρχισε να παρουσιάζει τις προτάσεις του για την επόμενη διετία: πάγωμα των μισθών, κόψιμο των επιδομάτων.
Η ομιλία Καραμανλή το 2009 στη ΔΕΘ είναι ίσως μία από τις πιο χαρακτηριστικές προεκλογικές ομιλίες πρωθυπουργού που επισφράγισε το επερχόμενο εκλογικό αποτέλεσμα. Το ότι έγινε στη ΔΕΘ έχει και αυτό τη σημασία του. Οι εκλογές διεξήχθησαν στις 4 Οκτωβρίου και το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου με τη φράση «Λεφτά υπάρχουν», που ειπώθηκε επίσης στην Έκθεση, να κυριαρχεί στην προεκλογική περίοδο κέρδισε με άνεση και με διαφορά 10 μονάδων με τη ΝΔ.
Φυσικά το 2009 δεν είναι 2022. Αν και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες, όπως το ότι ο χειμώνας προβλέπεται και τώρα (όπως και τότε) δύσκολος. Η δε συγκυρία μοιάζει, αλλά και διαφέρει ταυτόχρονα. Η φετινή ΔΕΘ είναι και αυτή όπως και η ΔΕΘ του 2009 προεκλογική, όμως η απόσταση από την εκλογική ημερομηνία διαφέρει. Το 2009 οι εκλογές έγιναν σε ένα μήνα από τη ΔΕΘ, σήμερα απέχουν τουλάχιστον 7 μήνες.
Όπως και ο Κώστας Καραμανλής το 2009 έτσι και σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την παρουσία του στην 86η ΔΕΘ παρουσίασε με μεγάλη σαφήνεια το δικό του πολιτικό οδικό χάρτη για το διάστημα μέχρι τις εκλογές.
Στο πολιτικό επίπεδο και σε ό,τι έχει να κάνει με την στρατηγική του ο σημερινός πρωθυπουργός είπε τρία εμφατικά «όχι»: Δε θα πάει σε πρόωρες εκλογές (άρα εκλογές από τον Απρίλιο του 2023 και μετά), δε θα αλλάξει την κυβέρνησή του (άρα ανασχηματισμός… γιοκ) και δε θα προχωρήσει σε αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Ταυτόχρονα ο πρωθυπουργός έθεσε από τώρα το δίλημμα των επόμενων εκλογών, θέτοντας στο επίκεντρο τον ίδιο και το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας που υπηρετεί και από την άλλη τους δύο πολιτικούς του αντιπάλους, τον Αλέξη Τσίπρα και τον Νίκο Ανδρουλάκη.
Σε πολύ βασικό προεκλογικό σύνθημα έχει εξελιχθεί το θέμα της πολιτικής σταθερότητας της χώρας και γι’ αυτό το λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε ότι με την απλή αναλογική δημιουργούνται κίνδυνοι, ενώ στη συλλογιστική του περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο να προκύψουν και ετερόκλητες συμμαχίες και μία προοπτική μειωμένης αποτελεσματικότητας στην κυβερνησιμότητα. Όπως τονίζει συχνά ο κ. Μητσοτάκης αυτό σε μία εποχή που η χώρα πρέπει να παίρνει γρήγορες αποφάσεις και πρέπει να δίνει έμφαση στην αποτελεσματικότητα και ταχύτητα είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Ωστόσο -όπως σημείωσε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου- υπάρχει στην περίπτωση της απλής αναλογικής θεωρητικά η δυνατότητα να σχηματιστεί κυβέρνηση χωρίς το πρώτο κόμμα. Μία κυβέρνηση από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, τη ΜέρΑ25 και το ΚΚΕ. «Αριθμητικά αυτό μπορεί να συμβεί, θα συνιστά όμως πολιτική τερατογένεση», σημείωσε ο πρωθυπουργός, αναφέροντας τη λέξη που ίσως έμεινε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κατά τη διάρκεια του τριημέρου της ΔΕΘ.
Σε κάθε περίπτωση στόχος της ΝΔ είναι η αυτοδυναμία, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει μονοκομματική κυβέρνηση. Όπως με πολύ σαφή τρόπο δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης «πρόθεση της ΝΔ στη δεύτερη κάλπη είναι να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Όμως αυτοδύναμη κυβέρνηση ΝΔ δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη μονοκομματική κυβέρνηση της ΝΔ και έχω αποδείξει ότι έχουμε τη δυνατότητα ως ΝΔ να εντάσσουμε στελέχη στην κυβέρνησή μας που δεν προέρχονται ιστορικά από τη ΝΔ. Πρόθεσή μου είναι να κάνω το ίδιο και μετά τις δεύτερες εκλογές», σημείωσε.
Όσο για τα διλήμματα των επόμενων εκλογών αυτά είναι τουλάχιστον τρία: «Ή δίνουμε δεύτερη ευκαιρία στην πρόοδο ή ρισκάρουμε για δεύτερη φορά συμφορά» ή το «αν όχι εμείς, ποιοι;» ή το «Μητσοτάκης ή Τσίπρας».
Σε στρατηγικό επίπεδο
Σε στρατηγικό επίπεδο η απομάκρυνση του σεναρίου της μετεκλογικής συνεργασίας της ΝΔ με τον ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ανάγκασε τον πρωθυπουργό και τους συνεργάτες του να προχωρήσουν σε μία σημαντική αναπροσαρμογή. Τώρα ο στόχος είναι α) ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στην πρώτη κάλπη που θα δίνει αέρα νίκης και θα ενισχύει τη ΝΔ στη μάχη για τη δεύτερη κάλπη και β) η επίτευξη στη δεύτερη κάλπη της αυτοδυναμίας, με ένα ποσοστό που θα πλησιάζει το 39,85% που είχε λάβει το 2019. Εδώ είναι ακόμη νωρίς να μιλήσουμε για εκλογικούς στόχους, όμως οι έμπειροι παρατηρητές σημειώνουν τη σημασία της καθαρής πρωτιάς της ΝΔ στην πρώτη κάλπη, ενώ θυμίζουν ότι σε όλες τις επαναλαμβανόμενες εκλογικές αναμετρήσεις που έγιναν στην Ελλάδα (1989, 2012) το πρώτο κόμμα αύξησε σημαντικά στη δεύτερη κάλπη τα ποσοστά του που είχε συγκεντρώσει στην πρώτη κάλπη. Στη ΝΔ κανείς δε μιλά αυτή τη στιγμή για το τι θα συμβεί στο ενδεχόμενο να μην κερδηθεί η αυτοδυναμία. Αυτό που φαίνεται να ξεκαθαρίζεται ήδη από τώρα είναι ότι δε θα υπάρξει προσπάθεια συνεννόησης με την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου. Το θέμα δημιούργησε συζητήσεις αυτές τις ημέρες, καθώς ο Μάκης Βορίδης άφησε κατά κάποιο τρόπο ανοικτό ένας τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο πάντως έσπευσε να κλείσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου.
Σε οικονομικό επίπεδο
Σε οικονομικό επίπεδο τώρα το πακέτο της ΔΕΘ που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοστολογείται στα 5,5 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει 21 μέτρα. Τα θυμίζουμε:
1. Τον Δεκέμβριο 2.300.000 πολίτες θα στηριχθούν με ενίσχυση 250 ευρώ που θα αφορά χαμηλοσυνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες, άτομα με αναπηρία και μακροχρόνια ανέργους. Ακόμη οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος θα εισπράξουν μία ακόμη μηναία δόση και οι δικαιούχοι του επιδόματος παιδιών μιάμιση δόση.
2. Αυξάνεται το φοιτητικό επίδομα στέγασης από τα 1.000 στα 1.500 ευρώ. Επιπλέον για τους δικαιούχους φοιτητές που αποφασίζουν να συγκατοικήσουν στην ίδια μισθωμένη κατοικία, το επίδομα αυξάνεται στα 2.000 ευρώ ανά άτομο.
3. Αυξάνεται το επίδομα θέρμανσης και διευρύνονται τα κριτήρια, ώστε να ανακουφιστούν περίπου 1,3 εκατ. νοικοκυριά. Για όσους δικαιούχους καταναλώσουν για πρώτη φορά φέτος πετρέλαιο ή άλλες μορφές καυσίμου, πλην φυσικού αερίου, το επίδομα θα διπλασιάζεται.
4. Για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους θα καταβληθεί επιδότηση 60 εκατ. ευρώ ως άμυνα στο κόστος των λιπασμάτων, ενώ 50.000 κτηνοτρόφοι θα λάβουν 89 εκατ. ευρώ για να αντιμετωπίσουν αυξημένες τιμές στις ζωοτροφές.
5. Οι δικαιούχοι του προγράμματος «Ανακυκλώνω - Αλλάζω συσκευή» αυξάνονται κατά 200.000, ενώ χρηματοδοτούνται 250.000 μικρά φωτοβολταϊκά σε στέγες κατοικιών, σε επιχειρήσεις, σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις, που θα καταναλώνουν δωρεάν τη δική τους ενέργεια.
6. Διευρύνεται το πρόγραμμα «Τουρισμός για Όλους», ώστε να καλύψει ακόμη 200.000 νέους δικαιούχους, ενώ θα δοθούν επιπλέον κονδύλια προκειμένου να επεκταθεί η τουριστική περίοδος και τον χειμώνα.
7. Διευθετούνται μία σειρά από αιτήματα των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως η μισθολογική εξέλιξη Εθελοντών Μακράς Διάρκειας και Οπλιτών Βραχείας Ανακατάταξης, η επέκταση της Μάχιμης 5ετίας και η νυχτερινή αποζημίωση, ενώ θεσπίζεται πρόσθετη αμοιβή στα πληρώματα των πολεμικών πλοίων που βρίσκονται σε αποστολή.
8. Άμεσα και έως τέλη του 2023 όσες επιχειρήσεις μετατρέψουν σε μόνιμες τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης των εργαζομένων τους θα απαλλάσσονται από το 40% των ασφαλιστικών εισφορών αυτών των εργαζόμενων.
9. Επιτηδευματίες και οι μικρές επιχειρήσεις που σχεδιάζουν κάποια νέα πρόσληψη υπό την προϋπόθεση να αυξάνουν το μέσο ετήσιο αριθμό υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης δε θα πληρώνουν τέλος επιτηδεύματος για εκείνο το έτος. Στα μόνιμα μέτρα που θα ισχύσουν από τον Ιανουάριο του 2023 περιλαμβάνονται:
10. Μονιμοποιείται η μείωση κατά 3 μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών.
11. Καταργείται για πάντα και για όλους (δημοσίους και ιδιωτικούς υπαλλήλους και συνταξιούχους) η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης.
12. Στο Δημόσιο παίρνει τέλος η μη ανταποδοτική Εισφορά υπέρ του πρώην Ταμείου Πρόνοιας Υπαλλήλων.
13. Αυξάνονται οι συντάξεις 1.500.000 συνταξιούχων με χαμηλή ή μηδενική προσωπική διαφορά. Η αύξηση θα ξεπερνά το 6%.
14. Αναμορφώνεται από την 1η
Ιανουαρίου του 2023 το Ειδικό Μισθολόγιο των 20.000 γιατρών του ΕΣΥ με αύξηση του βασικού μισθού και των επιδομάτων ευθύνης. Η αύξηση θα είναι μεσοσταθμικά περίπου 10% επί του συνόλου των αποδοχών τους.
15. Ξεκινά η αναμόρφωση του Μισθολογίου 600.000 Δημοσίων Υπαλλήλων. Με στόχο την εφαρμογή του από 1η Ιανουαρίου του 2024.
16. Για τις νέες μητέρες επεκτείνεται αμέσως το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα από τους 6 στους 9 μήνες.
17. Ο μειωμένος ΦΠΑ στις συγκοινωνίες, στον καφέ και στα μη αλκοολούχα ποτά επεκτείνεται μέχρι τον Ιούνιο του 2023, ενώ το ίδιο θα ισχύσει στον Πολιτισμό και στον Τουρισμό, στα γυμναστήρια και στις σχολές χορού.
18ο. Σε αναστολή παραμένει και ο ΦΠΑ 24% στις νέες οικοδομές μέχρι τα τέλη του 2024.
19. Αναμορφώνεται το πλαίσιο λειτουργίας της ελληνικής Κεφαλαιαγοράς με σημαντικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα.
20. Από την 1η Ιανουαρίου του 2023 αυξάνονται οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι της Αυτοδιοίκησης κατά 120 εκατ. ευρώ ετησίως.
21. Με τη νέα χρονιά ξεκινά και η διαδικασία για την νέα αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Με στόχο να τεθεί σε εφαρμογή την 1η Μαΐου του 2023.
Οι δημοσκοπήσεις
Όλα αυτά φαίνεται ότι επέδρασαν θετικά στην εικόνα της κυβέρνησης σύμφωνα με τριπλή δημοσκόπηση της Pulse για τις παρουσίες των κ.κ. Μητσοτάκη, Τσίπρα, Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ.
Πριν από την εμφάνιση του κ. Μητσοτάκη στην Έκθεση η διαφορά ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ ήταν στις 7,5 μονάδες, μετά την ομιλία του πρωθυπουργού η ψαλίδα άνοιξε στις 8,5 μονάδες, ενώ μετά την ομιλία του κ. Τσίπρα «κλείδωσε» στις 8 μονάδες.
Ταυτόχρονα η ΝΔ διατηρεί συντριπτικό προβάδισμα (+31 μονάδες έναντι του ΣΥΡΙΖΑ) στο ερώτημα της παράστασης νίκης. Πριν από τις ομιλίες η ΝΔ προηγείτο με 56% έναντι 24% του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την ομιλία του κ. Μητσοτάκη η διαφορά στην παράσταση νίκης διαμορφώθηκε στο 56% υπέρ της ΝΔ έναντι 25% του ΣΥΡΙΖΑ.
Τέλος στο ερώτημα για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό σταθερό είναι το προβάδισμα του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο πριν όσο και μετά τη ΔΕΘ. Ο πρωθυπουργός συγκεντρώνει 39%, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ 28%.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.09.2022